اصنافِ سُخن دا جائزہ تے سرائیکی شاعری دا ارتقاء
پروفیسر رضی عابدی سئیں ڈاکٹر نصر اللہ خان ناصر دی "سرائیکی شاعری دا ارتقاء" دے بارے اپݨے ہک مضمون "اردو ادب کی تاریخ کیسے لکھی جائے؟" وچ لکھدن:
"ادبی مزاج دے اظہار دی ہک وݙی اتے واضح صورت ادبی اصناف وچ ظاہر تھیندی ہے۔"[١]
کہیں زبان وچ تخلیق تھیا ہویا ادب اپݨے اظہار سانگھے مختلف صنفی اتے ہئیتی راہ رستے آپ بنڑیندے جیندے پاروں اصناف ادب وجود وچ آندین تے انہاں ادبی شعری صنفی اصناف توں کہیں دی زبان دے ادبی مزاج دا پتہ لگدے۔ ایں تناظر وچ ڈاکٹر نصر اللہ خان ناصر نے اپݨے مقالے دے ݙوجھے باب وچ سرائیکی لوک ورثے دا مطالعہ و تجزیہ کریندے ہوئے سرائیکی لوک ادب دیاں تمام شعری صنفاںدی گول پھرول کیتی ہے تے سرائیکی شعری ادب کوں موضوعات تے اصناف دے حوالے نال وکھرا کھرا کرتے ݙٹھے۔ اتے ایں حوالے نال مقالے دا ݙوجھا، چوتھا تے پنجواں باب ٻہوں اہم ہن۔ پنجواںباب سرائیکی مرثیہ نگاری دے جائزے تے مشتمل ہے۔تے سرائیکی شاعری دا ٻہوں زیادہ حصہ ایں صنف سرائیکی مرثیہ اتے مبنی ہے تے ایں وجہ پاروں پورے پاکستان تے ہندوستان وچ سرائیکی مرثیہ نگاری کوں ہک نمایاں مقام حاصل ہے۔ ’’اصناف سخن دا جائزہ ‘‘ دے عنوان نال ڈاکٹر نصر اللہ خان ناصر لکھدن:
"سرائیکی زبان تے اوندے ادب دا اپݨا ہک مخصوص مزاج ہے۔ ایں زبان دے شعری ادب تے اوندیاں اصناف دا وی ہک خاص زمینی مزاج ہے"[٢]
سرائیکی زبان و ادب دیاں ٻئیاں اصناف وچوں کافی، سہ حرفی، ݙوہڑہ، گانمن، مرثیہ، عشقیہ داستاناں، اپݨی جداگانہ سُنڄاݨ رکھدین ایندی وجہ وݙی وجہ ایں خطے دے لوکاں دا اپݨا خاص مزاج ہے۔
ڈاکٹر نصر اللہ خان ناصر دی کتاب "سرائیکی شاعری دا ارتقاء" ادبی تاریخ نویسی دے اصولاں اتے پوری لہندی ہے کیوں جو ایندے وچ ہک ہزار سالہ سرائیکی شعری روایت کوں مختلف ابواب وچ تقسیم کرتے، ادب دا مجموعی ارتقاء ڈکھایا ڳئے، عہد بہ عہد مختلف فکری رویے، رجحانات دا تجزیہ کیتا ڳئے، شعراء دیاں تخلیقات ، سوانح، سن پیدائش ، سن وفات، سن تصنیف وغیرہ درج کیتے ڳئین۔ اسلوب دے اعتبار نال ایہ کتاب تحقیق و تنقید دے تال میل دا امتزاج رکھیندی ہے جملے سادہ مختصر اتے جامع ہن، کتاب وچ کتھائیں کتھائیں کتابت دیاں غلطیاں موجود ہن ۔ ایہ کتاب’’ سرائیکی شاعری دا ارتقاء‘‘ سرائیکی ادب دے طالب علماں، تحقیق کاراں تے سرائیکی شعری تاریخ نال دلچسپی رکھݨ والیاں کیتے ٻہوں فائدہ مند ہے کتاب دے نواں باب دے ݙوجھے حصے (جدید شاعری) وچ، ٻہوں سارے جدید سرائیکی شعرا دا تذکرہ شامل نہیں کیتا ڳیا جاں جوکتاب چھاپن ویلے اضافہ کیتا ونڄ سڳدا ہئی۔[٣]
ٻیا ݙیکھو[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
حوالہ جات[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
- ↑ رضی عابدی ،پروفیسر ، مضمون، ’’اُردو ادب کی تاریخ کیسے لکھی جائے؟ ‘‘ مشمولہ : ’’ادبی تاریخ نویسی ‘‘ مرتبین: ڈاکٹر عامر سہیل ، نسیم عباس احمد ،پاکستان رائٹرز کوآپریٹو سوسائٹی ، لاہور ، اشاعت، 2010ء ،ص: 160
- ↑ نصر اللہ خان ناصر ،ڈاکٹر، ’’سرائیکی شاعری دا ارتقاء ‘‘، سرائیکی ادبی بورڈ (رجسٹرڈ) ملتان، اشاعت ، 2007ء ، ص: 280
- ↑ از: سئیں ڈاکٹر خالد اقبال۔ مقالہ پی ایچ ڈی۔