ݙو جون دی ڳالھ
2 جون سرائیکی وسیب اچ کالا ݙیہنہ دے طور تے منایا ویندے۔۔۔۔کیوں؟؟ میڈی تحریر دا مطبل کہیں دی دل آزاری نہیں جے کہیں دی تھیوے میں معزرت خواں ہاں۔
نواب شجاع خان سدوزائی اوں ٹیئم ہک نمایاں حکمران ہا جیندے ناء تے شجاع آباد شہر دا ناء وی رکھیئا ڳیا 1757ء کوں اوندے گھر پُتر پیدا تھیئا جیندا ناء نواب مظفر خان رکھیا۔ نواب مظفر خان اپڑیں بچپن دا کجھ حصہ ملتان اچ غُزاریا تے ول نواب شجاع خان موجودہ شہر شجاع باد اچ نقل مکانی کر گئے۔ نواب مظفر خان ابتدائی تعلیم شجاع باد دے قاضی خاندان کنوں حاصل کیتی۔ مظفر خان ہک جوشیلا تے بھڑکیلا ٻال ہا نواب شجاع اپڑیں پُتر کوں بچپݨ اچ سُنجاݨ ڳِدھا جو اے وڈا تھی کے وڈے کم کریسی تاں تے اونھاں مظفر خا ن کوں جفاکشی تے محنت دا عادی کیتا۔
نواب مظفر خان کوں 23 سال دی عمر اچ ملتان دا ناظم بنڑایا ڳیا، حکومت ملدے ہی اپڑیں ناء دے شہر دی بنیاد رکھی جیڑھا اج مظفر گڑھ سݙیندے۔ ول نہری نظام ٹھیک کیتونیں کاشتکاری دا ودھارا تھیئا تے دُور دُور دے علاقیں تک آپ دی حکمرانی دا چرچا تھیونڑ لگ پیا۔ سِپاہ گری، تلوار زنی،پہلواݨی تے گُھڑ سواری جیئں کئی عظیم کم سکھیئے ہوئے ہن۔ نواب مظفر سیئں بہترین خطاط تے عالم باعمل وی ہن چشتیہ سلسلے نال تعلق رکھیندے ہن۔ حافظ محمد جمال اللہ ملتانی دے ہتھ دے بعیت وی تھئے ہن۔تیر نال شکار کرن زیادہ پسند کریندے ہن۔ بلکل غیر متعصب ہن تہوں کئی ہِندوئوں اپڑیں دربار وچ اعلی عہدیئں تے فائز کیتے ہوئے ہن۔
عملداری اچ علاقہ شمال مشرقی حد پاکپتن تُلمبہ ادھا ساہیوال،جنوب مغرب پنجند جلالپور پیر والا، علی پور تے سندھ دے کئی علاقے ہن، ایڈو کوہ سلیمان تے افغانستان تک نواب صاحب دی عملداری اچ ہا۔
سکھیں دی فوج دے ہک باغی سپاہی راجہ رنجیت سنگھ جیکوں غداری دی وجہ توں سکھ فوج اچوں کڈھیئا ڳیئا ہا،اوں اپڑیں فوج بنڑاونڑ شروع کر ڈتی دہلی اچ او سکھ فوج کوں مطلوب ہا اوں پچھیئں اپڑیں بنڑائی ہوئی فوج دا رخ ملتان دو کر ڈتا،
ملتان پُجدیئں پُجدیئں کجھ سال مہینے لگے اوں اپڑیں وݙی فوج بݨا ڳِدھی ملتان دی سرحد تک پجدیئں ہوئیں اونکوں مغربی پنجاپ دے سکھیں دی حمیئت وی مل گئی او پچیھیں زیادہ چلہارہا تھی گیا۔ 1802ء کنوں 1817ء تک اوں مسلسل 6 حملے کیتے جیندا دفعہ نواب مظفر خان سدوزائی بھرپور انداز اچ کیتا تے ہار نہ منی۔ محکومیت اوندی فوج تے اعوام دے خون اچ ہی کائینا ہائی۔ حملیئں دے نتیجے قلعے دی عمارتیں تے ڈھیر ساری جانی نقصان وی تھییا۔
کھڑک سنگھ رنجیت دی فوج دا اہم سپہ سالار ہا اونیں نواب مظفر دو قاصد بھیجیئا جو ہار من گھن تے قلعے دیاں چابیاں میکوں ڈے ڈے۔۔۔ نواب مظفر خان دی دھی اپڑیں باباے سیئں کوں چابیاں ہتھ اچ ڈیوونڑ دی بجائے جنگ کرنڑ دی صلاح ڈتی۔ تے نواب سیئب نے تاریخی الفاظ قاصد کوں آکھیئونیں،
جو ""#کھڑک_سنگھ کوں ونج آکھ چابیاں میڈے ڈڈھ(پیٹ) اچ ہن"" مطبل صرف میکوں مار کے میڈا پیٹ چیر کے چابیاں گھن سگدیں۔
رنجیت سنگھ دی فوج نے آخری بھرپور حملہ 2 جون 1818ء کوں کیتا جیئں ویلھے 300 بندا ملتان قلعے اچ بچ ڳیا ہا جیندے وچ نواب سیئب دا کنبہ تے قبیلہ وی شامل ہا، پچھیئں نواب سیئب نے جنگ واستے اپڑیں دِھیریں پِتر تیار کیتے جیندے نتیجے اچ 6 پتریں سمیت دھی وی کُس ڳئی۔
