امر کہاݨی (ناول)

محمد اسماعیل احمداݨی دا ایہ سرائیکی ناول وی روایتی ناول / لوک ناول توں اَنڄ ہک خوبصورت تخلیق ہے۔ ایں ناول وچ شعور دی رو Stream of consciousness ورتی ڳئی ہے۔ انہاں ناول ’’چھولیاں‘‘ وانگوں ایں ناول ’’امر کہاݨی‘‘ کا اسلوب، فکر تے موضوع منفرد ہے۔

ایہ ناول ’’چھولیاں‘‘ کنوں مختلف ہے۔ اسلم رسولپوری سئیں ایندے بارے لکھدن:

’’ایہ ناول سرائیکی قومی تحریک دی تاریخ بارے ہک دستاویز دا کم ݙیسی۔ ایہ ناول آپݨے اسلوب وچ منفرد ہے۔‘‘

فیاض حسین قاصر فریدی دا ناول ’’سانول‘‘ جولائی ۱۹۸۹ء کوں شائع تھیا۔ ناول دی خاص ڳالھ سرائیکی تہذیب ثقافت، معاشرت، رسماں ریتاں دی بھر پور نمائندگی ہے۔ منظر نگاری تے زبان اتے بیان خوب ہے۔ ناول دا پلاٹ وی عمدہ ہے۔ ایندا موضوع زن۔ زر تے زمین ہے۔ سرائیکی وسیب دیاں غلط رسماں خصوصاً وٹہ سٹہ دے اثرات ݙکھائے ڳئے ہن۔

دلشاد کلانچوی (۴؍ مئی ۱۹۱۵ء۔ ۱۵؍ فروری ۱۹۹۷ء) ناول ’’سارے سڳن سہاڳڑے‘‘ جیندی کہاݨی تعلیم یافتہ لڑکی فوزیہ اِرد گرد گھمدے۔ ایہ ہک مقصدی ناول ہے جیندے وچ سرائیکی وسیب معاشرتی مسائل کوں نمایاں کیتا ڳئے۔ ناول وچ معاشرے دی اصلاح دا پہلو نمایاں ہے۔ سرائیکی وسیب دی تریمت (فوزیہ) ایں ناول دا مرکزی کردار جینویں آپݨے مسائل اُتے قابو پا گھندی ہے۔ ݙوجھیاں کیتے ہک مثال ہے ایہ ناول زنانیت (Feminism) دے مطالعے دے حوالے نال خاص اہمیت رکھدے۔

غلام حسین راہی ڳٻول دے چار ناول ’’بھاڳ، سہاڳ، کونڄ، سڄݨ دشمن‘‘، ’’پردیس نہ ونڄ‘‘ شائع تھی چکیٔن۔ انہاں دے ناولاں دا موضوع معاشرے دی اصلاح ہے۔ ’’بھاڳ سہاڳ‘‘ انہاں دا اصلاحی ناول ہے۔ ایں ناول دے ہیرو فیصل تے محمود، ہک آئیڈیل ریاست وچ راہوݨ والیاں دی حالت بدلݨ چاہندن۔ منظر نگاری خوب ہے تے زبان اتے بیان وی عمدہ ہے۔ ’’کونڄ‘‘ ہک رومانوی ناول ہے‘‘۔ سڄݨ دشمن‘‘ جیندا موضوع خاندانی تنازعات، دشمنی، لوبھ لالچ، حرص ہوس ہے۔ غلام حسین راہی ڳٻول دے ناول مقصدیت رکھیندن۔ سرائیکی سندھی زبان دا ورتارا تے رلواں لہجہ، لسانی حوالے نال خاص اہمیت ہے۔ اسلوب تحریر رواں تے سادہ ہے۔ سن ۲۰۰۸ء وچ انہاں دا ناول ’’پردیس نہ ونڄ‘‘ شائع تھیا۔ ایں ناول کوں رومانوی آکھیا ونڄ سڳدے۔

ٻیا ݙیکھو

• سرائیکی ناول نگار

• حبیب مہاݨا تے سلیم شہزاد

• سرائیکی ناول ٻولی وٹار

• سرائیکی ناول