Jump to content

ݙِیٹی ݙَنّاں

وکیپیڈیا توں

ہر قوم دیاں اپݨیاں اپݨیاں لوک کھیݙاں تے اُنّھاں دے اپݨے اپݨے اصول ہون٘دِن۔ سرائیکی وسیب دے دیہاتی لوک کھیݙاں وِچُوں اِیہ یعنی ݙِیٹی ݙَنّاں وی ہِے۔ پروفیسر دلشاد کلانچوی ہوراں بہاولپور دے لوک کھیݙاں بارے جاݨ سُنڄاݨ کرائی اے، پر کھیݙاں ٻارے ݙاہ جِلداں دی کتاب لکّھی ونڄے تاں وی تھولی تھیسے، کیوں جو سرائیکستان وسیع خطّے دا ناں ہِے تے ہر علاقے دیاں اپݨیاں لوک کھیݙاں ہِن۔ اساݙے سرائیکی وسیب دے ہِک لوک کھیݙ "ݙِیٹی ݙَنّاں" دی تفصیل کُجھ اِیں ہِے۔

اے لوک کھیݙ کھیݙݨ کِیتے کوئی پنڄ چھی انڳِل لَمّی تے اَنوٹھے جِتّی ٹُھلّی لکڑ کُوں گھڑ گھڑ تے ݙُون٘ہائیں پاسُوں نوکدار بݨا گِھدّا وین٘دے تے اِیکُوں ݙِیٹی سݙیا وین٘دے، شہراں وِچ اِیکُوں گُلّی ڈنڈا سݙیا وین٘دے، ݙِیٹی کُوں زمین اُتّے رکھ ݙِتّا وین٘دے، تاں ایندیاں ݙونہائیں نوکاں یا چُن٘ڄاں زمین کنوں اُچّیاں رہ وین٘دِن، ڄیکر اِنّھاں چُنڄاں وِچ کہِیں ہِک تے ݙَنّے یا پتلی سوٹی نال سٹ ماری ون٘ڄے تاں ݙِیٹی ٹَپ کھا تے زمین کنوں اُچّی چَوّ وین٘دی ہِے، تے کھیݙݨ والا کِھݙاری جلدی جلدی ݙَنّے نال اُونکُوں سَٹ مار تے پرے سَٹَّݨ دی کوشِت کرین٘دے۔ ݙِیٹی جِتّی پرے ون٘ڄ پون٘دی اے، اُتّی کِھݙاری دی کامیابی سمجھی وین٘دی اے بلکہ سَٹ نہ مار سڳّݨ والا ہار وین٘دے تے ݙوجھا کِھݙاری واری گِھندے، شہراں وِچ جِتّھاں کھیݙں کِیتے کُھلّی جاہ مِل وین٘دی اے، ݙِیٹی ݙَنّاں گُلّی ݙنڈے دے ناں نال کھیݙیا وین٘دے۔ پر ہُݨ تاں کرکٹ دی بِماری اساݙیاں اے ساریاں کھیݙاں چَٹ کر ڳئی اے۔[١]

اِیہو ڄئیں ٻئے وی ٻہوں سارے لوک کھیݙاں ہِن جیڑھیاں اَساݙے وسیب دی لوک ثقافت، لوک رِیت اَتے وسیب دے ٻالاں کِیتے ٻہوں وَدھ شُغل اشغال رکھین٘دیاں ہِن اَتے اِنّھاں سرائیکی لوک کھیݙاں دا کہِیں وی ٻئی قوم دے کھیݙاں نال کوئی مقابلہ وی نئیں تِھی سڳدا کیوں جو اِیہ اپݨے انداز وِچ سَبھ تُوں وَکھریاں اَتے ڄان٘دار ہِن۔[٢]

  1. از: ظہور دھریجہ، ناں کتاب: سرائیکی وسیب، چھپَّݨ دا ویلا: نومبر 2003ء اتے 2013ء، چھاپہ خانہ: جھوک پرنٹرز ملتان۔
  2. از: لائبریری سئیں ڈاکٹر خالد اقبال۔