لوک ادب دی تاریخ

لوک ادب دی تاریخ، کہیں خطے وچ راہوݨ والے لوکاں دی ڄاݨ سُنڄاݨ اتے چیتے دا کمپیوٹر ہوندی ہے۔ ادبی تاریخ کہیں وی خطے اتے قوم دی مجموعی یاداشت دا خزانہ ہوندی ہے۔ ادبی تاریخ بارے محض ایہہ آکھݨا جو اے ماضی دی روایات، حالات، واقعات کوں کہیں، لوک قصّے وانگوں بیان کریندی ہے ایہہ ادبی تاریخ دا غیر واضح پہلو ہے۔ حقیقت وچ ادبی تاریخ گزریل عہد (ماضی) دے واقعات، حالات، رجحانات، دانش اتے علم دی ڄاݨ وندی داناں ہے۔ جتھوں، کہیںوی خطے دے اجتماعی شعور دا پتہ لڳدے۔ تاریخ دے ایں شعورتوں ای کہیں خطے دی قوم اپݨی ترقی دا پندہ کریندی ہے۔

سرائیکی زبان و ادب دے مقابل انگریزی تے اردو ادب وچ ادبی تاریخ نویسی دی روایت کیوں جو مضبوط ہے۔ ایں پاروں ادبی تاریخ نویسی دے اصولاں، مباحث، ادبی تاریخاں دی مقدمات دیباچیاں، تنقیدی، تحقیقی مضامین تے مقالات در ݙیہدے ہیں تاں سُدھ ملدی ہے۔

"It is true that a nations literature made up of the works of individual writers, and that for the ordinary purpose of study these writers may be detached for there Surroundings and treated separately. But we can not a history of such literature unless and until each one has be put into his place in the sequence of things and consider with reference to that great body of literary production which is work must know be regarded as a part."

کہیں وی قوم دا لوک ادب یقیناً اُتھوں دے ادیباں دی انفرادی کاوشاں دا ثمر ہوندے۔ اَتے مجموعی سطح دے مطالعے کیتے انہاں ادباء دیاں نگارشات دا انفرادی سطح اُتے انجوانج مطالعہ تے جائزہ ممکن ہے۔ تاہم کہیں قوم دی ادبی تاریخ دا مرتب کرݨااُوں ویلھے تک ممکن نہیں جݙاں تک سارے قابل ذکر ادبی فن پاریاں اَتے مصنفین کوں انہاں دے صحیح حالات دے تناظر اتے تاریخی تسلسل دے پس منظر وچوں نہ ݙٹھا ونڄے۔جیندی وجہ توں ادب تخلیق تھیا۔

"........... And other historians treat literature as document for the illustration of national or social history, those consitituting another group recognize that literature is first and formost an Art, but appear unable to write history. They Present us with a discontinuous series of essays on individual authors, attempting to link them by influences but lacking any confcption of real historical evolution."

جاں جو تاریخ دان لوک ادب کوں قومی یا سماجی تاریخ دی وضاحت اَتے ایندی عملی شکل ݙکھاوݨ والی دستاویز دے طور تے ورتیندن۔ ایہ ہک ایجھے گروپ دی تشکیل کریندن جیڑھا جو ادب کوں بنیادی طور تے فنون لطیفہ وچوں ہک سمجھدے اَتے ایں وجہ نال تاریخ نویسی کوں ایندے دائرے توں ٻاہر سمجھدے ہن۔ ایں حوالے نال کئی مصنفین دے ٻہوں سارے مضامین پیش کریندن جنہاں وچ تاریخی حقائق کوں مربوط کرݨ دی شعوری کوشش تاں کیتی ڳئی ہے مگر حقیقی تاریخی ارتقاء دا کوئی تصور نہیں ابھردا۔

"Literary text should be quoted. but the prime consideration has been that the works chiefly discussed and illustrated will be the greater works which have delighted or challenged generations of their lives."

ادبی متن دا حوالہ ݙیوݨا چاہیدے ۔ مگر زیادہ اہم ڳالھ اے ہے جو ادب پارے کوں وی زیر بحث گھِن آوݨا چاہیدے اَتے اُوندے جنہاں پُکھاں کوں واضح کیتا ونڄے او اُوہے ہُووِن جنھاں اپݨے عہد دیاں نسلاں دے ذہناں کوں متا ثر کیتا ہووے یا نویں اِمکانات اُتے دعوتِ  فکر ݙتی ہووے۔

One of the most basic question of modern times is : Am I a hypocrite? It is becouse of this that the necessity of literature arises. As for as I understand, the function of literature in to -days society is to separate beauty from ugliness, belief from disbelief, acquired knowledge from expereince and to formula to all these things. We have to see from where the threads of the warp and woof of human spirit have come to know them separately is the function of history and to see them in totality, like a composite picture is the function of literature."

ساکوں ݙیکھݨا اے ہے جو روح انسانی دی فکر دے ایہ تانے ٻانے کتھوں آندن تے کینویں جڑدِن بݨدِن۔ انہاں انجو انج اجزاء دی تشکیل کوں ڄاݨݨ دی کوشش کرݨا تاریخ دا ناں ہے۔ جاں جو اینکوں ہک مکمل اکائی دی صورت وچ ݙیکھݨ دا ناں ادب ہے۔

ٻیا ݙیکھو

• تاریخ نویسی دا بُھوم

• لوک ادب دی تاریخ نویسی کیا ہِے

• سرائیکی لوک ادب تے مقالیاں دی اہمیّت

• سرائیکی لوک ادب تے شعبہ پاکستانی زبانیں دے مقالے

• سرائیکی لوک ادب تے سرائیکی ایریا سٹڈی سنٹر دے مقالے

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ڈاکٹر خالد اقبال دی لائبریری ݙیکھو

• سئیں ڈاکٹر خالد اقبال دا تعارف انگریزی وِچ

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد۔ ۔ ۔ ۔