خیر پور ٹامیوالی
سرائیکی وسیب ہِک ٻہوں قدیم اَتے لوک تہذیب تے لوک ثقافت دا ڳڑھ ہِے۔ اِیں سانڳے اِتّھوں دے انجو انج شہراں وِچ انجو انج مزاج دے لوک رہن٘دے ہِن۔ اِتُّھوں دے لوک ادب دا تذکرہ وی ٻہوں وسیع اَتے پھیلاء آلا ہِے جیکُوں ہِک جاء تے کٹّھا کرݨ ٻہوں اوکھا کَم ہِے تہوں اِیکُوں اساں انجو انج شہراں دے ناں دے نال اُنّھاں دے لوک ادب (Folklore) دے حساب نال ونݙین٘دے ہِسے۔[١]
ضلع بہاول پور
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]بہاول پور جِیکُوں ماضی وِچ ریاست دا دَرجہ حاصل ہَئی۔ آثارِ قدیمہ دے ماہرین دے مُطابق وادیٔ سِندھ دی پُراݨی تے عظیم تہذیب بہاول پُور دے آسوں پاسوں وجود وِچ آئی۔[٢] [٣]جِیکُوں وادیٔ ہاکڑہ دِی تہذیب وی آکھیا ویندے۔ ہَڑپائی دور کنُوں پہلے دے آثار صحرائے چولستان وِچ کھنڈے ہوئے ملدِن۔ ماہرینِ آثارِ قدیمہ نے ہاکڑہ تمدّن دے دور دا زمانہ 4000 ق م توں 3000 ق م ڈَسائے۔ نواب بہاول پور، بہاول خاں اَوّل نے بہاول پور شہر دی بُنیاد رکھی ہَئی۔ ضلع بہاول پور دی شمالی سرحد دے نال دریائے ستلج وہندے، جِیندے پاروں ضلع ملتان تے ضلع وہاڑی ہِن، مشرق وِچ ضلع بہاول نگر ہِے۔ جنوب وِچ بھارت دا علاقہ ہِے تے مغرب وِچ ضلع رحیم یار خان ہِے۔ احمد پُور شرقیہ ، بہاول پور، حاصل پور، خیر پور ٹامیوالی اَتے یزمان دیاں تحصیلاں ہِن[٤]۔[٥]
خیر پُور ٹامیوالی (تحصیل)
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]جُغرافیہ
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]بہاول پُور دی تحصیل، مشرق آلے پاسے 65 کلو میٹر جاں جو حاصل پور توں 30 کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔ ٹامہ لفظ توں اِیندا ناں خیر پور ٹامیوالی رکھیڄ گیا[٦]۔ 1741ء وِچ ہِک سردار خیر محمد دے ناں نال اِیکُوں منسوب کِیتا گیا ہَئی۔ 1990ء وِچ خیر پور ٹامیوالی کُوں تحصیل دا درجہ ڈِتا گیا۔[٧][٨]
لوک ادب
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]بہاول پُور دی تحصیل، مشرق آلے پاسے 65 کلو میٹر جاں جو حاصل پور توں 30 کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔ ٹامہ لفظ توں اِیندا ناں خیر پور ٹامیوالی رکھیڄ گیا۔ 1741ء وِچ ہِک سردار خیر محمد دے ناں نال اِیکُوں منسوب کِیتا گیا ہَئی۔ 1990ء وِچ خیر پور ٹامیوالی کُوں تحصیل دا درجہ ڈِتا گیا۔ [٩] اِتُّھوں تعلق رکھݨ والے ادیب، شاعر محمد انور فیروز نے حضرت خواجہ غلام فریدؒ دی حیاتی دے بارے ہِک کتاب ’’گوہر شب چراغ‘‘ تصنیف کِیتی۔[١٠] معروف شاعر ریاض رحمانی (سوچاں خوشبو لفظ گلاب)، رشید عثمانی (اَکھیں دے جگارے، مٹی میں سونا)، اِلیاس قیصر (چچلاندے پَھٹ)، ظفر بھٹی (سر تے سِڄھ، کونج دِی کُرلاٹ)، عبدالرزاق بھٹی (عرب دا چَن، سوچاں دا پَندھ) چَھپ چُکیئن[١١]۔
ٻِیا ݙیکھو
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]حوالہ جات
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]- ↑ بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
- ↑ Bahawalpur, city, southeastern Punjab province, Pakistan. The nawabs of Bahawalpur originally came from Sindh (Britannica.com)
- ↑ History of Bahawalpur, city (mintageworld.com)
- ↑ Bahawalpur, city, southeastern Punjab province, Pakistan. The nawabs of Bahawalpur originally came from Sindh (Britannica.com)
- ↑ History of Bahawalpur, city (mintageworld.com)
- ↑ Bahawalpur, city, southeastern Punjab province, Pakistan. The nawabs of Bahawalpur originally came from Sindh (Britannica.com)
- ↑ Bahawalpur, city, southeastern Punjab province, Pakistan. The nawabs of Bahawalpur originally came from Sindh (Britannica.com)
- ↑ History of Bahawalpur, city (mintageworld.com)
- ↑ بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
- ↑ بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
- ↑ بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
ٻاہرلے جوڑ
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]- [https://www.mintageworld.com/history/detail/247-Bahawalpur/ بہاولپور، پنجاب، پاکستان دی تاریخ۔ (انگریزی ٻولی وِچ)۔[۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