سرائیکی افسانیاں دے کتاباں

حفیظ خان بحیثیت افسانہ نگار انہاں دے افسانیاں دی کتاب ’’ویندی رُت دی شام‘‘ ۱۹۹۰ء وچ چھپی۔ انہاں سرائیکی افسانہ لکھݨ دی ابتداء ۱۹۷۵ء وچ ’’ہیرے تے ککرے‘‘ افسانہ لکھ تے کیتی۔ ایہ افسانہ ریڈیو پاکستان بہاولپور دے ہک پروگرام وچ نشر تھیا۔ انہاں دے پہلے افسانوی مجموعے کوں اکادمی ادبیات دی طرفوں ’’خواجہ فرید ایوارڈ‘‘ ݙتا ڳیا۔ انہاں دے افسانیاں وچ مشاہدہ خوب ہے۔ حفیظ خاں دے افسانے انسانی نفسیات، کرداراں دے عمل وچوں بدلدے ہوئے رویاں، وسیب دے لوکاں دے ݙکھ، انہاں دی مشکلات کوں منفرد انداز نال پیش کیتے۔ ’’اندر لیکھ دا سیک‘‘ انہاں دا ݙوجھا افسانیاں دا مجموعہ ہے جیڑھا ۲۰۰۴ء وچ شائع تھیا۔ جیندے وچ حیاتی دے تلخ حقائق کوں فنکارانہ چابکدستی نال پیش کیتا ڳئے۔

’’اݨ سونہیں دڳ‘‘ منظور اعوان دے سرائیکی افسانیاں دا مجموعہ، سرائیکی وسیب دی شہری، دیہی حیاتی دے موضوعات اتے مشتمل ہے۔

ڈاکٹر اسلم عزیز درانی (اشاعت ۱۹۹۵ء)’’سِجھ دا سنیہا‘‘ انہاں دے سرائیکی افسانیاں دا پہلا مجموعہ ہے۔ ڈاکٹر اسلم عزیز درانی دے افسانوی موضوعات سرائیکی وسیب دے ݙکھ، بُکھ، لوکاں دیاں مشکلات انہاں اُتے تھیوݨ والے ظلم کوں بیان کریندن۔ انہاں افسانیاں وچ منظر نگاری خوب ہے تے موضوع اتے تکڑی گرفت ہے۔

محمد سعید شیخ دے افسانیاں دا مجموعہ ’’پارت‘‘ ۱۹۹۸ء وچ شائع تھیا۔ افسانیاں دے کردار وسیب دی نمائندگی دا حق ادا کریندن تے وسیب دے جاگدے جیندے کردار ساݙے آسوں پاسوں ݙسدن۔ زبان دا ورتارا خوب ہے تے وسیبی ثقافتی رنگ انہاں افسانیاں وچ نمایاں ہے۔ تحسین رائے سبالوی (مرحوم) دے افسانے ’’ݙوجھی کندھ‘‘ دے ناں نال غلام جیلانی چاچڑ نے مرتب کر تے ۲۰۰۱ء وچ شائع کیتن۔ جنہاں وچ وسیب دے مسائل کوں عامر فہیم انداز نال پیش کیتا ڳئے۔

محمد صدیق شاکر، سیرت نگاری دے حوالے نال ہک اہم ناں ہے۔ انہاں دے افسانیاں دا مجموعہ ’’ہنڄوں ٻٹ ٻٹ‘‘ وسیب دے ݙکھاں کوں نمایاں کریندن۔ وسیب دیاں محرومیاں دی گذارن وچوں جھات پیندے انہاں دے افسانیاں دے کردار انفرادیت دا پہلو رکھدن۔

ملک اقبال بھپلا دے افسانیاں دی کتاب ’’بالو‘‘ ݙو حصیاں تے مشتمل ہے۔ دیہات دے پس منظر کوں اُجاگر کریندے ایہ افسانے اختصار دی خصوصیت وی رکھدن۔

^[١]