سئیں ڈاکٹر مہر عبدالحق تے ابن کلیم

اِیہ سئیں ابن کلیم احسن نظامی دے بارے وِچ "سیئں ڈاکٹر مہر عبدالحق" دِی ہِک یادگار تحریر ہِے جیڑھی سرائیکی لوک ادب دے ہِک رسالے ۔ وِچُّوں گِھدّی ڳئی اے۔ لِکّھت ملاحظہ فرماؤ:

سرائیکی ڄیں مٹھڑی ٻولی ءِچ قدیم زمانے دے لوکاں 'صوفی بزرگاں اَتے خواجہ غلام فرید سیئںؒ توں گھِن کَراہِیں ہُݨ تیئں ٻہُوں لوکاں نے شاعری کِیتی ہِے، سرائیکی ءِچ زیادہ تُوں زیادہ کافیاں ݙوہڑے لکھے ڳئے 'کُجھ لوکاں نے مظلوم لوکاں دی مجبوری اَتےِ ظالم کُوں اُندے ظلم تُوں روکݨ دِی ڳالھ کِیتی ہِے اَتے اِیں شاعری ءِچ کئی مختلیف قسماں دے مضمون وِی ٻَدھن ڄینویں ڄو واقعات ءِچّوں "نونہہ سَس دا جھیرا" اَتے کئی ٻَئے واقعے "طوفانِ راوی" وغیرہ' اِیں طرحاں دِی سماجی تے معاشرتی شاعری وِی وَݙی پَسند کِیتی ڳئی، بھَانویں ڄو او ہِک طنزیہ شاعری ہَئی۔ موضوعاتی اَتے اصلاحی پہلو اُندے وِچ شامِل ہوندا ہا۔ ڄینویں ڄو اُردو تے پنجابی وِی آزاد شاعری رَدِیف قافیئے تُوں پَرے تھی ڳئی ہَئی تے اُو کُوں جِدّت آکھیا ڳیا اِینویں ءِی ساݙے سرائیکی شاعراں نے وِی ہُݨ اِیں موضوعِ سخن کُوں چنگی راہ ݙِتّی اِے۔ سیئں ابنِ کلیم دیاں کڄھ اینجھیاں نظماں میں ݙِٹھیاں ہِن انہاں کُوں دلچسپی نال پڑھیا ہِے اَتے اے ݙیکھ کے میکُوں وݙی خوشی تھئی ہِے ڄو "ابنِ کلیم" مے عام روائتی شاعری تُوں ہَت کے مخلص حُسن و عشق دے مضامین بدھݨ دِی بجائے اَتے مفَاداں دِی اِیں دُنیا ءِچ شاہانِ وقت دی ناجائز قصیداہ خوانی کرن دی بجائے اُنہاں دیاں کوتاہیاں،'خامیاں اَتےِ ملک و قوم دے نال کِیتیاں ڳیاّں زیادتیاں توں پَردہ چاتے۔ ابنِ کلیم دِی شاعری کُوں اَسّاں حق سچ دی آواز آدھے ہیں' اِے اَواز جیندی اَڄ لوڑ ہِے وݙی ہمّت اَتے جی دَارِی اَواز ہے۔ اے ہِک جارحانہ رستہ ہِے ڄیڑھا ڄو مشکل پَسند اتے سچّے لوکاں دا خاصَہ ہے اِیں طرز دی شاعری حقیقت ءِچ تنقیدی اتے مزاحمتی تاں ہِے پر آپݨے موضوع دی اہمیّت دے سانگے عوام ءِچ جلدی مقبول تھی ونڄن دا درجہ رکھدی ہے۔ میکوں دلی خوشی تھئی ہِے ڄو "ابنِ کلیم" ڄیں مہاندرے فن کار نے خطاطی،صحافت،اَتے ادب دے نال نال سرائیکی شاعری ءِچ آپݨا حصّہ لایا ہِے۔ سرائیکی ادبی تاریخ دے حوالے نال گالھ کِیتی ونڄے اتاں سب توں پہلے مذہبی شاعری دے نمونے ساکُوں مل ویندن ڄینویں ڄو "نُور نامہ" معراج نامہ حلیہ مبارک' اِیندے بعد عشقیہ مثنویاں دا دَور آندے ڄنہاں وِچوں مثنوی ھِہیر رانجھا، چراغ اعوان تے مثنوی سَفیل نامہ ہَئی لطف علی دی تے "یُوسف" زلیخا" مولانا عبدالحکیم اُچوی دِی' سرائیکی زبان و اَدب دے نادر نمونے ہِن۔ اِیندے نال ءِی ساکُوں ہِیں دَور ءِچ سی حرفیاں ٻہُوں ساریاں مِلدیاں ہِن ڄنہاں وِچّوں چرخہ نامہ حافظ جمال اللہ ملتانی وِی ٻہُوں اِہم ہِے' اِیندے علاوہ سِی حرفی مَولودِاعظم اتے سی حرفی مولود شریف مولوی عُبیداللہ ملتانی مِلدیاں ہن اَج دے دَور ءِچ مزاحمتی شاعری دا رِواج پئے ڳے پَر جدید دب دب ءِچ ماضوعاتی یا واقعاتی شاعری دی ٻہُوں ضرورت ہَئی' اِیندے واسطے ساݙے ہِک اہلِ علم اتےِ اہلِ قلم دوست ابنِ کلیم ہورِیں آپݨی تخلیقات کُوں مزاحمتی دے نال نال صرف موضوعات دے تابع کرکے اُندا اظہار کِیتے ڄیڑھا ڄو عام اسلُوب تُوں ہَٹواں کم ضرور نظر آندے پر اِیندی علمی تے اَدبی اہمیّت دا اندازہ لَاوݨاں مشکل نظر آندے۔ اُنہاں اِیں تخلیق ءِچ سماجی بُرائیاں دا ذکر چھیڑے ڄیندا مُنہ مُہابہ ٻہُوں زیادہ تھیندا ویندے ایں بُرائی (رشوت) کُوں کوئی وِی اَڄ دے تنگ دور ءِچ بُرائی نِیں آہدا۔ انہاں بُرائی کُوں بُرائی سمجھے تے اِیندے اُتے قلم چاتا ہے۔ اللہ انہاں کو اِیندا اجر ضرور ݙِیسِی۔ تھی سڳدے اِیکُوں پڑھ تے کہیں کُوں احساس وِی تھیوے تے آپݨے گِروَان ءِچ جھاتی پاوے چا۔ ۔

ٻِیا ݙیکھو

• ابن کلیم۔

• ہٻڑاس پوتھی۔

• ہُݨ گھر گھر بجلی آ ڳئی اے

• لُوت ٻُوٹی لوک نظم۔

• ہِک ہِک تھِی تے ملک بچاؤ لوک نظم

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• ہٻڑاس (پوتھی) آن لائن پڑھݨ کِیتے۔

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا کَم