ایران اتے ملتان دی لوک فنِ خطاطی دا تعلق

ایران شروع تُوں اِی علم و ادب، لوک فنون اَتے فنِ خطاطی ڄیں اہم فنون دا گھر رِیہا ہِے۔ شیراز، اصفہان، کِرمان، خراسان ڄئیں شہراں اِچ حافظ شمس الدین شیرازی المتوفی 793ھ ، حضرت شیخ سعدی المتوفی 691ء، حضرت جُنید شیرازی ثمّ ملتانی، حضرت کمال اسماعیل اصفہانی 626ھ، حضرت مُلا حسن بن صالح خرقانی 664ھ، حضرت شاہ سعید کرمانی 694ھ، ڄیں محترم اسلاف اَتے فنِ خطاطی دے بزرگان نے ڄیڑھی عالمگیری شہرت حاصل کیتی ہئی اُوندی مثال نِیں ملدی‘ اِنہاں بزرگاں دی بدولت ملتان دی دھرتی تے وی علم و فضل اَتے خطاطی دا فیض پھیل ڳیا۔

حضرت شیخ مصلح الدین شیرازی ݙو واری ملتان آئے ہَن۔ ہِک واری حضرت غوث بہاء الحق زکریا ؒملتانی دی حیاتی اِچ تے ݙوجھی واری حضرت غوث بہاء الحق سئیں دی نمازِ جنازہ پڑھاوݨ کیتے۔ ملتان اِچ اِی اِنہاں حضرت مخدوم صدر الدین عارف دی فرمائش تے ہِکی رات اِچ گلستان اَتے بوستان لِکھیاں ڄیڑھیاں خطاطی دا شاہکار ہَن۔ اِنہاں ملتان اِچ ترے مہینے قیام کیتا ہئی۔

ڄݙاں شیخ سعدی ملتان آئے تاں اُوں ویلے فصیل دے اندر شہر پناہ اِچ لوک راہندے ہَن النگ دے باہر، اُچے ڄئیں تے ہر دروازے دے باہر قبرستان۔ گرمی، مٹی، ݙٹھی، شہر دے باہروں راہوݨ آلے غریب فقیر فُقرے ݙینہہ کوں شہر اِچ آویندے ہَن اَتے کئی محنت مزدوری کر کے اَتے کئی پِن منگ کے رات کُوں شہر دے دروازے بند تھیوݨ توں پہلے باہر چلے ویندے ہَن آپݨیاں جھونپڑیاں اِچ۔ شیخ سعدی توں کہیں دوست پُچھیا ڄو سئیں تُساں ملتان کوں ݙٹھے؟ ہِک شعر اِچ ایندا جواب ݙیو۔ اُنہاں فَٹ جواب ݙتا جیندے وِچ موسم دی کیفیت داظاہر تھیوݨ، ماحول دااثر، اِنّوں اُنوں دا منظر اَتے حَد نگاہ تئیں کھنڈے ہوئے قبرستاناں دا نظارہ، شیخ سعدے نے اِنہاں چارے اشاریاں کُوں ملتان نال محبت دی وجہ نال تُحفیاں اِچ شمار کیتا اَتے آکھیا:

چہار چیز است تحفۂ ملتان

گرد ، گرما ، گدا و گورستان

عبدالرشید الدیلمی دا خطِ نستعلیق

خطِ نستعلیق دے امام عبدالرشید الدیلمی میر عماد الحسینی قزوینی دے بھݨیجے ہَن خطِ نستعلیق اِچ پنڄویں امام اکھویڄے۔نانویں صدی ہجری دے ݙوجھے عشرے اِچ اُنہاں دا طوطی ٻولیندا ہَا۔ اُنہاں دے ہتھ دی لکھی اے نادِ علی خطِ نستعلیق اِچ وصلی دے انداز اِچ ہِک شاہکار ہِے۔ اے وَرق دبستان فروغِ خطاطی رجسٹرڈ ملتان دِی لائبریری اِچ موجود ہِے۔

خطِ نستعلیق اِچ کلمہ طیبہ اہلِ تشیع

خطِ نستعلیق اِچ کلمہ طیبہ اہلِ تشیع دی خطاطی ہِے، ٻہوں پراݨا دستی کاغذ ہِے، قلمی تحریر ہِے۔ ایندے اُتے اِلٰہی بخش 1190ہجری لکھیا ہِے۔ اے مولانا اِلٰہی بخش لنگاہ ہِن ڄنہاں اِتھاں ناں مختصر لکھیا ہوئے۔ اے قلمی تحفہ وِی دبستان فروغِ خطاطی رجسٹرڈ دے قلمی خزانے اِچ موجود ہِے۔

خطِ کوفی قدیم دی تحریر

اے قدیم خطِ کوفی دا انداز ہِے۔ اِیں فن پارے وِچ ’’وَکفیٰ بِاللہ وَکیلا‘‘ لکھیا گیٖ۔ خطِ کوفی قدیم وِچ نقطے نہ ہوندے ہَن، اے ٻہوں خَستہ کاغذ ہِے، تے اندازاً ݙہویں صدی ہجری دا لکھیا ہویا لڳدے۔ (ساݙے کول اصل قلمی نسخہ محفوظ ہِے)

حضرت صفی الدین شیرازی المتوفی691 ہجری

فیروز شاہ تغلق دے دور اِچ شیراز اِچوں ملتان آئے ھَن اِنہاں وی علم روحانیت اَتے خطاطی دے فن نال ملتان دے واسیاں کُوں فیض پچایا۔ مخدوم جلال الدین اویسی کھگہ بستی دائرہ المتوفی 701ھ مخدوم صفی الدین شیرازی دی سرکردگی دے وِچ خطاطی کوں فروغ ݙتا۔ مولانا منہاج الدین ملتانی حضرت شیرازی تُوں فنِ خطاطی سِکھیا۔ حضرت مخدوم قاضی سید جلال الدین شیرازی المتوفی 701ھ اَتے مولانا قاضی سید علاؤ الدین کرمانی المعروف پیر در بر 775ھ نے ملتان دے قلعہ کہنہ تے ملتان اَتے باہروں آنوݨ آلیاں کُوں خوشنویسی دا فن ݙتا۔ حضرت پیر در بر دی خنگاہ دے غربی پاسوں حضرت مولانا حامد علی خانؒ دا وِی مقبرہ اَتے مسجد خطاطی و نقاشی اَتے شیشہ کاری دے فنون دا مرقع ہِن۔^[١]