قلندر علی سہروردی

محی سلسلہ سہروردیہ حضرت سید ابوالفیض قلندر علی گیلانی سہروردیؒ، امام سلسلہ عظیمیہ حضور قلندر بابا اولیاءؒ دے مرشد و پیشوا ہن تے سلسلہ عظیمیہ وچ وݙے پیر صاحب دے ناں نال مشہور ہن. آپ دا مزار ہنجروال، ملتان روڈ لاہور وچ مرجع خلائق اے.اپؒ دا شمار خطے دے انہاں اولیاء وچ تھیندے جنہاں نے سلسلہ سہروردیہ دا از سر نو اجراء کیتا. آپؒ کوں سلسلہ سہروردیہ دا مجدد وی آکھا ویندے. لاہور وچ ملتان روڈ ہنجروال دے قدیم قبرستان وچ حضرت ݙاݙا ہنجر پیرؒ دے مزار دے نزدیک آپؒ دا دربار مرجع خلائق اے.

حالاتِ زندگی تے دینی و روحانی خدمات

دین اسلام دی بنیاد ݙو چیزاں ”شریعت تے طریقت“ نال مشترک ہے۔ دین دی اصل بنیاد شریعت تے اس تے تعمیر تھیوݨ والی عمارت طریقت ہے۔ شریعت تے طریقت دے اصول و ضوابط تے عمل پیرا تھی کے مرشد کامل دی نگرانی وچ انسان مقرب خدا بݨ ویندا ہے۔ سرکار دو عالم صلی اللہ علیہ وآلہ وسلم دا ارشاد گرامی ہے کہ ”مومن دی فراست توں ڈرو کیونکہ اوہ اللہ دے نور نال ݙیکھدا ہے“ حضرت ابوالفیض سید قلندر علی سہروردیؒ مادر زاد ولی ہن۔ قبلہ سید قلندر علی دی تاریخ پیدائش 4 جنوری 1895ء ہے مگر پیر بھائی فضل الرحمن خان سہروردی نے 18 نومبر 1895ء تاریخ ولادت بیان فرمائی ہے جیہڑی انہاں دے کشف تے مبنی ہے۔ بہرحال ولادت دا سال 1895ء متفقہ ہے۔

آپ گیلانی سادات وچوں ہن تے 23 ویں پشت تے سلسلہ نسب حضرت غوث الاعظم سید عبدالقادر جیلانیؒ نال ونج ملدا ہے۔ قبلہ حضور نے ابتدائی تعلیم اپݨے والد ماجد حافظ مولانا رسول بخشؒ توں حاصل کیتی جو خود بہت بڑے عالم باعمل ہن۔ اٹھ سال دی عمر وچ شفقت پدری توں محروم تھی گئے۔ اٹھویں تک تعلیم گراں وچ مکمل کیتی ول 1910ء وچ لاہور آ کے دارالعلوم النعمانیہ وچ داخل تھئے تے 1914ء وچ سند حاصل کیتی۔ مزید تعلیم کیتے مدرسہ دیوبند وچ داخلہ گھدا مگر پہلے ہی ݙینہ ہک حدیث دی وضاحت تے استاد نال بحث تھی گئی۔ اس توں دلبرداشتہ تھی کے دارالعلوم بریلی وچ داخلہ گھدا۔ اتھاں اعلیٰ حضرت احمد رضا خان بریلویؒ، مولانا نعیم الدین مراد آبادیؒ، مولانا وصی احمد پیلی بھیت، مولانا ہدایت اللہ جیہے نابغہ روزگار اساتذہ توں علم حاصل کیتا تے تقریباً ڈھائی سال زیر تعلیم رہ کے علوم تفسیر، قانون، فقہ، علم کلام تے حدیث شریف دی سند حاصل کیتی۔ اتھوں 1919ء وچ فارغ التحصیل تھی کے واپس اپنے گراں، سیالکوٹ تشریف گھن آئے۔ ظاہری تعلیم دی تکمیل دے بعد باطنی تعلیم دی طرف متوجہ تھئے۔ ظاہری تعلیم دے نال نال باطنی تعلیم یعنی تزکیہ نفس دی تعلیم بہت ضروری تے اہم ہے۔ اس دے بغیر انسان دی تکمیل ہی نی تھیندی، اس واسطے حضرت قبلہؒ، مرشد کامل دی تلاش وچ سرگرم عمل تھئے۔ نقشبندی سلسلے دے مشہور بزرگ حضرت میاں شیر محمد شرق پوریؒ دی خدمت وچ حاضر ہوئے مگر اتھاں وی ڳال نہ بݨی۔ اتھوں مایوس تھی کے اپݨے قریبی عزیز بزرگ سید فیروز الدین گیلانی دے ہمراہ حضرت قبلہ پیر مہر علی شاہ چشتیؒ دی خدمت وچ گولڑہ شریف حاضر تھئے۔ حضرت سید پیر مہر علی شاہؒ نے فرمایا کہ میݙے ماماں جی جیہڑے اپݨے وقت دے جید ولی کامل بزرگ ہن، انہاں دا مزار مبارک جیہڑا گولڑہ وچ ہی ہے، اس تے ونج کے مراقبہ کرو تے مراقبے دی حالت وچ جو حکم صاحب مزار توں ارشاد تھیوے اس تے عمل کرو۔ اتھوں باطنی حکم تھیا کہ آپؒ دا حصہ ”سلسلہ سہروردی“ وچ ہے۔ آپؒ حضرت میاں غلام محمد سہروردیؒ بمقام حیات گڑھ گجرات، کول ونج کے انہاں دی بیعت کر گھنو۔ آپؒ گولڑہ شریف توں سیدھے حیات گڑھ، گجرات، حضرت میاں غلام محمد سہروردیؒ دی خدمت وچ حاضر تھئے تے بیعت دی درخواست کیتی. حضرت میاں صاحبؒ نے فرمایا قلندر علیؒ تیݙے ݙاݙا قاضی سید جمال دینؒ، نانا سید قادر بخشؒ تے میݙے پیرو مرشد حضرت بابا جنگو شاہ قلندر اج رات میکوں ملے ہن تے میکوں فرمائے نیں کہ ایہ لڑکا آندا پیا ہے، اینکوں سنبھالݨ دی کوشش کرنا تے اینکوں سنبھال کے رکھݨا.