2 جون دی جنگ دلیری بہادری نال بھڑدیئں ہویئں نواب سیئب نے ملتان تے سرائیکی وسیب دی حاکمیت واستے اپڑیں جان وی قربان کر تے شہادت دی موت کوں ڳل لا گِدھا۔ نواب سیئب کوں حضرت بہائوالدین زکریا ملتانی دی دربار دے داخلی دروازے دے بلکل سامڑیں دفن کیتا گئے۔
ول راجہ رنجییت سنگھ نے ملتان دی حاکمیئت ختم کر تے سب حکومتی سامان لہور شفٹ کر ڈتا بچی کُھچی اعوام کوں غلام بنڑا ݙتا، بچہ کھچا شاہی خاندان کوں پناہ ڈیوونڑ واستے نال آلی ریاست بہالپور دے نواب صادق دوئم گھن گئے۔ وسیب دی اعوام تے غاصبانہ قبضہ کیتس تے پنجاٻ دی حاکمییت دی بنیاد رکھی جیڑھے اج وی ویندی پئی اے۔
ایں طریقے سرائیکی قوم دی غلامی دا دور شروع تھیئا۔
پنجاپی قوم پرست ہنڑ ساکوں آہدن نواب مظفر خان سدوزائی وی تے افغانستان دا قبضہ گیر ہا۔۔۔ نواب سیئب کوں حاکمیت تے احمد شاہ ابدالی دے سلسلہ وچو ملی او وی افغانستان دا ہا جیکوں اج ہند سندھ دے مسلمان اپڑاں اسلامی ہیرو منیندوں۔
تے نواب مظفر سیئب دی واری ڈھیر ساری اعوام دے ڈڈھ اچ مروڑ اٹھنڑ پئے ویندن۔
اے نواب سیئب دا ملتانی تے وسیبی ہوونڑ دی سب توں وڈی نشانی ہی حے جو اپڑیں اعوام واستے اپڑیں علاقے دی حاکمیئت واستے دھیریں پتر کُہوا ڈتے۔ بھلا کوئی قبضہ گیر کہیں غیر علاقے واستے اپڑیں دِھیریں پُتر کہوا سگدے؟؟ ۔
وخت غزردا رہیئا اللہ سئیں آزاد مملکت پاکستان دی شکل اچ نوازیا سرائیکی ول وی محکوم رہیئے در در تے دھکے کھندے پیئن، 1960ء دے قریب ون یونٹ تُرٹا جیندے نتیجے سرائکیئں دی عظیم ریاست بہالپور وی پنجاپ دی محکوم بنڑ گئی۔ او محکومی اج وی ویندی پئی اے۔
سرائیکی لوک ہنڑ ہر اوں کردار کوں رنجیت سنگھ اہدن جیڑھے اونھاں دے بنیادی انسانی حقوق نہیں ڈیندا،قبضہ گیر ہووے، سرایئکی وسیب کوں سرائیکی وسیب نہ منے ،کہیں ویلھے جنوب دے نارے مریندے،کہیں ویلھے ملتانی سڈیندے تےکہیں ویلھے بہالپوری اہدے چاہے او کردار بلوچی ہووے سندھی ہووے پنجاپی ہووے یا خود سرائیکی ہی کیوں نا ہووے؟
وسیب دی محکومی دا 200 سالا دور مکمل تھی گئے. افسوس دا مقام اے حے خود سرائیکی اتنا ونڈیج گیئن ہر گلی محلے اچ اپڑیں جماعت بنڑائی کھڑن۔ روز کہیں نا کہیں کوں نیچا ڈکھاونڑ دی کوشتاں کریندن اج دی نوجوان نسل روز کوئی نا کوئی محاز بنڑدا تُرٹدا ڈہدی پئی اے۔ ہنڑ کوئی انصافی بنڑیا ودے،کوئی جنونی سڈویندے،کوئی جیالا تھیئا ودے، تے کوئی نام نہاد قوم پرست بنڑیا ودے۔ ڈو سو سال گزارن دے باوجود کوئی نہیں بنڑ آیا تے صرف سرائیکی نہیں بنڑ آیا۔ اڄ ݙیہنہ تک سارے رل کے وی کوئی ہک اینجھا پلیٹ فارم نہیں بنڑا سگیئوں جیکوں سرائیکی وسیب دی متفقہ جماعت آکھوںِ.
اج دا نوجوان ہر جاہ ایہو نوحہ خواں حے۔
قائد اعظم یونیورسٹی اسلام آباد دے سال پسالی کٹھ اچ میں ہک فقرہ آکھیئا ہا ول رپیٹ کر ڈینداں۔
" میں 70 سالاں تو پاکستانی حاں 1400 سالاں توں مسلمان حاں تے 5ہزار سالاں توں سرائیکی حاں، ایں دور اچ میں كݨوں وݙا پاکستانی میں كݨوں وݙا مسلمان شئیت کُئی ہووے، تے خدا واستے ہݨ میکوں #سرائیکی وی بنݨ ڈیو" شكریہ
میݙے حالات دے اُوتے میݙے جزبات غالب ہن
جے میں اُڄڑیاں تے کوئی ݙر نہیں جے قوم اُڄڑی تے مر ویساں
جیئے سرائیکی🇬🇳 🙏
سرائیكستان زندہ آباد 🇲🇱🇲🇱 پاکستان پائندہ آباد🇵🇰🇵🇰 ،فیض کھوسہ