سرائیکی ادب وِچ تحقیق
تحقیق ہک سوچے سمجھے منصوبے دا ناں اے۔ جیڑھی ہک مخصوص وقت اچ انجام ݙتی ویندی اے تے تحقیقی نمونہ اینکوں مقررہ مدت اچ مکمل کرݨ دا طریق کار ݙسیندے یعنی ایندے اُتے تنے خرچے تھیسین تے کیویں تھیسین؟ایں تحقیق دے مکمل تھوݨ دا اِمکان چوکھا ہے؟ ایں تحقیق دا جواز کیا اے؟ یعنی کیڑھی حد تئیں ضروری اے؟ ایندے اچ ذاتی رائے دے دخل کیہو جِتی گھٹ کتیا ونج سڳسی؟ایں اعتبار یا وثوق دے اصول کیا ہن؟وغیرہ۔ تحقیقی نمونہ انہاں سارے سوالاں دا جواب ݙیندے۔ تحقییق دیاں جِتی قسماں دے تحقیقی نمونے مہیا تھئی سڳیندن۔ تحقیقی نمونہ ٻہوں محنت تے احتیاط نال تیار کیتا ویندے۔ کہیں وی تحقیق دے نتائج ایں امر تے منحصر ہوندن جو کوالٔف جمع کرݨ یا مشاہدہ کرݨ اچ کتنی احتیاط ورتی ڳئی اے۔ کوالٔف طریق تحقیق دا تقاضا کریندن تے طریق کار صحیح قسم دے فریضے وضع کرݨ،تحقیق دی تحدید کرݨ تے مسٔلے کوں صحیح طرحاں تے سمجھݨ تے منحصر ہوندے۔ اِتھاں اساں تحقیقی نمونے دے ݙوجھے مقصد یعنی تغیرات کوں قابو اچ رکھݨ دے پہلو کوں فی الوقت نظرابداز کریندے ہیں جو ایندا تعلق سماجی تے سائنسی تحقیق نال ہے تے اساں آپݨی توجہ تاریخی دستاویزی تے ادبی تحقیق آلے پاسے رکھیسوں۔ سماجی تحقیق جیڑھیلے اردو دے شعبے اچ داخل تھیسیتاں وت ݙیکھ گھنسوں۔ کہیں فرد دی علمیت یا سکالر شپ دا زیادہ ہووݨ ایں ڳالھ دی دلیل نیں جو اُو تحقیق کار وی چنگا اے۔ تحقیق دی عمدگی دا انحصار ایندے وسطے استعمال کیتی ڳئی وقت نظری تے ہے۔ ایں وقت نظری دی پیمائش ساݙے وسطے تحقیقی نمونے دی عمدگی تے درجے کوں ظاہر کریسی۔ کہیں محقق دا تحقیقی نمونہ جہیں درجے دا ہوسی اوندی تحقیق اوں درجے تے مذکورہ بالا تحقیقی سوالات دا جواب ݙے سڳسی۔ تُساں تحقیق کاری دا کوئی خاکہ بݨا گھنو۔ ایندے اچوں تحقیقی سوالاں دا جواب ملݨا چاہیدے۔ یعنی کیا اُو خاکہ فرضیاں کوں مناسب طور دے جانچ سڳدے۔