عزیز شاہد
اصل ناں عزیز اکبر
قلمی ناں عزیز شاہدؔ
جٖمنْ 1947ء
جاہ پتہ ڈیرہ غازی خاں
عزیز اکبر شاہدؔ استاذ الشعراء نور محمد سائلؔ دے فرزند ہن۔شاعری آپ کوں ورثے وچ ملی ہے۔شاعری دیاں ساریاں صنفاں لکھدن۔اجٖکل آزاد شاعری آلے پاسے زیادہ توجہ ہے۔آپ دی شاعری وچ اچھوتا پن تے جدت دا رنگ نمایاں نظر آندن۔
عزیز شاہد سرائیکی شاعر ہے۔ عزیز شاہد دا پورا ناں عزیز اکبر شاہد اے آپ 4 اگست 1947 کوں ڄمیے آپ دا تعلق دیرہ غازی خان نال اے آپ دا والدِ محترم دا ناں نور محمد سائل ہا عزیز شاہد پیشہ دے لحاظ نال ڈرائینگ ماسٹر ہن. آپ 31 جولائی 1995 وچ ریٹائر تھئے. آپ کوں اے اعزاز وی حاصل اے جݙݨ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپُور وچ سرائیکی پڑھاوݨ شروع کیتا ڳئی سب تو پہلے آپ دی کتاب مݨ دریا تیں پڑھائی ڳئی. ہݨ تک آپ دے کل 11 شعری مجموعے شائع تھی چکن 1. مݨ دریا تیں. 1987 2. پُھل سرمی دے. 1992 3.پݨیال. 1995 4. اول. 2000 5. جوڳ. 2006 6. سلسلے سلونی دے. 2006 7. چیݨاں. 2009 8. پُھلیں بھری چنگیر. 2011 9. چھݨکار. (درشن) 2019 10. کݨ مݨ.(درشن) 2019 11. چاک. 2023
کتاباں
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]- پھلیں بھری چنگیر
- پݨیال
نمونہ کلام
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]کݙی مِل سانول ہک پل کیتے ول جیوݨ وی ہک پل کر ݙے .
میݙے اندر سارا 'جُھم تھی ونج میکوں گُم کر ݙے پاگل کرݙے ..
توں خان پُنل ، اسمان پنل ، جِند جان پُنل ، ارمان پُنل .
کوئی انت ملے متاں سسی دا میکوں تریہہ کر ݙے میکوں تھل کر ݙے ..
تیݙے نیناں توں نت نور وسے ، تیݙی سیند سہاگ سندور وسے .
میں 'بھل وینداں ، میں 'رل وینداں ، میکوں اپݨیں زلف دا ول کر ݙے ..
میݙے تن وچ تس ، تریہوک وسے ، میݙے من وچ وسدی جھوک وسے .
ول وسدی جھوک تیں لوک وسے ، تن من سارا جل تھل کر ݙے ..
میݙے دم وچ وسدا دم سانول ، تیݙی تس وچ گئ ءے دھم سانول.
جینویں نکھڑݨ ویلھے ہم سانول ، ہک وار میکوں 'انویں ول کر ݙے ..
