Jump to content

ارشد دے ݙوہڑے وِچ لوک وسیب

وکیپیڈیا توں

سئیں امان اللہ ارشد دے سرائیکی لوک ادب وِچ ݙوہڑے دی ہِک خوبی اُنّھاں دا بے ساختہ پن ہِے۔ اُنّھاں دی زبان ٻہوں سادہ تے دھرتی / لوک وسیب دے خَمبِیر نال بݨی ہوئی ہِے۔ اُوہ اپݨی زبان اِچ کہِیں خاص وستی یا دھرتی دے غیر معروف استعمال نئیں کرین٘دے۔ اُنّھاں دی لوک شاعری دی زبان اُوہا ہِے جیڑھی سرائیکی وسیب دی وستی وستی ٻولی وین٘دی ہِے۔ سئیں ہورِیں دی شاعری وِچ سرائیکی لوک وسیب دے ورتݨ دا ہِک انوکھڑا انداز ݙیکھو:

تیݙی مونجھ مُصلّا مسجد دا، اساں پِیت دیاں نفلیں نیت کھڑوں

نہیں ہوش رِیہا کہیں کلمے دا، تیݙے ڳمدے سان٘ول گِیت کھڑوں

تیݙا ذکر ہِے مقصد زندگی دا، ہر، ہار کُوں کِیتی جِیت کھڑوں

تیݙی یاد اِچ ارشد جِتھ کھڑ ڳیوں، اساں ایویں ڄاݨ مسیت کھڑوں

امان اللہ ارشد اپݨے وسیب دی زبان اِی نئیں ورتی بلکہ اُنّھاں اپݨے وسیب کُوں اپݨی شاعری دا موضوع وی بݨائے۔ اُنّھاں دا ہِک خاص وصف ایہ ہِے جو اُنّھاں دی شاعری اِچ غمِ دوراں دا ذِکر تے غمِ جاناں دا ذکر اِیں ڳُندِھیڄ ڳئے جو اِنّھیں کُوں الڳ الڳ کرݨاں وی اوکھا لڳدے۔ لوک رِیت بارے سئیں دا ہِک ٻِیا نمونہ ݙیکھو:

میݙی روہی سُن٘ڄ، تیݙا ٻیلہ بر، اِیں سال تباہیں پھیہ مارئیے

ہر جھوک تباہ، ویران ہنبھا، اِیویں لڳدے پھیرا دیہہ مارئیے

ودے بے گھر تھی تے رُلدے ہؤں، ساکوں وقت دی گردش دریہہ مارئیے

ݙوہیں مویوں ارشد پاݨی توں، تیکوں چَھل مارئیے، میکوں تریہہ مارئیے

ارشد سئیں ٻہوں وَدھ طبقاتی شعور رکھین٘دِن۔ او سمجھین٘دِن جو اے وسیب امیر تے غریب اے۔ درمیان ون٘ڈیا کھڑے۔ تُساں پڑھ لکھ تے ٻہوں وݙّے دانشور تاں تِھی سڳدے وے، پر امیر دے نزدیک، زیادہ معزّز تے عزیز اُوہو ہِے جیڑھا اُوندے جِیہاں امیر، یا اُوکُوں مال منفعت پُچا سڳدے۔ اُنّھاں کُوں اے احساس اِتّی وَدھ ہِے جو کہِیں امیر تے مالدار محلّے دار، ہمسائے، کہِیں وݙّے افسر یا جاگیردار تاں کیا، کہیں امیر تے مالدار شخص کُوں اپݨاں محبوب بݨاوݨ کوں وی تیّار کائنی۔ کیوں جو اُوہ سمجھدِن اے تعلّق مصنوعی تے عارضی تاں تِھی سڳدے، سچّا تے پائیدار نِھیں تِھی سڳدا۔[١]

  1. "جدید سرائیکی شاعری" (تنقید تے تحقیق) ۔ از: ڈاکٹر گُل عباس اعواݨ۔ چھاپہ خانہ: جھوک پبلشرز ملتان۔ اشاعت: جون ٢٠١٤ء۔