اسلم رسولپوری

اسلم رسول پوری سرائیکی دانشور، مصنف، محقق تے ادیب ہے۔ ماہر لسانیات ہے۔

ڄم پل

ڄام پور وچ رہندے۔ اسلم رسولپوری :

ناں: محمد اسلم رسولپوری

تاریخ پیدائش: ١٩٤١ء

جائے پیدائش: رسول پور

کم کار: وکالت/ ادب

اسلم رسول پوری ہک علمی گھراݨے وچ ١٩٤١ء کوں رسولپور وچ پیدا تھئے۔

تعلیم

جام پور دے ہائی سکول توں میٹرک کرݨ دے بعد اُنہاں مظفر گڑھ کنوں جے وی دا امتحان پاس کر تے بھکر پور توں ١٩٦٢ء وچ تدریس دا آغاز کیتا۔ اُنہاں ١٩٧٠ء دے ڈہاکے وچ سرائیکی ادبی تنقید لکھݨ شروع کیتی تے ہک کتابچہ ''مارکسی نقطۂ نظر تے ساڈا ادب'' شائع کرایا۔ اسلم رسولپوری کوں احساس ہا جو تنقیدی فکر نال ای کہیں ادب دی بہترین آبیاری تھی سگدی ہے۔ سرائیکی ادب وچ نظریاتی دے خلا کوں پُر کرݨ کیتے اُنہاں مغربی تنقید دا مطالعہ کیتا تے سرائیکی کلاسیکی شاعری دی نویں تعبیر و تشریح کیتی تے ول سرائیکی ادبی تنقید تے ڈوجھی لکھت ''تلاوڑے'' شائع کرائی۔ اسلم رسولپوری، سرائیکی لسانیات تے بہوں لکھیئے۔ اُنہاں اپݨی کتاب ''سرائیکی زبان اوندا رسم الخط تے آوازاں'' وچ سرائیکی دا منڈا زباناں نال تعلق واضح کیتے تے ایں سلسلے دی ڈوجھی کڑی ''سرائیکی دیاں بچکار آوازاں'' ہے اُنہیں دیں لسانی تحریریں دی نظریاتی جہت ''سرائیکی زبان تے لسانیات'' وچ نمایاں ہے۔ سرائیکی ادبی تنقید دے حوالے نال ''ستارے، لیکھے'' دے بعد ''سرائیکی ادب وچ معنی دا پندھ'' سرائیکی تنقید تے ما بعد نو آبادیاتی نظریہ'' بہوں اہم کتاباں ہن اُنہاں دی کتاب ''تلاوڑے'' کوں سرائیکی ادبی تنقید وچ کلاسیک دا درجہ حاصل ہے۔ تلاوڑے دی اشاعت توں پہلے سرائیکی ادبی تنقید محض تاثراتی تنقید تئیں محدود ہئی۔ ''تلاوڑے'' سرائیکی ادب وچ نظریاتی تنقید کوں متعارف کرائے۔ ''سرائیکی زبان، اوندا رسم الخط تے آوازاں'' ایندے وچ سرائیکی زبان بارے انڈو آریائی نظریئے کوں رد کر تے سرائیکی زبان دیاں بنیاداں منڈا قبائل دی ہک زبان منڈاری وچ ثابت کرݨ دی کوشش کیتی گئی ہے۔ اسلم رسولپوری دی تحقیق موجب سرائیکی زبان دا ڈکشن تے ایندیاں مخصوص آوازاں منڈاری نال مشترک ہن کیوں جو سرائیکی تے منڈا ثقافت (جھمر، تاڑی، گݨتری، رسماں ریتاں، سنگیت وغیرہ) وچ کافی اشتراک ہے۔ ''سرائیکی زبان، اوندا رسم الخط تے آوازاں'' وچ پہلی واری سرائیکی صوتیات دا نظام وضع کیتا گئے۔ سرائیکی وچ کُل ٤٦ آوازاں ہن جیندے کیتے ٥٦ علامتاں استعمال کیتیاں ویندین۔ البتہ سرائیکی دیاں بچکار آوازیں بارے ایں کتاب دے نقطۂ کنوں ہَٹ کرانہیں سرائیکی دیں بچکار آوازیں دی بنیاد افریقی زبانیں وچ گولݨ دا آہر کیتا گئے۔ اسلم رسولپوری دا کم سرائیکی رسم الخط متعین کرݨ وچ وی فیصلہ کُن شکل وچ سامݨے آندے۔ سرائیکی لسانیات، ادبی تنقید دے موضوعات تے اُنہاں دیاں تاریخ ساز کتاباں چھپ چُکین۔ اُنہیں اپݨیاں کتاباں ''سچل سر مست، بیدل سندھی، حمل لغاری'' دے سرائیکی کلام دے انتخاب دے سلسلے وچ اُنھیں دی شاعرانہ فکر کوں صرف تصوف دی بجائے ترقی پسندانہ فکر، انسان دوستی، رواداری اتے عام انسانی حیاتی دے حوالے نال پرکھیئے۔ اسلم رسولپوری ہوراں تنقیدی مجموعے ''لیکھے'' وچ اپݨے تنقیدی شعور کوں عالمی ادب تے مختلف عالمی فکری حوالیں نال رلائے جیندے وچ انسانی زندگی دی بے معنویت اتے لا لعنیت دا نظریہ شامل ہے۔ ایندے علاوہ اُنھیں اپݨے بہوں سارے تنقیدی مضامین وچ سماجی جبر دے خلاف شاعری وچ مزاحمتی رویئے اتے امید دے عنصر کوں وی اجاگر کیتے۔ فنون لطیفہ، موسیقی، ناٹک تے مصوری نال اُنھیں کوں بہوں دلچسپی ہے۔

