نیپال وِچ زنانیاں
نیپال وِچ زنانیاں (اردو: نیپال میں خواتین) (انگریزی: Women in Nepal) دا موقف تاریخ دے انجو انج دوراں وِچ وَکھرا رِیہا ہِے۔ تاہم جدید دور وِچ نیپال دے فعال مملکت اَتے زنانیاں دے حقوق کِیتے ڄاڳدے ہوئے سماج دے طور تے اُبھریا ہِے۔ اِین٘دی ہِک جھلک نیپالی پارلیمان دی طرفُوں ٢٠١٥ء وِچ زنانیاں دے حقوق کِیتے کَم کرݨ آلی بدیا دیوی بھنڈاری دا صدر جمہوریہ چُݨیا ون٘ڄݨ ہِے۔ بدیا دیوی صدر دے عُہدے تے چُݨی ون٘ڄݨ آلی مُلخ دی ݙُوجھی شخصیّت ہِن اَتے اپݨے مُلخ دی پہلی زنانی صدر ہِن۔[١] جدید دور وِچ مُلخ وِچ تعلیم اَتے ملازمتاں وِچ زنانیاں دی حِصّے داری ودھدی پئی ہِے۔
سماجی رویہ
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]نیپال دی انجو انج بِیادریاں وِچ اِیہو جئیں زنانیاں کوں نا پاک سمجھیا وین٘دا ہِے، جیڑھیاں "حیض / ݙیہاڑے آوݨ" تُوں متاثر ہون٘دیاں ہِن اَتے اِنّھاں کوں مکان دے ٻئے رکناں توں پرے ہِک وکھری جُھڳی وِچ رکھیا ویندا ہِے۔ صدیاں پُراݨی اِیں روائت کوں اُتّھاں "چھوپاڑی" آکھیا ویندا ہِے۔ اِیں روائت اُتے عمل کرݨ دی وجہ توں ہر سال اَݨ ڳِݨت زنانیاں وکھری جُھڳّی وِچ دُھوں دی ٻہوں وَدھ مقدار پِھپھڑیاں وِچ ون٘ڄݨ (کیوں جو اُوہ جُھڳّی کُوں تَتّا رکّھݨ کِیتے بھاء ٻلین٘دیاں ہِن)، جنگلی زانوراں دا شکار یا وَل سَپ دے ݙَنڳّے ون٘جݨ نال فوت تِھی وین٘دیاں ہِن۔[٢]
دُنیا دے ٻہوں سارے مُلخاں آلی کار نیپال وِچ عوامی جائیں اُتے جنسی ہراسانی دے واقعے وی تِھین٘دے رہن٘دے ہِن۔ نیپالی دارالحکومت کھٹمنڈو وِچ زنانیاں کوں عوامی نقل و حمل وِچ جنسی مار کُٹ اَتے ہراساں کِیتے ون٘ڄݨ دے واقعے توں محفوظ رکّھݨ کِیتے خصوصی بس سروس بݨائی ڳئی ہِے۔ شہر وِچ چار ١٧ کُرسیاں آلی بساں چلائیاں ڳئیاں ہِن، جِنّھاں اُتّے صرف زنانیاں کِیتے بورڈ لائے ڳئے ہِن اَتے اِیہ صرف سویل اَتے شام دے ویلیاں وِچ شہر دے اہم جائیں اُتّے چلّے کریسِن۔[٣]
گَھٹ عمر وِچ شادیاں
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]نیپال وِچ گَھٹ عمر وِچ شادی دا رُجحان عام تِھین٘دا پِیا ہِے۔ نیپال ڈیموگرافک ہیلتھ سروے ٢٠١٦ء دے مطابق ٢٥ توں ٤٩ ورھیاں دی عمر دی تقریباً ٥٠ فیصد چھوہِریں نے ١٨ ورھیاں دی عمر وِچ ای شادی کر گِھدّی ہئی۔[٤]