نواب کوڑا خاں جتوئی
نواب سردار کوڑا خان جتوئی (انگریزی: Sardar Kaura Khan Jatoi) دا تعلق مظفرگڑھ نال ہئی۔ آپ عظیم جنگجو تے فاتح میر بجار خان دی اولاد وچوں ہن۔ میر بجار خان نے کم و بیش 1555ء اچ ھندوستان دے علاقیاں کوں فتح کر کے نصیرالدین محمد ھمایوں، مغلیہ سلطنت دے بانی ظہیر الدین محمد بابر دے پتر تے جلال الدین محمد اکبر دے والد کوں واپس ݙیوائی جیندے تے بادشاہ ھمایوں نے دہلی و پنجاب تے ساھیوال، چیچہ وطنی، جھنگ تے ملتان (سرائیکی صوبہ ملتان) دی حاکمیت میر بجارخان کوں عطا کر ݙتی۔ میر بجار خان نے ساہیوال دا علاقہ اپݨے کول رکھا تے باقی علاقے میر چاکر خان دی مشاورت نال باقی قبیلیاں وچ تقسیم کر ݙتا۔ میر بجار خان نے اپݨے وݙے بیٹے میر نوتک خان کوں ملتان وچ آباد کیتا تے میر نوتک خان نے اپݨے وݙے بیٹے میر لوہار خان کوں اتھوں دا سردار مقرر کر ݙتا۔
تقریبا" 200 سال قبل انگریزاں نے طاقت ور قبیلے جتوئی دے نال دوستی دا ھتھ ودھاوݨ دی خواہش دا اظہار کیتا تے آس پاس دی جاگیر تحفتا" ݙیوݨ دی پیش کش کیتی مگر اوں وقت دے جتوئی سردار تے جنگجو میر بلوچ خان نے انگریزاں دی پیش کش کوں ٹھکرا ݙتا جس تے انگریزاں نے عوام دی فلاح و بہبود، امن تے علاقے دی ترقی کیتے اپݨے نظام کوں ودھاوݨ کیتے تعاون دی درخواست کیتی جینکوں قبول کریندے ھوۓ میر بلوچ خان نے اپݨے بھݨیجے تے داماد کوڑے خان کوں علاقے دا سردار مقرر کر ݙتا ۔ اپݨے بھتیجے تے میر ھیبت خان مرحوم فاتح ملتان (لنگاہواں توں ملتان کوں فتح کر کے شاہ پور اچ نواں شہر آباد کیتا) دے اکلوتے بیٹے تے جنگجو میر مزار خان جتوئی کوں شاہ پور، ملتان تے ڈیرہ غازیخان، راجن پور تے خانپور دے علاقیاں تے دریائی گذرگاہواں دا انتظام تے جنگی حکمت عملی دی واڳ ݙور سپرد کیتی۔ انگریزاں نے پورے علاقے دی عملداری تے قانون دی مہر سردار کوڑے خان دے سپرد کر ݙتی تے مظفر ڳڑھ کوں ضلعے دا درجہ وی ݙتا ڳیا۔ ضلعے دا انتظام و انصرام سنبھالݨ تے سرکاری ملازمین دی تنخواہواں کیتے میر بلوچ خان نے لیہ تے مظفر ڳڑھ وچ ہک لکھ کنال رقبہ ضلع مظفر ڳڑھ دی سرکاری ملکیت اچ منتقل کر ݙتا تے ملتان، ڈیرہ غازیخان، راجن پور تے رحیم یار خان دی کثیر جائیداد انہاں اضلاع دے انتظام چلاوݨ کیتے وی وقف کر ݙتی جیہڑی ہݨ پنجاب حکومت دی ملکیت ھے۔ (انگریزاں دی تاریخ اچ بلوچ اقوام دی تاریخ اچ درج ھے کہ جتوئی قبیلہ سخاوت تے نیک نامی اچ سب توں اڳاں ھے)۔ سردار کوڑے خان نے اپݨی ذاتی آمدنی نال سرکاری عمارتاں، سراواں، سڑکاں تے مساجد تعمیر کرائے تے دریا چناب تے لوھے دا پل تعمیر کرایا تے میر بلوچ خان دے معاہدے مطابق انگریزاں نال کاروبار تے آمدو رفت کیتے ریلوے لائیناں، سڑکاں تے آبپاشی کیتے نہری نظام دا کم مکمل کرایا۔
بعد ازاں اپݨی زندگی دے آخری ایام اچ انہاں نے اپݨی زیر استعمال جائیداد دا 1/3 حصہ رفاہ عامہ کوں وقف کر ݙتا جبکہ باقی 2/6 حصہ اپݨی چھی منکوحہ دے ناں منتقل کر ݙتا۔ کوڑا خان ہک خدا ترس انسان ہن۔ انہاں نے اپݨی جائیداد وچوں 97,474 کنال رفاہ مفاد عامہ دے کماں کیتے وقف کر ݙتی۔ سردار کوڑے خان ہک عظیم ہیرو ہن۔ انہاں دی خدمات کوں نا صرف مسلماناں نے بلکہ انگریزاں نے وی منیا۔ انگریزاں نے انہاں کوں نواب تے محسن مظفرڳڑھ دے القاب نال وی نوازا۔ انہوں نے جو کجھ سرائیکی وسیب دی مالی تے معاشی طور تے خدمت کیتی ہے، تاریخ اچ اڄ تک کہیں ٻیے نے نہ کیتی ہوسی۔ سرائیکی وسیب دے تمام قبائل اڄ وی جتوئی قبیلے دی سخاوت تے فخر محسوس کریندن۔ [١]