اسلم رسولپوری ادب دے روایت شکن تے عہد ساز تنقید نگار ہن۔ ''سرائیکی تنقید تے ما بعد نو آبادیاتی فکر'' دے حوالے نال مغربی تہذیبی جبر دی مذمت پاروں اسلم رسولپوری ہک دور اندیش نقاد جاپدن۔ اُنہاں درس و تدریس دے بعد قانون دا پیشہ اختیار کیتا تے سرائیکی وسیب وچ سیاسی تے انسانی حقوق کیتے عملی جدوجہد وچ برابر حصہ گھدے۔ اسلم رسولپوری ترقی پسند، تنقید نگار تے دانشور ہن۔ انہیں دی نثر رواں تے سلیس ہے تے اساڈے عہد دی مروجہ سرائیکی دی ترجمانی کریندی ہے۔ اسلم رسولپوری دے تنقیدی تے تحقیقی مضامین استدلالی خاصیت رکھدن۔

سیاست

سرائیکی پارٹی دی مجلس عاملہ دا رکن ہے۔

کتاباں

ہک درجن کنوں ودھ کتاباں ہن۔

• لسانی مضامین
• نتارے
• تلاوڑے (تنقید)،
• سرائیکی زبان اوندا رسم الخط تے آوازاں،
• سرائیکی دیاں بچکار آوازاں،
• سرائیکی زبان تے لسانیات،
• لیکھے،
• سرائیکی ادب وچ معنی دا پندھ،
• سرائیکی قومی سوال،
• سرائیکی تنقید تے ما بعد نو آبادیاتی نظریہ۔
• ارسطو دی بوطیقا (سرائیکی ترجمہ)
• سچل سر مست
• بیدل سندھی
• حمل لغاری
• سرائیکی وچ ہیتی تنقید
• سرائیکی لوک موسیقی
• مارکسی نقطہ نظر تے ساڈاادب
• سرائیکی قاعدا

ٻاہرلے جوڑ

[١] اسلم رسول پوری دیاں کتاباں