ڈیرہ غازی خان

سرائیکی وسیب لوک تہذیب تے لوک ثقافت دا ڳڑھ ہِے۔ اِیں سانڳے اِتّھوں دے انجو انج شہراں وِچ انجو انج مزاج دے لوک رہن٘دے ہِن۔ اِتُّھوں دے لوک ادب دا تذکرہ وی ٻہوں وسیع اَتے پھیلاء آلا ہِے جیکُوں ہِک جاء تے کٹّھا کرݨ ٻہوں اوکھا کَم ہِے تہوں اِیکُوں اساں انجو انج شہراں دے ناں دے نال اُنّھاں دے لوک ادب (Folklore) دے حساب نال ونݙین٘دے ہِسے۔

ڈیرہ غازی خان (ضلع)

جُغرافیہ

اِیہ دریائے سندھ دے سڄے پاسے دے نیڑے اَتے ملتان توں 41 میل مغرب وِچ ہِے۔ آکھیا ویندے جو جیڑھی جا تے ڈیرہ غازیخان واقع ہِے۔ اِتھاں کݙاہیں دریا دا لانگھا ہائی۔ اِیندی بُنیاد 400 سال پہلاں غازیخاں میرانی نے رکھی ہئی۔

لوک ادب

’’تواریخ ڈیرہ غازیخان‘‘ لالہ حکم چند نے لِکھی ہَئی۔ قاضی عبداللہ ڈیروی (عالمِ دین)، آنسہ بخت آور کریم، اُردو، سرائیکی دی معروف شاعرہ ہَن، اَٹک مٹک دیداں، گوہر شب چراغ، آنحضرت دور کی نعتیہ شاعری، اُنہاں دِیاں تصانیف ہِن۔

سردار اَللہ نواز خاں (اُردو سرائیکی شاعر)، محسن نقوی (اُردو / سرائیکی شاعر)، عزیز شاہد (پُھل سرمی دے، مَݨ دریا تے، پݨیال، دھمی)، حُسین گوہر (فجر دا تارا)، اِرشاد ڈیروی (نین سوالی، اِرشاد ڈیروی دے ڈوہڑے)، ندیم اَفضل ندیم دے ڈوہڑے، سک دیاں ونگاں، محمد رمضان طالب (سوچاں سکھ دیاں، قرآن پاک دِیاں آخری ڈاہ سورتیں دا ترجمہ  تے تشریح، ڈاہ شہید، جھریٹاں، پھوار، سی حرفی، سُکھ دے ساہ)، احسان احمد چنگوانی (بیلانگاں)، سجاد حسین ناظم (خالی کاسہ)، ڈاکٹر محمد عباس برمانی (کیلاش کتھا، سفرنامہ، میرا سندھو سائیں، ایورسٹ کے دیس میں، برف دریائوں کے سفر، غالب کے زمانے کی دِلّی)، عباس غزالی (وِچھڑی کونج، مینگھ ملہار)، کاشف چوہان (ککھیں دا گھر، شیشہ)، نواز جاوید (تانگھاں)۔

ڈاکٹر صابرہ شاہین دا تعلق، ڈیرہ غازی خان دے قصبہ کوٹ چھٹہ نال ہِے، سرائیکی لوک ادب دے حوالے نال اُنہاں دا ناں ٻہُوں معروف ہِے۔ محمد اکرم قریشی قصبہ مانہ احمدانی نال تعلق ہِے تے انہاں دیاں کتاباں گرم کچاری، فریدی دیوان، علم عروض، مکتوباتِ مشاہیر چھپ چُکیئن۔

ٻِیا ݙیکھو

• سرائیکی وسیب

• ملتان دی لوک تہذیب

ٻاہرلے جوڑ  

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد

• تاریخ ملتان۔ حصّہ اوّل آرکائیو تھئی ہوئی۔ (آرکائیو ڈاٹ او آر جی) اُتے۔

• ملتان دے وِچ سرائیکی ٻولی دا علمی اَدبی خزانہ جیڑھا انجو انج لائبریریاں وِچ موجود ہِے۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