سرائیکی دا معنیٰ

لوظ سرائیکی دے معنے وِچ ٻہوں سرائیکی دانشوریں اظہارِ خیال کِیتے تے اپݨاں اپݨاں نقطۂ نظر پیش کِیتے پر انّھاں سب دے وِچوں معروف ادیب اختر خان بلوچ مرحوم دا خیال درست اے، او بجا طور تے لکھدِن جو سرائیکی دا لفظ، لفظ "سرا" نال مشتق ہے۔ "سرا" شمال دی طرف کوں آکھدِن۔ سرائیکی دے معنی ہِن "دریائے سندھ دے شمالی علاقے دی زبان"۔ سرائیکی زبان نہ صرف سندھ تے پاکستان وِچ ٻولی تے سمجھی وین٘دی ہِے بلکہ درہ بولان یعنی سبّی تُوں جیکب آباد تک تے کچّھی تُوں بھاگ، ناڑی دے علاقے وِچ بکثرت ٻولی وین٘دی ہِے۔ صرف اے نی بلکہ پشاور تُوں گِھن تے مکران دے ساحلی علاقیاں تئیں اکثر بلوچ قبائل وِچ سرائیکی کوں عام ٻول چال دی حیثیّت حاصل ہِے۔ در حقیقیت سرائیکی ای اُوہ قومی زبان ہِے جینکوں "نقش سلیمانی" دے مصنّف علامہ سیّد سلیمان ندوی سندھ وِچ اُردو دا ہیولیٰ تصوّر کرین٘دِن تے سندھ وِچ قدیم اُردو دا اے نمونہ جو: "بحُرمت پیر پُٹھا۔ ہِک مویا ہِک ترٹھا" ہر حالت وِچ سرائیکی دا نمونہ ہِے۔ اینکوں اُردو یا سندھی دا نمونہ نی آکھیا ون٘ج سڳدا۔ البتہ اے ٻئی ڳالھ ہِے جو اِیں قدیم سرائیکی زبان دی موجودہ شستہ صورت دا ناں اُردو رکّھا ڳیا ہووے۔ اختر علی خان بلوچ لکھدِن اے ہِک تریخی حقیقت ہِے جو جیں ویلھے ملتان کوں اسلامی علم تے فن دا مرکز بݨایا ڳیا۔ اُوں ویلھے سندھی زبان معمولی تبدیلی دے بعد ملتانی زبان دی صورت اختیار کر گِھدّی۔ بعد وِچ جڈاں لہور کوں دارالحکومت بݨایا ڳیا تاں سرائیکی یا ملتانی زبان مشرقی پنجاب دی ہندی تے دہلی دی ہریانی زبان دی آمیزش دے بعد پنجابی زبان دا روپ دھار گئی تے اِیں زبان نے دِلّی پج کے اُردوئے معلّٗی دا لقب حاصل کِیتا۔

ٻیا ݙیکھو

• سرائیکی وسیب اَڄ وی عظیم اے۔
• سرائیکی قدیم زبان اتے تہذیب۔
• سرائیکی وسیب وِچ ملتان اتے چولستان۔
• چولستان دے پُراݨے سرائیکی وستیاں۔
• سرائیکی وسیب دی مختلف زمانیاں وِچ ونڈ۔

ٻاہرے رابطے

• جھوک پبلشرز دے کتاباں۔
• سئیں ظہور دھریجہ دا تعارف اُردو زبان وِچ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