¤سئیں عزیز شاہد۔۔۔
سجھ
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]سجھ دے سیک ݙیسی
دھپ دھپ دے ساڑ ݙیسی
ودھ ایں توں ساݙے سر تیں
کوئی کیا پہاڑ.............. ݙیسی
لوظیں دے شہر.......... والو
چپ دی وباء کوں....... روکو
نہ تاں اے ݙیݨ........ ہک ݙینہہ
وستیاں اڄاڑ.............. ݙیسی
عزیز شاہد سرکار
نا دے ٹیلے تو لہہ کے ݙیکھاں تاں روح دا رستہ نشیب لڳدے
سمندر سینہ پھلور ݙیکھاں تاں کہیں سوالی دی جیب لڳدے
جے دل دی دھرتی تے پھیرا پاواں تاں دل پرایا وسیب لڳدے
جے تھک کے کہیں ݙینہہ اکھیں چا کھولاں اکھیں کو سب کجھ فریب لڳدے
ستم تاں اے ہے جو تیݙا غم اپنے ظرف کولوں وی چھوٹا نکھتے
ضرورتیں دے بازار وچ تیݙی سک دا سکہ وی کھوٹا نکھتے
۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
نِکھڑیے ہاسے وقت ویاروں من دریا تیں
آ ہک بئے کوں ہکلاں ماروں من دریا تیں
نیناں نیت کے ڈیکھوں خاب ابھردے سجھ دے
وَل ہک واری شام گزاروں من دریا تیں
روندیں روندیں رَل کے ڈیکھوں لُڑھدیاں سالھیں
ول ہک واری جھوک اُساروں من دریا تیں
ڈیکھ تاں ونج جو لئی دے بُور کُمانے تھی گن
آ ہک بئے کوں چھمکاں ماروں من دریا تیں
خاب تاں ڈیکھوں خاب متاں سُدھ پار دی ڈیوے
آ کاغذ دیاں بیڑیاں تاروں من دریا تیں
تریہہ اندر دی جینویں تھل اِچ اہڑ ڈوپہرا
چُنی چولا پاند جھباروں من دریا تیں
کئی مُندری کئی ونگ متاں کئی پُھل سرمی دا
پنے پلکیں نال بوہاروں من دریا تیں
اپنے اپنے مال دے چنکے آپ سُنجانوں
جنگل چھوڑ مِہاگاں چاروں من دریا تیں
اپنے اپنے سِجھ دے سیک اِچ سڑدے پئے ہیں
توں پاروں تے مَیں اُرواروں من دریا تیں
کئی پل شاہدؔ شیت وَلا مل پووے ساکوں
اپنی واروں تن تے ماروں من دریا تیں
عزیز شاہد
وت کلہا تھی ڳئے متاں دل ݙر ونجے کئی شئے پلا!
سانولا! سینے دی بھاہ کُجھ ٹھر ونجے کئی شئے پلا!
روح دی روہی سہکدی پئی اے کوئی ٹوبھا ݙکھا
سک متاں کہیں سیڑھ تئیں کجھ تر ونجے کئی شئے پلا!
پہلے پہلے پیار دی پہلی قسم چیندا پیاں
داء اخیری ہے متاں دل ہر ونجے کئی شئے پلا!
ݙوہیں ضدی ہیں ݙوہیں دی جنگ ہے جی موت دی
کیا خبر کئی جی ونجے کئی مر ونجے کئی شئے پلا!
رج کے اپݨے آپ کوں ݙیکھن تاں ݙے شیشہ تاں ݙے
کل متاں اے مونجھ وی منہ کر ونجے کئی شئے پلا!
سُم ڳیا ہوسی ڳلی دا چن مسیتیں دے پچھوں!
ہر کوئی ول اپݨے اپݨے گھر ونجے کئی شئے پلا!
عزیز شاہد سئیں
گھب گھب مٹی اے
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]گھب گھب مٹی اے،
چھا تیڈی کھٹی اے،
مکھنڑ تیڈا پیلا اے،
سونے دا نہیلا اے،
گھب گھب مٹی اے،
انڑ سونہی سہانونڑی،
انڑ ڈٹھی ہندانونڑی،
جاگ جاگ لانونڑی،
کہیں کوں کیا ڈسانونڑی،
رات کیویں کٹی اے،
گھب گھب مٹی اے،
جاگ وی خمار وی،
یاد وی وسار وی،
پیار وی وپار وی،
جیویں آر پار وی،
حیرتیں دی ہٹی اے،
گھب گھب مٹی اے،
کوئی کتھاں وے سانولا،
سر دی چھاں وے سانولا،
نا وے نا وے سانولا،
اساں تاں وے سانولا،
تیڈی تانگھ سٹی اے،
گھب گھب مٹی اے،
ہوونڑی دا حیلا اے،
نا ہوونڑی وسیلا اے،
سونے دا نہیلا اے،
مکھنڑ تیڈا پیلا اے،
چھا تیڈی کھٹی اے،
گھب گھب مٹی اے،
گھب گھب مٹی اے،
سائیں شاہد عزیز.
