اورنگزیب تُوں بعد لوک فنون دا ودھارا

برِصغیر وِچ مغلیہ دور وی خطاطی اتے ٻئے لوک فنون دے حوالے نال سنہری دور سݙوِیندا ہِے۔ ایں دور اِچ خطاط صاحبان کوں شاہی سرپرستی حاصل ہئی۔ خطاطی دے ماہراں کوں اعلیٰ منصب اَتے جاگیراں ݙتیاں ڳیا۔ اکثر مغل حکمران یا تاں خود خطاط ہَن یا خطاطی دے دِلدادہ ہَن۔

اورنگزیب دے بعد محمد معظم بہادر شاہ (1119 - 1124ہجری) اَتے معز الدین جہاندار نے چھی سال حکومت کیتی وَت محمد شاہ رنگیلا دے دَور اِچ (1131 - 1161ہجری) اِچ محمد افضل لاہوری، محمد مقیم، میر محمد موسیٰ سرہندی، نواب مرید خاں، مولوی حیات علی اَتے محمد حفیظ خان ایں دور دے نام وَر خطاط ہَن۔

شاہ عالم دے زمانے اِچ قاضی عظمت اللہ خان بے مثل خطاط ہَن اِنہاں دے شاگرداں اِچ میر گدائی، حافظ ابوالحسن، میر کرم علی، حافظ مسعود، عنایت اللہ بروص، فیض اللہ خاں جئیں نام وَر اَتے عظیم خوشنویس اَتے خطاط ہَن اُردو دے مشہور شاعر میر سودا ٻہوں چنڳے خطاط ہَن بلکہ لکھنوی دبستانِ خطاطی دے بانیاں اِچ شمار تھیندِن۔

وَت اَکبر شاہ ثانی اَتے اُوندے بعد اعزّالدین دے عہد اِچ عماد الملک غازی الدین خان اَتے فیروز جنگ خطاط ہفت قلم ہَن۔ آخری مغل تاجدار بہادر شاہ ظفر خطِ نسخ دے ٻہوں وݙے خطاط ہَن۔ اِنہاں دے اَتے ٻئے مغل شہزادیاں دے لکھے ہوئے فن پارے لاہور عجائب گھر اِچ ݙٹھے وَنڄ سگیندن۔

لاہور اِچ اِمام ویر دی دا ناں خطاطی اِچ وݙا قابلِ ذکر ہِے انہاں دی لکھی ’’گلستانِ سعدی‘‘ نیشنل میوزیم کراچی اِچ موجود ہِے۔ امام ویردی دے بعد نستعلیق اِچ عبدالمجید پروین رقم (م1942) نے وَݙی شہرت پاتی اِنہاں کلامِ اقبال دی کتابت کر تے اُوکوں چار چن لا ݙتے۔

وَت تاج الدین زریں رقم اَتے ٻئے ٻہوں سارے صاحبان نے خطاطی دی ترقی اَتے ایندے وَدھارے کیتے وݙا کم کیتا۔ پشاور اِچ ایم ایم شریف آرٹسٹ دلی اِچ یوسف دہلوی اَتے کراچی اِچ عبد المجید نے روایتی خطاطی کوں ٻہوں وَدھارا ݙتا۔  ۔

خطاط سلطان میر علی مشہدی

خطِ نستعلیق دی ایجاد دے زمانے اِچ ݙوجھے خطاط سلطان میر علی مشہدی دے ہتھ دا لکھیا ہویا فن پارہ خطِ نستعلیق دا کمال اِیندے وِچ نظر آندے۔ اَتے نقاشی دی تزئین کاری وی روائتی انداز اِچ اِیں کیتی ڳئی ہِے ڄو خطاطی تے نقاشی ہک جان تھی ڳئی ہِے۔

خطِ نستعلیق

لفظ فارسی زبان دے نستعلیق اِچ لکھ تے صفحے دے ٻاہروں رنگدار نقش و نگار بݨا کے تزئین کاری کیتی ڳئی ہِے۔ اے ایرانی طرز ہِے۔ وَت برِ صغیر اِچ وی مغل ادوار اِچ خطاطی تے نقاشی دے ملاپ نال کئی خطاط صاحبان نے اِیں طرز دے فن پارے بݨائے ہَن۔ ڄنہاں اِچ مغل شہزادیاں دے خطاطیاں تے نقش و نگار نال سجائے ہوئے فن پارے اَڄ وی لہور میوزیم وِچ ݙٹھے ونج سگیندن۔ خطاطی دی اصطلاح اِچ اِیکوں وَصلی آکھیا ویندے۔ کاتب دا ناں فقیر علی پڑھیندا ہ ہِے۔

ٻِیا ݙیکھو

• لوک فنون وِچ خطِ بہاری اَتے دیوانی۔

• برِصغیر اِچ خطاطی دا لوک فن۔

• مغل دور اِچ علم الخط اَتے ٻئے لوک فنون

• بہاء الدین زکریا ملتانی دا لوک فنون دا ودھارا۔

• عہدِ مغلیہ وِچ لوک فنون

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا پورھیا

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں۔۔