سرائیکی افسانوی مجموعے

اسلم قریشی (اشاعت ۱۹۷۹ء) پہلا افسانوی مجموعہ ’’سانولی دھپ‘‘ جیندے وچ افسانے تے انشائیے شامل ہن۔ ݙوجھا افسانوی مجموعہ ’’ککراند‘‘ ہے موضوع دے حوالے نال انہاں دے افسانے وسیب دے سماجی مسائل وچوں جھات پیندن۔ جذئیات نگاری، تے کرداراں دے جذبات دی ترجمانی خوبصورت لفظاں نال کریندن۔ انسانی نفسیات دا مطالعہ اتے مشاہدہ اتے اسلوب بیاں وچ شاعری دا عنصر نمایاں ہے۔ انہاں دا ݙوجھا افسانوی مجموعہ ’’ککراند‘‘ ہے جینکوں اکادمی ادبیات پاکستان دی طرفوں ’’خواجہ فریدؒ ایوارڈ‘‘ ݙوایا ڳیا۔

ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز انہاں دے ترائے افسانوی مجموعے چھپ چکیٔن ۔اتے ہک سرائیکی افسانہ ست زباناں وچ شائع تھئے۔ انہاں دی کتاب ’’میݙے افسانے‘‘ کوں مسعود کھدر پوش ٹرسٹ دی طرفوں بہترین تخلیقی نثر دا ایوارڈ وی مل چکیٔے۔ انہاں دے افسانوی مجموعے ’’سوجھلا اندھاری رات دا (۱۹۸۰ء)‘‘، ’’سوچاں دے ویورے (۱۹۸۵ء)‘‘ کوں شائع تھئین۔ علامتی/ نیم علامتی انداز وچ لکھے ڳئے انہاں افسانیاں وچ سچ اتے کوڑ دا نکھیڑا کرݨ، دا آہر کیتا ڳئے۔ ایندے بعد ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز دے مندرجہ بالا ݙونہاں افسانوی مجموعیاں وچوں انتخاب ’’میݙے افسانے‘‘ دے نال چھاپئے ڳئے ہن۔

ڈاکٹر احسن واگھا (۱) تھل کرن دریا، (۲) آدی واس، سرائیکی افسانے کوں ہک نواں رنگ (Flavour) اتے نواں مزاج ݙیوݨ والے افسانہ نگار ہن۔ انہاں دے افسانے سیاسی، سماجی تبدیلی اتے نویں سڄاکی نال سرائیکی وسیب دیاں محرومیاں اتے بندے دی نفسیات، نت نویں موضوعات کوں نئی تخلیقی توانائی نال مختلف طرحاں دا بیانیہ پیش کریندن۔ ڈاکٹر احسن واگھا سرائیکی افسانہ نگاروں وچوں فکری فنی تناظر وچ ہک منفرد افسانہ نگار ہن۔

ڈاکٹر احسن واگھا دا ݙوجھا افسانوی مجموعہ ’’آدی واس‘‘ ہے ایں مجموعے دے افسانے قاری کوں غورو فکر دی دعوت ݙیندن۔ انسانی حیاتی دے مسائل دا شکار بے وس لوکاں دی بے وسی کوں موضوع بݨیندے ایہ افسانے علامتی رنگ وچ قاری اتے آپݨا گہرا نقش چھوڑیندن۔

ظفر لاشاری سرائیکی افسانوی نثر، ناول لکھݨ سانگے انہاں دا شمار موہری نثر نگاراں وچوں تھیندے۔ سرائیکی وسیب نال ڳوڑھی محبت انہاں دیاں لکھتاں ہن جنہاں وچ انہاں ایں وسیب دے واسیاں دے ݙکھ، درد، مونجھ ملال، سماجی اچ جھک سبھو کجھ نثر کے سامݨے آندے۔ انہاں دا پہلا افسانوی مجموعی ۱۹۸۴ء وچ ’’تتیاں چھانواں‘‘ دے ناں نال چھپیٔے۔ انہاں دے افسانے حقیقت نگاری دی ترجمانی کریندن تے اسلوب وچ سادگی ہے۔ ظفر لاشاری ایہ مجموعہ ’’تتیاں چھانواں‘‘ کوں دوبارہ شائع کیتا ڳئے۔ مہر کاچیلوی دے افسانیاں دا مجموعہ ’’سدھر‘‘ ۱۹۸۵ء وچ شائع تھیا۔ انہاں افسانیاں وچ سرائیکی وسیب دے جاگیردارانہ نظام دے خلاف آواز بلند کیتی ڳئی ہے۔^[١]