میں ہاں میݙی انا ہے نال میݙے
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]میں ہاں میݙی انا ہے نال میݙے
میݙا کیا کون کیا ہے نال میݙے
پندھ چھالے تے کوئی کشالے کیا
میݙی اپنی رضا ہےنال میݙے
جیندے لب تے وی حرف کوئی کائنی
کینجھی ڳونگی دعا ہے نال میݙے
تیݙی چُپ چاندنی ہے چوݙی دی
سُدھ نی کیندا الا ہے نال میݙے
اینویں لڳدا ہے جان کہیں ویلے
میں نمھی کوئی بیا ہے نال میݙے
نت نویں رنگ روپ دی لُک چھپ
تیݙی ہک ہک ادا ہے نال میݙے
میݙی اکھیاں اُتے تیݙے ہتھ ہن
مہکدی ہوئی حنا ہے نال میݙے
میں محبت قضا وی نئیں کیتی
ول اے کینجھی قضا ہے نال میݙے
ہر ابد ہے میݙی فنا دا فریق
میݙی اپنی بقا ہے نال میݙے
میں مسافرہاں من مدینے دا
وقت دی کربلا ہے نال میݙے
ہک میکوں ݙو نظر وی نئیں آندا
ہک علی ہک خدا ہے نال میݙے
عزیز شاہد
اے رشتے کینویں ترٹ سڳدن
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]تیݙی سک سرمایہ سینے دا
تیݙا غم ہے غازہ پلکیں دا
تیݙا خیال خزانہ خوابیں دا
تیݙی مونجھ معشوق ھے دھڑکن دی
تیݙا درد شریک ھے, شہ رڳ دا
تیݙی یاد یقین حیاتی دی
تیݙا وہم ولایت پل پل دی
تیݙی تات تندیر ہے تاریں دی
تیݙی جوت جڳیر جڳاریں دی
تیݙا ذکر ضرورت زندڳی دی
تیݙا فکر ء فقر فقیریں دا
اے سلسلہ ہے زنجیریں دا
اے رشتے کینویں ترٹ سڳدن؟
تیݙی زلف زنزیر زمانے دی
تیݙی سیندھ سہاڳ ہے صدیں دا
تیݙی چٹی کھیر جبین اتے
ہے نور اسور دے ویلھے دا
تیݙے ابرو چھت اسمانیں دی
تیݙیاں پلکاں پرچم دھرتی دے
تیݙے نین نماشاں "دیرے " دی
تیݙے نین وطن بے وطنیں دا
رخسار تیݙے پھل سرمی دے
تیݙے لب ہن "محمل" لیلی دا
( کینات ہے وحشت مجنوں دی )
تیݙا چہرہ چاندݨ چاندڑیں دا
جتھ چیتر بہار دی مستی وچ
ست رنگیاں پینگھاں سانوݨ دیاں
پا پیلاں پینگھاں پا کھڑدین
تیݙا سینہ سرت سمندریں دی
تیݙیاں باہیں شاخاں طوبی دیاں!
تیݙے ہتھ حویلیاں خوشبو دیاں!
تیݙیاں انڳلیں تاراں جادو دیاں
تیݙے پیر پکار پرستش دی
تیݙے پیر پچادھ پیشانی دے
تیݙے پیر دے ہر ہک پیرے کوں
میں جنم جنم دا خون ݙتے
تیݙے نال تاں خون دے رشتے ہن
اے رشتے کینویں ترٹ سڳدن؟
میں کون بھلا کیا ذات میݙی
کیا سجھ میݙا کیا رات میݙی
میں ماتم پوہ دی چاندڑیں دا
میں مقتل بے سر سوچیں دا
میں خط بے نقطہ لفظیں دا
ہر حرف حضور دا ترکہ ہے
میݙی ذات تاں خالی ورقہ ہے
تیݙی "جی " جیداد ہے جندڑی دی
تیݙی چپ سکرات ہے نبضیں دی
تیݙے لہجے چݨکے چنوری دے
تیݙے بول غزل دے مصرعے ہن
توں فن میݙا فنکار میݙا
توں شرک میݙا شہکار میݙا
توں خالق میݙے اندر دا
توں مالک من دے مندر دا
توں وارث وہندے ویلھے دا
توں بیلی بانہہ دے بیلے دا
ساہ ساہ دا سلک ہے ملک تیݙے
روح روح دا ریشم ویل تیݙی
تیݙا پیار پوشاک ہے پشم دی
تیݙا ہجر شرارت شبنم دی
تیݙی چاہت چونݙھیاں چنی دیاں
جینویں پہلی رات سہاڳݨ کوں
چݨڳیندین چݨگاں چنی دیاں
تیݙا لمس شراب دا پہلا گھٹ
تیݙا قرب حواس دی آخری چس
تیݙا جسم امانت رشتیں دی
توݨیں توں ہوویں توݨیں میں ہوواں
کرے کون خیانت رشتیں دی
ایہے رشتے کم دے رشتے ہن
اے "لوح ", "قلم " دے رشتے ہن!
