رفعت عباس، پورھیا رمضان آرائیں
رفعت عباس :
سئیں رفعت عباس ٧ جولائی ١٩٥٧ء کوں ملتان وچ پیدا تھئے۔ اُنہاں دے والد ملک حسن بخش، محکمہ ریلوے وچ ملازم ہن۔ جیڑھے نوکری پاروں ڈھیر مُد چناب ویسٹ بینک ضلع مظفر گڑھ ریہے۔ رفعت عباس دا بلپنْ اتھاہیں دریائے چنانہہ دی منْ تے گذریا۔ مڈل تئیں تعلیم گورنمنٹ مڈل سکول سُنکی وچ حاصل کیتی۔ ایندے بعد والدین نال آپنْی آبائی وستی چک آر۔ ایس چلے گئے۔ میٹرک دا امتحان گورنمنٹ ہائی سکول سکندر آباد توں پاس کیتا۔ اُنہاں کجھ عرصہ محکمہ ریلوے اتے شعبہ صحافت وچ ملازمت کیتی۔ ایم اے اردو کر تے لیکچرار تھئے۔ گورنمنٹ کالج لیاقت پور، شور کوٹ، کہروڑ پکا، شجاعباد تے ملتان وچ تدریس دے فرائض انجام ڈیندے ریہئے۔ چھیکڑ ٢٠ء کوں محکمہ تعلیم توں ریٹائر تھئے۔ ١٩٨٤ء وچ اُنہاں دی شاعری دی پہلی کتاب پڑچھیاں اُتے پُھل چھپی۔ ایں کتاب راہیں اُنہاں دی وسیب نال سونہہ ٹُری ۔ ایں کتاب توں بعد جھومری جُھم ٹُرے، بھوندی بھوئیں تے، سنگت وید، پھرو پھرے ہک شہر اچوں (طویل نظم)، عشق اللہ سئیں جاگیا، مُکھ آدم دا، ماء بولی دا باغ، ایں نارنگی اندر اتے کنجیاں دا گُچھا (حکایت)۔ پڑچھیاں اُتے پُھل، رفعت عباس دی سرائیکی غزلاں دا مجموعہ ہے۔ ایں مجموعے وچ رفعت عباس دی سرائیکی غزل، منْ چناچنہہ دے دی تہذیب ثقافت تے ریتل دے مزاج دے نویکلے نقش نشابر پئی کریندی ہے۔ وسیبی چیزاں اتے کردار نویں معنویت کوں آشکار کریندن۔ میر مہانْے، پھل بوٹے، بیڑیاں، ٹوکرے، میرو، ممدو، پکھی، دریا، تہذیبی ثقافتی شعور تے سرائیکی خطے دی مقامی تاریخ نال جڑتل رکھدن۔
کھنڈی رہوے دھانج دی خوشبو، وہندا رہوے کھالا چلدا رہوے ہیر دا قصہ، جاگدی رہوے وستی
بیڑیاں رنگنْ دے موسم دی پانْیاں دے وچ لنگھے یاد ریہاں بس اُڈدیاں کونجاں وسر گئے سبھ کنڈے
پڑچھیاں اُتے پُھلاں دا کم کہیں کہیں کوں آندا وَن سونے خواب تاں رفعت سبھ نیں ڈٹھے ہوندے
لحظہ لحظہ گُم تھی ونجوں، ول ول جھمریں پانووں ساڈا سب کجھ نال اساڈے جتھاں دیرا لانواں
ماں نے مٹھڑیاں ٹکڑیاں بدھ تے ساکوں آکھیا رفعت پُتر ہُنْ ٹھنڈڑے پانْی تساں آپے ونج تے گولو
جھومری جھم ٹُرے رفعت عباس دی شاعری دا ہک نواں درشن ہے اپنی فکر، فن تے مقامی آہنگ دے اعتبار نال سرائیکی شاعری کوں ہک نویں مزاج نال جڑیندی ہے۔ اُنہاں دی اے شاعری سرائیکی سماج، سیاست اتے معاشرت دے عکس کوں نمایاں کریندی ہے۔
لگیاں وت وساکھیاں، جھومری جھم ٹُرے لُوں لُوں اندر پریت دے رَتے پُھل کھڑے
بس نغارے والیا ہتھ نہ اپنْا جھل کہیں ویلے وی سنگتیاں رَلے آونْے رل
کلہا بندہ نچدیاں، اُوڑک پوندا ڈھیہ اساں جھمر پاونْی سب دے رلے رھ
اساں سارے لوک ہیں ہکے سنویں لوک ہر کوئی اپنْی کھیڈ وچ زور بھریندے آپ
بھوندی بھوئیں تے رفعت دی نظماں دی کتاب ہے جیڑھی اپریل ١٩٩٥ء وچ چھپی ہے۔ ایندے وچ شامل نظماں موضوع اتے ہیئت دے اعتبار نال ہک نواں تجربہ ہن۔ سنگت وید (اشاعت ١٩٩٧ئ) سرائیکی وسیب دے پرآنْ (پچھوکڑ) کوں نویں عہد نال رلا تے نویں معنی ڈیندی ہے۔
ساڈے بیت چھڑے بس بیت نئیں ایہہ منتر مینہ بنْاونْ دے ایں بھوئیں دے نام کریندے ہیں
پروبھرے ہک شہر اچوں اشاعت جون ٢٠٠٢ء رفعت عباس نے اے ہک طویل نظم لکھی ہے۔ اے ترگھی نظم ہک بیانیہ ہے کہیں تہذیب و تمدن وچ تبدیلی، ماورائی تے دیو مالائی کرداراں دی آویزش، مقامی آہنگ وچ خوبصورت کتھا ہے۔ سرائیکی کافی شعری ادب دی بہوں اہم ونکی ہے۔ عشق اللہ سئیں جاگیا، تے مُکھ آدم دا، رفعت عباس دی کافیاں دے مجموعے ہن۔ جیندے وچ نویں موضوعات دا نواں ورتارا تے ہیئت دے تجربے وی کیتے گئین۔ رفعت عباس دی کافیاں خود کلامی اتے رب نال کلام کرنْ مقامی رنگ وچ رنگیا ہویا ہے۔ تصوف اتے بئے موضوعات وچ ہک جدید فکری مکالمہ ہے۔
اساں اللہ کوں ڈٹھا، آپ اللہ کوں یار کینویں شہر تہاڈے وچوں، کیتس آن اظہار
آپ مقامی بندے کول اے ساری رمز اللہ دی
عشق قدیمی جھوکیں اندر عشق تاں نویں لوکیں اندر عشق تاں ہر ہر جائیں
رفعت عباس دی شاعری وچ سرائیکی وسیب جیندا جاگدا نظر آندے، سرائیکی وسیب دی ثقافت، ایندے مختلف مظاہر تے ایں خطے دے لوکاں دے سماجی رویے، عادات، معمولات تے معاملات کوں رفعت عباس اپنْی شاعری وچ ہک سوہنْے تے لطیف انداز نال پیش کیتے۔ (محمد عارف) پیلوں جنوری تا اپریل ٢٠١٨ء ۔