خطاطی دے لوک فن دے کُجھ ضروری ڳالھیں

اَج دے اِیں نویں زمانے اِچ لوک فنِ خطاطی دی قدر دانی دا ہِک ٻیا ذریعہ وی پیدا تھی ڳیا ہِے۔ اے ذریعہ ٹیلی ویژن ہِے جیڑھا 1962ء توں پاکستان اِچ جاری تھیا ڄیکر ٹی وی انتظامیہ چاہوے تاں اِیں لوک فن شریف دی ترقی، خدمت، تحفظ اَتے ایندی سکھلائی کیتے چنڳا کم کر سڳدی ہِے۔

ٻئے کئی اِدارے وِی ایں فن دے وَدھارے کیتے سر پرستی کر سڳدِن۔

فنِ خطاطی تے لِکھݨ آلے عام طور تے ترے قسم دے لوک مِلدن، انہاں اِچوں بعض لوکاں نے، خطاطی سکھݨ آلے طالب علماں دی آسانی کیتے ابتدائی نوعیت دیاں کتاباں لکھن خطاطی دی تاریخ یا اِیندی قدامت سمجھاوݨ کیتے کئی ڳالھ یا مضمون کے نیں۔

ݙوجھے قسم دے او لوک ہِن جنہاں نے بعض اُستادانِ فن دے مختصر حالات لِکھن۔ اَتے تریجھی قسم دے لوک او ہِن جنہاں استاداں دے تخلیق کیتے ہوئے خطاطی دے نمونیاں کوں چھاپے اَتے انہاں اُتے گفتگو کیتی ہِے۔ انہاں نمونیاں دی تحسین اَتے خصوصیت بیان کیتی ہِے۔ ساݙے خیال اِچ فن دی مرتب تاریخ دا معلوم ہووݨاں ٻہوں ضروری ہِے جو اے فن کیڑھیاں کیڑھیاں مرحلیاں اِچوں لنگھ کے اَج دے مقامِ اعلیٰ تئیں پہنچے۔ کِنھاں کنھاں اُستاداں دیاں کوششاں دے نتیجے اِچ ایں فن شریف نے ترقی کیتی ہِے اَتے مرتبہ و مقام حاصل کیتے۔

فنِ خطاطی معروضی نِیں بلکہ اِے ہِک موضوعی فن ہِے۔ اَتے اِیں موضوع تے ملتان دے تاریخی حوالے نال اَساں ٻہوں کڄھ کٹھا کر ݙتے۔ زبان کینویں بݨی؟ خیالات دے اِظہار کیتے او کݙاں آلۂ کار بݨی؟ اِیندی تصویر سازی کیتی گئی۔ خاکے تیار تھئے رمزیہ نقوش خاص خاص تصوّرات دے نال نال جوڑے گئے، وَت آواز نگاری دا دور آیا۔ ابجد دے حرف بݨے۔ ایں طریقے نال فکر اَتے خیال کوں دُور دُور تئیں پجاوݨ اَسان تھِی ڳیا۔ اَساں ایندی ساری کہاݨی اَتے تشریح شروع اِچ تفصیل نال کر ݙتی ہِے۔ ڄے تئیں مسلماناں دا عروج ہا تاں ایں فن دی خوب قدر دانی تھئی پر ڄݙاں بلادِ اسلامیہ تے ٻنھاں قوماں دی یلغار اَتے چڑھائی تھئی اَتے نال ئِ ی مغربی تہذیب نے مسلماناں دے دِل اَتے دماغاں کوں منتشر کیتا اُوں ویلے توں اِیں فن دا زوال شروع تھیا۔ معیاری فن پاریاں دی تخلیق گھٹ ڳئی۔ زود نویسی دی طلب وَدھ ڳئی۔ ماہر اساتذئہ فن غربت اَتے افلاس دا شکار تھی ڳئے فن خوشنویسی تے وی کالے بدَل اندھارا کر ڳئے۔ درس گاہواں اِچ اِیں فن دی ابتدائی تربیت ترک کر ݙتی ڳئی انہاں گالھیں نال فن خطاطی کوں زوال اَتے نقصان تھی ڳیا۔ ہِک ویلا ہا جݙاں سکولاں وِچ خوشخطی دی تربیت پہلی جماعت توں شروع تھی ویندی ہئی تختی تے قلم نال لکھݨ کیتے ٻالاں کوں لفظ سوہݨے لکھݨ دی ترغیب اَتے تربیت ݙتی ویندی ہئی، خوش خطی دے مقابلے کرائے ویندے ہَن او بند تھی گئے۔

اَج ڄیکر فن خطاطی زندہ و تابندہ ہیِ تاں اِے خطاط صاحبان دِیاں ذاتی کوششاں دا نتیجہ ہِے۔ ڄیڑھے اَج وِی ایں فن دی خدمت اَتے اِیندے وَدھارے کیتے عملی کم کریندے پِین اَتے اِیں فن تے لکھدے وی ہِن۔^[١]