اے جنم جنم دے رشتے ہن
اے رشتے کینوں ترٹ سڳدن؟
( عزیز شاہد )
رستے دے وِچ کُجھ موڑ آئے
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]رستے دے وِچ کُجھ موڑ آئے
کوئی تار آئی، کہیں دار تے
کُجھ دھیان وِچ دربار آئے
آئیاں ڳلیاں، رنگیں بھریاں
کُجھ شاھر، کئی بازار آئے
سِر تے پُھلیں دیاں ٹوکریاں
پیریں تلے کُجھ خار آئے
کُجھ تھل ازل دے ریتلے
کُجھ کُجھ سمندر تار آئے
ھر سیڑھ تے، ھِک دِل ھا جو
دِیدیں دے در تُوں پار آئے
ھر وار اُوھو دِل میݙا
ترُٹ کیں ولاء اُروار آئے
آئے تاں اِیویں، پھس پئے سِروُں
ڳل تئیں پُھلاں دے ھار آئے
میں نئیں پُچھا، میں کیا پُچھاں
کیا بُوڑ آئے، کیا تار آئے
کِھیسا پھلورݨ کُوڑ ھا
کیا جِیت آئے، کیا ھار آئے
پیریں تُوں لا کے سر توݨیں
ھر وار تھی سنگ سار آئے
پر آپڑی موج اِچ، پار کُوں
ݙُو چار ھکلاں مار آئے
دِل دی ادا تے، کئی دفعہ
کُجھ ترس آئے، کُجھ پیار آئے
وت گُر مِلے، وت ول ٹُر پیاں
وَت قول وِچ اِقرار آئے
میں نئیں تھکیا، میں کیوں تھکاں
چھالیں دے سِر تے بھار آئے
میں نئیں رُکیا، روکݨ توݨیں
کُجھ یار، کئی اغیار آئے
میں مست ھم، میکوں کیا خبر
کیا غیر آئے، کیا یار آئے
کشکول تاں پُر باش ھا
پُھل تاں میݙو، ݙُو چار آئے
ٹُردا رِیہاں، بُھردا رِیہاں
چرچے توݨیں چودھار آئے
پر رُک ڳیاں، جِتھ وی تیݙے
پیریں دا کوئی، کِھسکار آئے
پازیب یاد آڳئی تیݙی
ساہ ساہ وِچوں چھݨکار آئے
لب یاد آئے، رب یاد آئے
لب لسکدے، لسکار آئے
ڳَلھیں دے چُگھ یاد آڳئے
وت یاد موُنہہ مُسکار آئے
آکھی تیݙی، ماکھی لڳی
ساکُوں کݙاں اِنکار آئے
تُوں بے مِیہر، توُں بد گُمان
تیکوُں کݙاں اِتبار آئے
وت جھوک یاد آڳئی تیݙی
وَت یاد کئی گھر بار آئے
کنیں دے وِچ کَئو جَاگ پئی
گُھب گُھب مَٹی، گُھبکار آئے
لحظے دِیاں لَسیاں، پی کراھیں
دِل آپڑاں، تن من ٹھار آئے
بے شور دِل، نِت رول دِل
ھر شئے کُوں راھ وِچ چھوڑ آئے
رستے دے وِچ کُجھ موڑ آئے
رستے دے وِچ کُجھ موڑ آئے
اے یقین تاں میڈا دین ہے
[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]میڈا اپنڑے بارے گمان ہے