حضرت بابا جنگو شاہ قلندر نے حضرت میاں غلام محمدؒ کوں جیہڑا سبق تلقین فرمایا ہئی اوہ سہروردیہ تے قادریہ دا مخلوط سبق ہئی۔ حضرت قبلہ میاں غلام محمد سہروردیؒ نے حضرت قبلہ کوں مرید کریندے ہوئے فرمایا کہ میݙے ݙوجھے مرید سلسلہ سہروردیہ دی طرف توجہ نی کریندے لہٰذا ایں سلسلے دی میں تیکوں تلقین کریندا ہاں۔ حضرت قبلہؒ کوں بیعت فرما کے سلسلہ سہروردیہ دا سبق تلقین فرما ݙتا۔ آپؒ واپس اپݨے گراں کوٹلی لوہاراں سیالکوٹ تشریف گھن آئے تے روحانی مجاہدہ وچ مشغول تھی گئے۔

حضرت سید قلندر علی سہروردیؒ نے 1934ء تک امامت و خطابت دا سلسلہ جاری رکھا۔ بعد ازاں آستانہ عالیہ تے ہی خلق خدا کوں ہی فیض یاب کریندے رہے۔ آپؒ صاحب قلم وی ہن۔ آپؒ نے مندرجہ ذیل کتب بھی تصنیف فرمائے: ۔

• سیاح لامکاں
• موعظتہ اللمتقین
• الفقر فخری
• جمال رسول صلی اللہ علیہ وآلہٖ وسلم
• جمال الٰہی

انہاں کتب دے علاوہ دینی رسائل وی تصنیف فرمائے۔

وصال

حضور قبلہ سید قلندر علی سہروردیؒ دے ݙو صاحبزادے ہن. وݙے صاحبزادے سید محمد فیض احمد سہروردیؒ تے سید امتیاز احمد تاج سہروردی مرحوم۔ حضور قبلہؒ دے وݙے بیٹے ابوالشاہد سید محمد فیض احمد سہروردیؒ مرحوم مرید تے خلیفہ و گدی نشین مقرر تھئے۔ سلسلہ عالیہ دے فروغ وچ انہاں نے انتھک محنت تے کوشش کیتی۔ حلقہ ارادت کافی وسیع ہے۔ آپؒ کی وفات 1982ء وچ تھئی تے ہنجر وال وچ ہی مزار مرجع خلائق ہے۔ حضور قبلہ ابو الفیض سید قلندر علی سہروردیؒ ستمبر 1958ء کوں اس دنیا فانی توں پردہ پوش تھئے۔ آپؒ حضور سلسلہ عالیہ سہروردیہ دے مجدد ہن۔ ایہ سلسلہ جیہڑا کئی سو سالاں توں برصغیر وچ منظر عام توں ہٹ چکا ہئی. آپؒ ہی دی سعی بلیغ توں چوݙہویں صدی ہجری وچ دوبارہ زندہ تھیا۔

مزید ݙیکھو

• محمد رسول اللہ صلی اللہ علیہ وسلم، خانوادہ سلسلہ عظیمیہ دی ہک تصنیف، سرائیکی ترجمہ، اسماعیل بھٹہ
• حضرت حضرت بابا تاج الدین ناگپوریؒ رحمۃ اللہ علیہ، حضور قلندر بابا اولیاءؒ دے نانا تے پہلے روحانی استاد
• حضور قلندر بابا اولیاء رحمۃ اللہ علیہ، بانی سلسلہ عالیہ عظیمیہ
• سلسلہ عظیمیہ
• حضرت خواجہ شمس الدین عظیمی، خانوادۂِ سلسلۂِ عالیہ عظیمیہ
• قلندر شعور، تصنیف، حضرت خواجہ شمس الدین عظیمی، سرائیکی ترجمہ، اسماعیل بھٹہ
• وقار یوسف عظیمی
• میاں مشتاق احمد عظیمی
• سید طاہر جلیل عظیمی (پرنسپل روحانی اکیڈمی لاہور).
• روحانی اکیڈمی لاہور