ملتان دے کڄھ خطاطاں دے فن دی لاہور اِچ نمائش

پندرھویں صدی ہجری دے شروع تھیوݨ تے عجائب گھر لاہور دے وِچ کل پاکستان خطاطی دے لوک فن دے فن پاریاں دی نمائش تھئی ڄیندے وِچ ملتان دے ٻہوں سارے خطاط صاحبان نے آپݨے فن پارے نمائش اِچ پیش کیتے۔ اِیں نمائش دے بعد ہِک ٻہوں قیمتی 20x30 /8سائز دے صفحے تے چھاپی گئی۔ چندے مصنف طارق مسعود ہن ۔ پبلشر لاہور عجائب گھر، سروَرق ڈیزائن محمد حسن رومی تعداد پنڄ سو۔ چھپݨ دی تریخ جون 1981ء ہئی۔ صفحات دی تعداد ڈھائی سو ہِے۔ ایندے صفحہ نمبر 79تے اے ہیڈنگ ہِے۔ نمائش فن اسلامی خطاطی بسلسلہ تقریباتِ پندرہویں صدی ہجری منعقدہ لاہور عجائب گھر مورخہ 28ربیع الاول توں 19ربیع الثانی 1401ہجری بمطابق 4فروری توں 25فروری 1981ء۔ ایندے صفحہ نمبر 93 تے ’’خطاط و مصوّر خطاط‘‘ اِچ ابن کلیم دا تعارفی خاکہ کڄھ ایں طرحاں ہِے۔

اِبنِ کلیم احسنؔ نظامی

"اصل ناں محمد اقبال خان احسنؔ نظامی ہے۔ جبکہ قلمی نام "ابن کلیم 1946ء اِچ پیدا تھئے۔ حافظ قرآن وِی ہِن انہاں خطاطی دی ابتدائی تعلیم آپݨے ابّا سئیں مخدوم محمد حسن خان کلیم رقم توں حاصل کیتی۔ انہاں خط رعنا دے ناں نال ہِک نویں خط دی ایجاد کیتی ہِے۔ مختلف طرزاں تے مہارت رکھدن۔ انہاں نے دبستان فروغِ خطاطی (ادارہ) قائم کیتا ہوئے۔ پتہ کلیم آرٹ پریس ملتان ہِے۔ ‘‘

غلام فرید بھٹی

صفحہ نمبر 95 تے غلام فرید بھٹی دے تعارف اِچ ایں لکھیا ڳے۔ ’’مارچ 1938ء اِچ ملتان اِچ پید ا تھئے۔ ابتدائی تعلیم احمد پور سیال ضلع جھنگ اِچوں پاتی۔ شعبہ تدریس نال جُڑے ہِن۔ انہاں اپنے خطاطی دے شہکاراں کوں ملتان دِی روایتی خطاطی کوں کاشی آلے رنگ نال سجائے۔ انہاں مختلف نمائشاں اِچ حصہ گھدا اَتے انعام پاتے‘‘۔

خلیل الرحمن چشتی

صفحہ نمبر 96 تے اُستاد خلیل الرحمن چشتی دے ݙو فن پارے ہِن اے روزنامہ ’امروز‘ ملتان اِچ کتابت کریندے ریہے۔

سلیم چشتی

صفحہ نمبر 96تے سلیم چشتی ملتان ۔  اَتے صفحہ نمبر 97تے رانا غلام مصطفیٰ دا تعارف ایں طرحاں ہِے: ’’انہاں دا تعلق ملتان نال ہِے۔ اسلامیہ ہائی سکول دولت گیٹ ملتان اِچ ڈرائنگ ٹیچر ہِن مصورانہ خطاطی اِچ اِنہاں دا وَکھرا انداز ہِے۔