نہ لکھی ہوئی کئی لکیر ہاں
نہ لکیر دا مَیں فقیر ہاں
نہ مَیں تند ہاں نہ تندیر ہاں
نہ مَیں چُنی آں ، نہ مَیں لیر ہاں
نہ مَیں سسی آں نہ پُنل ہاں میں
نہ مَیں کیچ مُلک ملہیر ہاں
نہ مَیں رنگ پور نہ مَیں جھنگ ہاں
نہ مَیں رانجھنڑا نہ مَیں ہیر ہاں
نہ مَیں کہیں دے نیناں دا تیر ہاں
نہ مَیں اپنڑے نیناں دا نیر ہاں
میڈی جان سارے گمان ہن
اے گمان تاں میڈی جان ہن
تیڈے لب طلب دی قسم میکوں
مَیں تاں مست مست جَہیں موج ہاں
مَیں الست پَل دا اسیر ہاں
مَیں تاں چاک چاک دا جھومری
مَیں تاں خاک خاک خمیر ہاں
میڈے ڳل دیوچ میڈا دول ہے
میڈا دول تاں میڈا ڈھول ہے
میڈا انگ انگ ترنگ ہے
مَیں تاں اپنڑے رنگ دا میر ہاں
میڈی ذات کیا ، اوقات کیا
مَیں تاں تیڈے در دا فقیر ہاں
تیڈی دید دل دی اُمید ہے
مَیں ازل توں دل دا امیر ہاں
اے گمان نئیں اے یقین ہے
اے یقین تاں میڈا دین ہے
۔۔۔
عزیز شاہد
شاعری دا شعور نئیں رہ ڳیا
کہیں تجلی دا طور نئیں رہ ڳیا
دل دا شیشہ ہا چینڑاں چینڑاں تھئے
جسم ہا چُور چُور نئیں رہ ڳیا
ہر کوئی اپنڑا اُچ سجئٰی ٻیٹھے
ہُنڑ تاں کہیں دا قصور نئیں رہ ڳیا
نال یاریں دے رَل کے جاڳنڑ دا
ہک خمار اے سرور نئیں رہ ڳیا
پتر کر ڳئین کنڈورانڑیں دے
ہُنڑ تاں بیریں تیں بُور نئیں رہ ڳیا
بیڑیاں کھڑ ڳئین ، پیریں پا بیڑیاں
پل دے پتنڑیں تیں پُور نئیں رہ ڳیا
او کوئٰی قُرب ہے قیامت دا
ہُنڑ او ویلھا وی دور نئیں رہ ڳیا
جی حضوری کریندا ہا سئیں دی
کئے نی رہ ڳیا حضور نئیں رہ ڳیا
عزیز شاہد
تانگھ ٻال رکھݨی ہئی رستہ بھال رکھݨا ہا
ہݨ اے خٰیال آندا ہے تیݙا خیال رکھݨا ہا
من دا مِتر ہانویں توں، ساہ دی سِتر ہانویں توں
من منوت رکھݨا ہا ساہ سنبھال رکھݨا ہا
تیݙے کجلے نیناں کوں صاف صاف ݙِسدا پئے
تیݙی بارگاہ دے وچ کیا سوال رکھݨا ہا
رُل ڳٰیاں تاں کیا تھی پیا، بُھل ڳیاں تاں کیا تھی پیا
مونجھ کونڄ کُرلاندی کیا ملال رکھݨا ہا
کینویں گزری ساݙا کیا، کیا گزرسی ساݙا کیا
اسّاں تیݙے پیریں تیں اُپݨا حال رکھݨا ہا
اسّاں تاں جو نیتی سے اونویں پوری کیتی سے
آپ ٻُڈھڑے تھی ڳئے ہیں دل کوں ٻال رکھݨا ہا
عزیز شاہد