مریم جمیلہ

مریم جمیلہ (اردو: مریم جمیلہ) (ڄَمیل ناں: مارگریٹ مارکس) مہان٘دری مصنّفہ، صحافی، شاعرہ اَتے مضمون نگار ہَن جیڑھی ٢٣ مئی ١٩٣٤ کُوں نیو یارک دے ہِک سیکولر یہودی ٹَٻَّر وِچ ڄَمّی ہئی اَتے مغرب وِچ اِسلام دی حمایت وِچ ہِک تَکڑی اَواز ہَئی جئیں مغرب اُتّے وی لِکّھیا۔ جنوبی افریقہ دے شہر ڈربن تُوں چَھپَّݨ آلے مسلم ڈائجسٹ کِیتے تحریراں لِکّھݨ دے بعد اُنّھاں نے ٢٣ مئی ١٩٦١ء وِچ اسلام قبول کِیتا۔

قبول اسلام

اِنّھاں دے اسلام قبول کرݨ دی وجہ مسلم ڈائجسٹ وِچ سید ابو الاعلیٰ مودودی دا چَھپَّݨ آلا مضمون "حیات بعد الموت" ہئی جین٘دے بعد اُنّھاں نے ٥ دسمبر ١٩٦٠ء کُوں سید ابو الاعلیٰ مودودی نال بذریعہ چِٹّھی پہلا رابطہ کِیتا۔ علامہ مودودی اَتے جمیلہ دے وِچالے اِیہ چِٹّھی کتابت دا اِیہ سلسلہ ١٩٦٢ء تئیں جاری رِیہا۔ اِنّھاں چِٹّھیاں دا موضوع اسلام اتے مغرب ہون٘دا ہئی۔ ݙون٘ہائیں دے چِٹّھیاں بعد وِچ "مولانا مودودی اور مریم جمیلہ کی خط و کتابت" ناں دی ہِک پوتھی دے ذریعے چھاپے ڳئے ہَن۔ ١٩٦٢ء وِچ اُوہ لاہور اپڑی جِتّھاں اُنّھاں نے مودودی اَتے اُنّھاں دے ٹَٻَّر نال ملاقات کِیتی۔ بعد وِچ اُنّھاں نے پاکستان وِچ ای محمد یوسف خان (جماعتِ اسلامی نال وابستہ) نال شادی کر گِھدّی اَتے لاہور وِچ ٹِکاݨاں کِیتا۔ محمد یوسف خان تُوں اِنّھاں دے پں٘ڄ ٻال تھئے۔ اُوہ محمد پکتھال دے ترجمہ قرآن اَتے محمد اسد دی یہودیت چھوڑ تے اسلام قبول کرݨ تُوں ٻہوں متأثر ہَن۔

حیاتی دا احوال

جمیلہ دا ڄَم پل نیو یارک دے شہر مین ہیٹن وِچ جرمن یہودی نسل نال تعلّق رکھݨ آلے پِیؤ ماں دے گھر تھیا اَتے اُون٘دا ڄمَّݨ تُوں بعد ناں "مارگریٹ مارکس" ہئی۔ ابتدائی سال ویسٹ چیسٹر وِچ لنگھائے۔ نِکّے لاء وِچ، جمیلہ اپݨے اِݙّے اُݙّے تُوں نفسیاتی اَتے معاشرتی طور تے بِمار پے وین٘دی ہئی۔ سکول وِچ اُوہ ایشیائی اَتے خاص طور تے عرب ثقافت اَتے تاریخ دی طرف راغب تھئی اَتے اپݨے نیڑے تیڑے دے لوکاں وِچ اسرائیل دی حمائیت دے مقابلہ وِچ، عام طور تے اُوہ عرباں اَتے فلسطینیاں دی حالتِ زار نال ہمدردی دا مظاہرہ کرین٘دی ہئی۔

تصنیفاں

جمیلہ نے اپݨے پہلے ناول "احمد خلیل: بارہ سال کی عمر میں فلسطینی پناہ گزین اور اس کے کنبے کی کہانی" کُوں پنسل خاکیاں اَتے رنگین نقشاں نگاراں نال مزین کِیتا۔ اُنّھاں نے نیو یارک دے آرٹ سٹوڈنٹس لیگ وِچ ١٩٥٢ء دے موسمِ خزاں وِچ ڈرائنگ دی تعلیم وی حاصل کِیتی۔ بہائی سینٹر دے کارواں آف ایسٹ اَتے ویسٹ آرٹ گیلری وِچ اپݨے کَم دی نمائش وی کِیتی۔ جمیلہ دی کتاباں اَتے مضامین دا اردو، فارسی، ترکی، بنگالی اَتے انڈونیشی سمیت اَݨ ڳِݨت ٻولیاں وِچ ترجمہ کِیتا ڳیا ہِے۔ جمیلہ دی حیاتی سوانح نگار ڈیبورا بیکر دی ہِک کتاب دا موضوع وی ہِے۔

وفات

مریم جمیلہ بروز بدھ ٣١ اکتوبر ٢٠١٢ء کُوں لاہور وِچ فوت تِھی ڳئی۔

کتاباں

مریم جمیلہ نے انگریزی ٻولی وِچ تَلّے ݙِتّے ڳئے کتاباں تصنیف کِیتیاں:

1. ترکی وِچ عظیم اسلامی تحریک: بدیع الزماں سعید نورسی (انگریزی:A great Islamic movement in Turkey: Bade-u-Zaman Said Nursi)
2. اسلامی تحریک دا منشور (انگریزی:A manifesto of the Islamic movement)
3. انگریزی وِچ اسلامی کتب دی ہِک چوݨوی کتاب (انگریزی:A select bibliography of Islamic books in English)
4. احمد خلیل:فلسطینی عرب پناہ گزین دی کہاݨی (انگریزی:Ahmad Khalil: the biography of a Palestinian Arab refugee)
5. (انگریزی:At home in Pakistan (1962-1989): the tale of an American expatriate in her adopted country)
6. مولانا مودودی اتے مریم جمیلہ دی خط و کتابت (انگریزی:Correspondence between Abi-l-A'La Al-Maudoodi and Maryam Jameelah)
7. اسلام اتے جدیدیت (انگریزی:Islam and Modernism)
8. اسلام اتے مستشرقیت (انگریزی:Islam and orientalism)
9. اسلام اتے موجودہ مسلم زنانی (انگریزی:Islam and the Muslim woman today)
10. اسلام اتے اساݙی معاشرتی عادتاں: اسلامی آداب بمقابلہ مغربی آداب (انگریزی:Islam and our social habits : Islamic manners versus Western etiquette)
11. اسلام اتے جدید انسان: اسلامی نشاۃ ثانیہ دے امکانات، جدید انسان کوں اسلام دا سَݙّا (انگریزی:Islam and modern man : the prospects for an Islamic renaissance, the call of Islam to modern man)
12. اسلام بمقابلہ اہلِ کتاب: ماضی اتے حال (انگریزی:Islam versus Ahl al-Kitab: past and present)
13. اسلام بمقابلہ مغرب (انگریزی:Islam versus the West)
14. نظریے اتے عمل دے لحاظ نال اسلامی تہذیب (انگریزی:Islamic culture in theory and practice)
15. (انگریزی:Islam face to face with the current crisis)
16. بھلا مغربی تہذیب آفاقی ہِے؟ (انگریزی:Is Western civilization universal)
17. امریکہ وِچ بچپن اتے جؤانی دی یاداں (1945-1962): ہِک مغربی نومسلم دی حقیقت دی جستجو دی کہاݨی (انگریزی:Memoirs of childhood and youth in America (1945-1962) : the story of one Western convert's quest for truth)
18. جدید ٹیکنالوجی اتے انسان دی غیر مہذبیت (یا حیوانیت) (انگریزی:Modern technology and the dehumanization of man
19. شیخ حسن البنا اتےاخوان المسلمون (انگریزی:Shaikh Hassan alBanna & al Ikhwan al-Muslimun)
20. شیخ عز الدین القسام شہید: ہِک عظیم فلسطینی مجاہد، (1882-1935): اُنّھاں دی حیاتی اَتے کارنامے (انگریزیShaikh Izz-ud-Din Al-Qassam Shaheed : a great Palestinian mujahid, (1882-1935) : his life and work)
21. شیحو عثمان دان فودیو، مغربی افریقہ دا عظیم مجدد (انگریزی:Shehu Uthman dan Fodio, a great mujaddid of West Africa)
22. نسلی خلا - این٘دی وجوہاں اتے نتیجے (انگریزی:The Generation Gap - Its Causes and Consequences)
23. حضورﷺ اَتے اُنّھاں دا میݙی حیاتی تے اثر (انگریزی:The Holy Prophet and his impact on my life)
24. اسلام دی بحالی اَتے نو آبادیاتی جوئے نال اَساݙی اَزادی (انگریزی:The resurgence of Islam and our liberation from the colonial yoke)
25. ماضی قریب دی عرب دنیا وِچ ترے عظیم اسلامی تحریکاں (انگریزی:Three Great Islamic Movements in the Arab World of the Recent Past)
26. ماضی قریب دے ݙو عظیم مجاہدین اتے غیر ملکی حکومت دے خلاف اُنّھاں دا پورھیا: سید احمد شہید ؛ امام (انگریزی: Two great Mujahadin of the recent past and their struggle for freedom against foreign rule : Sayyid Ahmad Shahid ; Imam
27. روس دا عظیم مجاہد (انگریزی:A great Mujahid of Russia)
28. مغربیت اتے انسانی فلاح (انگریزی:Westernization and Human Welfare)
29. مغربی تہذیب دی اپݨی مذمت آپ۔ اخلاقی گراوٹ اتے اون٘دے نتیجیاں دا ہِک جامع مطالعہ (انگریزی:Western civilization condemned by itself; a comprehensive study of moral retrogression and its consequences)
30. مغربی سامراجیت مسلمانوں کیلئے خطرہ (انگریزی:Western imperialism menaces Muslims)
31. میں نے اسلام کیوں قبول کیا؟ (انگریزی:Why I embraced Islam)

ٻاہرلے جوڑ

• میں نے اسلام کیوں قبول کیاآرکائیو شدہ
• مودودی اور مریم جمیلہ کی خط و کتابآرکائیو شدہ
• فہرست کتب
• مودودی اور مریم جمیلہ
• وفیات پاکستانی اہل قلم خواتین از خالد مصطفی صفحہ207