رام بابو سکسینہ تے لوک ادب دی تاریخ

رام بابو سکسینہ دی انگریزی تصنیف (Hisory of urdu literature ) 1924ء وچ چھپی اتے ایندا اردو روپ 1947ء وچ چھپ تے سامݨے آیا۔ ایں اردو لوک ادب دی تاریخ دی ایہ خصوصیت ہے جو ایندے وچ شاعری تے نثر، ݙونہاں صنفاں دا رلواں جائزہ گھدا ڳئے۔ جیندے وچ ادبی تاریخ نویسی دی مبادیات، اصول اتے ضابطیاں بارے جان کاری ملدی ہے۔

• اردو ادب دی تدریجی ترقی دا خاکہ زمانہ قدیم توں گھن کرا نہیں زمانہ حال تک مع مشہور شعراء اتے نثر نگاراں دے مختصر حالات زندگی تے انہاں دے کلام، تصانیف بارے مختصر تنقید دے نال کیتا ونڄے۔
• ہک طبقے دے تعلقات، ݙوجھے طبقے دے نال اتے ہک فرد دے تعلقات ݙوجھے فرد نال، ایندے وچ وضاحت نال بیان کیتے ونڄݨ ۔
• مختلف تحریکاں اتے طرزاں دی ابتداء اتے ترقی تے زوال دے اسباب ݙسائے ونڄݨ ، اوں دور دے تاریخی حالات، واقعات وی نظر انداز نہ کیتے ونڄݨ جیندے وچوں شعراء اتے نثر نگار گزریئے۔
• ایہ کتاب محض کہیں زمانے دے واقعات دا ہک ذخیرہ نہیں بلکہ اینجھے خیالات اتے خصوصیات ݙکھاوݨ دی پوری کوشش کیتی ڳئی ہے جنہاں دا اثر اوں زمانے دے اتے ہا۔

ادبی تاریخ نویسی، عہدبہ عہد روایت دے عمل دے ودھارے، رحجانات، نظریات، شاعراں، تخلیق کاراں دے حالات زندگی تے انہاں دیاں ادبی لکھتاں دے مواد دا تحقیق و تنقیدی جائزہ ہوندی ہے۔ وقت، ویلھے دے نال نال ادب وچ جو تبدیلیاں تھیندن، ادبی تاریخ انہاں تبدیلیاں، حالات دی ترٹ بھڄ دا اثر گھندی ہے۔ یعنی ادب وچ تھیوݨ والیاں تبدیلیاں دا اثر، دراصل کہیں وی خطے وچ سیاسی سماجی تے تہذیبی طور تے تبدیلیاں پاروں ہوندے مثلاً شعری، نثری حوالے نال بیانیے یا پیرائیہ اظہار وچ تبدیلی، موضوعات دی تبدیلی، اضاف اتے اصناف دی ہئیت وچ ترٹ بھڄ، تہذیب اتے سماج وچ وٹاپھیر دا پرچھانواں ہوندی ہے۔ ایہو تبدیل تھیندا روپ، تاریخ ادب دی بنیاد بݨدے۔ ادبی تاریخ نویسی ہک مشکل فن ہے۔ جیڑھا جو مورخ دی تاریخی بصیرت توں بغیر نامکمل رہ ویندے۔ ڈاکٹر تبسم کاشمیری اپݨے ہک مضمون "ادبی تاریخ دی تشکیل نودے مسائل" وچ لکھدن:

"ہک چنگی تاریخ ادب اوبندہ نہیں لکھ سڳدا جیڑھا صرف محقق ہووے اتے نہ ای تاریخ ادب دی تنصنیف کہیں اینجھے بندے دا کم ہے جیڑھا صرف نقاد ہووے۔ چنگی تاریخ ادب صرف اوہو ادیب لکھ سڳدے جیڑبیک وقت تحقیق اتے تنقید اتے قدرت رکھدا ہووے۔"

ٻیا ݙیکھو

• لوک ادب دی تاریخ

• تاریخ نویسی دا بُھوم

• لوک ادب دی تاریخ نویسی کیا ہِے

• سرائیکی لوک ادب تے مقالیاں دی اہمیّت

• سرائیکی لوک ادب تے شعبہ پاکستانی زبانیں دے مقالے

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ڈاکٹر خالد اقبال دی لائبریری ݙیکھو

• سئیں ڈاکٹر خالد اقبال دا تعارف انگریزی وِچ

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد۔ ۔ ۔ ۔