غلام سرور راہی

1940ء مارچ کوں خان گڑھ ضلع مظفر گڑھ اِچ ڄمّے خطاطی اِچ کلیم رقم اَتے منشی غلام مصطفیٰ پٹیالوی دے شاگرد ہِن۔ سٻھے اسلوب اِچ لکھدن کئی نمائشاں اِ چ حِصہ گھندے ریہے۔ ملتان اِچ ٻہوں عرصہ کم کریندے ریہے۔

کتاب مذکورہ مرقعِ خط دے صفحہ نمبر 99 تے ملتان دے خطاط عاشق اِلٰہی  دا ناں وِی ہے۔ اِیں کتاب اِچ صفحہ 107 تے "روایتی خطاطی دے نمونے‘‘ دے شروع اِچ ابنِ کلیم دے اُنہاں فن پاریاں دی تفصیل ݙتی گئی ہِے ڄہڑھے نمائش اِ چ شامل ہَن۔

1. خطِ رعنا اِچ قرآنِ حکیم دی ہِک آیت ’’اِنَّمَا اَمْوَالُکُمْ وَ اَوْلادُکُم‘‘ دے نال ترجمے دے طور تے علامہ محمد اقبال دا شعر گرے رنگ دے کارڈ تے پیمائش 56 x 71سینٹی میٹر ۔
2. خطِ ثلث اِچ لکھی سورۃ الاخلاص منقش کئی رنگاں اِچ گول دائرے دے ڈیزائن اِچ جامنی رنگ دے کارڈ تے۔ پیمائش: 46X 71سینٹی میٹر۔
3. تجریدی انداز اِچ لکھی ہوئی بسم اللہ شریف مختلف رنگاں اِچ۔ پیمائش: 56 X 71 سینٹی میٹر۔
4. خطِ ثلث اِچ قرآنی آیت ’’وَ اِنَّکَ لَعَلٰی خُلُقٍ عَظِیْم‘‘ موٹے قلم نال کالی روشنائی اِچ سفید آرٹ کارڈ تے۔ پیمائش 40 x 61سینٹی میٹر ہِے۔

صفحہ نمبر 107تے اِی مختار اَسدی ملتانی دا ہِک فن پارے دا ذکر ہِے ڄہڑھا ڄو علامہ اِقبال دے ݙو شعراں تے مشتمل ہِے۔ صفحہ نمبر 111تے خلیل الرحمن چشتی ملتان دے چار فن پاریاں دا ذکر ہِے۔ صفحہ نمبر 115تے عاشق اِلٰہی (ملتانی خطاط) دے چار فن پاریاں دا ذکر کیتا ڳے۔

اِنہاں سارے ملتان دے خطاط صاحبان دے فن پارے ایں تاریخی نمائش اِچ شامل ہَن۔ صفحہ نمبر 133 تے "کتابیات" دے عنوان دے بعد پہلا ناں: ابن کلیم احسنؔ نظامی دی کتاب دے ناں دا ہِے۔ تاریخ فنِ خطاطی، کلیم آرٹ پریس۔ نادر و نایاب شاہکارِ خوشنویسی موسوم بر تاریخ فنِ خطاطی حصّہ اوّل ملتان۔ دبستان فروغِ خطاطی 1977ء۔

کتاب مذکورہ "مرقعِ خط" لاہور اِچوں چھپݨ آلی پہلی کتاب ہِے ڄیندے وِچ اِتنی تفصیل نال ذکر کیتا ڳے۔ اَتے کتاب دے آخری حصے اِچ انہاں خطاط صاحبان دے فن پاریاں دے نمونے وی چھاپے ڳین۔

ٻِیا ݙیکھو

• خطاطی دے لوک فن دے کُجھ ضروری ڳالھیں

• خطاطی دے لوک فن کِیتے ضروری اشیاء۔

• دستکاری وِچ ہَتھ اتے ساہ دی طاقت        

• ملتان دے لوک فنون دے کُجھ مہان٘درے

• ملک نواز احمد اعوان دستکار

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا پورھیا

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں۔۔