لوک ادب دے مہان٘دریاں دے چِٹّھیاں
سرائیکی لوک ادب دے نامور شخصیات، ادیباں، شاعراں دے خطوط ہک تاریخ ہوندن۔ انھاں خطوط کنوں شخصیات دے نجی حالات اَتے واقعات بارے آگاہی ملدی ہے۔
"ہک عام آدمی دے خطوط اَتے ہک ادیب دے خطوط وچ بنیادی فرق اے ہے جو اے خطوط نہ صرف ادبی تقاضیاں کوں پورا کریندن بلکہ ادیب دے دل دی ڳالھ تئیں وی پُچیندن۔ ایہا وجہ ہے جو اے خطوط بنیادی مآخذ دا درجہ رکھدن۔ہݨ تک کئی ادیباں دے خطوط چھپ چُکن تے ایں طرحاں دی نثری تحریراں کوں فن دا درجہ مل چُکے۔" [١]
"لوک ادب وچ خطوط نویسی دی اہمیت توں انکار کوئی نی کیتا ونڄ سگدا۔ اردو ادب وچ غالب دے خطوط اپݨی مثال آپ ہِن۔ خطوط غالب توں جتھاں غالب دی شخصیت ، افکار تے خیالات دا پتہ لڳدے۔ اُتھاں انہاں خطوط توں زبان و بیان اتے اردو نثر دے اسلوب دا وی اندازہ تھیندے ۔ نامور شخصیت دے خطوط عام آدمی کیتے ہوں دلچسپی دا سبب ہوندن۔ جیندے نال قارئین دے ذوق دی تربیت تھیندی ہے۔ ایندے علاوہ اے خطوط ادب و انشا دے آئینہ دار ہوندن۔ نہ صرف اے بلکہ علمی، ادبی ، سماجی اتے سیاسی تاریخاں وی انھاں خطوط دے بغیر مرتب نی کیتیاں ونڄ سڳدیں۔ [٢]
شاعراں، ادیباں، دانشوراں نے اپݨے جذبات، احساسات اَتے فکری میلانات کوں خطوط دے ذریعے بیان کیتے۔ ادبی خطوط کہیں مسئلے، بحث یا سوال دا اہم جواب ہوندن۔ سرائیکی رسم الخط (انویہویں تے ویہویں صدی وچ) سرائیکی دیاں خاص آوازاں دی کہاݨی دے ناں نال پروفیسر شوکت مغل نے ہک کتاب مرتب کیتی ہے۔ جیندے وچ سرائیکی رسم الخط دی بحث کوں حصہ بݨایا ڳئے اَتے نامور اکابرین دے خطوط کنوں مواد کوں سندی تحقیق دے طور تے پیش کیتا ڳئے۔ اولکھدن:
’’۱۹۷۵ء دی سرائیکی کانفرنس منعقد کراوݨ دے زمانے وچ کجھ خطوط، مختلف دانشوراں کوں لکھے ڳئے ہن تاں جو سرائیکی دے رسم الخط، ایندی اضافی آوازاں بارے اپݨی رائے ݙیوِن۔ ہک خط ڈاکٹر کرسٹوفر شیکل کوں وی بھیڄیا ڳیا۔ جیندا جواب اسلم رسولپوری نے اپݨی کتاب ’’سرائیکی رسم الخط دی تاریخ‘‘ دے صٖحہ ۴۱ تا ۴۶ وچ ترجمہ کر کے چھاپیا ڳئے۔‘‘[٣]
شاعراں ، ادیباں، دانشوراں ، محققیں دے خطوط، ادبی مسائل اختلافات ، مباحث کوں سامݨے گھِن آندن۔ نثری سرمایہ خطوط دے علاوہ سرائیکی ادب وچ منظوم خطوط وی لکھئے ڳئین۔ ’’سوال تیݙا، جواب میݙا‘‘ ڈیرہ اسماعیل خان دے معروف شاعر نصیر سرمد اَتے جمال الدین دے درمیان منظوم خط نویسی دی کاوش کتابی صورت وچ ۱۹۸۲ء وچ شائع تھئی ہے۔ (۱۲)[٤]
دانش وراں ، ادیباں دے درمیان خطوط، ادبی مکالمہ وی خیال کیتے ویندن۔ خط دا تحریری اَتے مفصل جواب ہک سندی حیثیت رکھدے۔ جیندی اہمیت توں انکار نی کیتا ونڄ سڳدا۔[٥][٦]
ٻِیا ݙیکھو
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]حوالہ جات
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]- ↑ ڈاکٹر انور سدید، اردو ادب کی مختصر تاریخ، اے ایچ پبلشرز، لاہور،اشاعت اول:۱۹۹۶ء،ص:۲۸۴
- ↑ محمد طفیل، طلوع، مشمولہ : نقوش ،مکاتب نمبر جلد اول، لاہور، نومبر ۱۹۹۶ء،ص: ۱۰
- ↑ پروفیسر شوکت مغل، سرائیکی رسم الخط، مشمولہ سرائیکی دیاں خاص آوازں دی کہاݨی، جھوک پبلشرز، ملتان، ۲۰۰۲ء،ص:۱۰۱
- ↑ ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز، مکتوب نگاری، مشمولہ، مختصر تاریخ زبان و ادب سرائیکی مقتدرہ قومی زبان، اسلام آباد، ۲۰۱۲ء،ص: ۲۴۶
- ↑ از: ڈاکٹر خالد اقبال۔ ڳول پھرول لِکّھت: "سرائیکی لوک ادب وِچ مکتوب نگاری"۔ ریسرچ جنرل "نڳال-1" (سرائیکی)۔ سرائیکی ایریا سٹڈی سنٹر، بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان ٢٠٢٠ء تُوں چَھپّے ہوئے تُوں آرکائیو تِھیا ہویا۔
- ↑ از: سئیں ڈاکٹر خالد اقبال۔ لائبریری۔