کشور ناہید

کشور ناہید (اردو: کشور ناہید) (انگریزی: Kishwar Naheed) (ڄَمَّݨ دی تَرِیخ: ٣ فروری ١٩٤٠ء) ہِک پاکستانی زنانیت پسند اردو شاعرہ اَتے مصنف زنانی ہِن۔ اِنّھاں نے شاعری دے مجموعے لِکّھے ہِن۔ اِنّھاں دے ادبی خدمتاں کوں چِتوین٘دے ہوئے صدرِ پاکستان دی طرفُوں ستارۂ امتیاز وی ݙِتّا ڳیا ہِے۔

ابتدائی حیاتی

کشور ناہید ٣ فروری ١٩٤٠ء وِچ بلند شہر (ہندوستان) وِچ ہِک قدامت پسند سیّد ٹَٻَّر وِچ ڄَمّی ہَن۔ اُنّھاں دے اَبّا سئیں اَٹّھویں جماعت وِچ تعلیم کُوں چھڑوا ݙِتّا ہئی۔ اُوہ راج گھاٹ نرودا دے منیجر ہَن۔ کشور دے نانا فضل الرحمان وکالت کرین٘دے ہَم جاں جو چھوہِرِیں دی تعلیم دے قائل ناں ہَن۔ کشور دی اَمّاں صرف قرآن مجید ناظرہ اَتے بہشتی زیور پڑھ سڳدی ہَن۔ جاں جو اُنّھاں نے اپݨی اَل کُوں تعلیم ݙیواوݨ کِیتے ہر ممکن کوشِت کِیتی۔ کشور دے ٹَٻَّر وِچ زنانیاں پردے دی پابند ہَن سَت ورھیاں دی عمر وِچ کشور کُوں وی برقعہ پوا ݙِتّا ڳیا ہئی۔

حیاتی دا احوال

ہِک قدامت پسند گُھٹّے ہوئے ماحول وِچ پَلَّݨ آلی کشور نے اپݨی حیاتی دے سبّھے فیصلے روائت توں ہٹ تے کِیتے۔ نان٘ویں جماعت تُوں اُنّھاں نے اخبار وِچ لِکّھݨ دا اَغاز کِیتا۔ میٹرک دے بعد اپݨی ضِد منوا تے کالج وِچ داخلہ گِھدّا۔ فرسٹ ائیر تُوں ای شعر آکھݨ دے سلسلے دے اَغاز تِھیا۔ گھر آلیاں دی شدید مخالفت دے باوجود اُنّھاں دا علمی ادبی پن٘دھ جاری رِیہا۔ تعلیمی دور وِچ تقریری مقابلیاں اَتے مشاعراں وِچ حِصّہ گِھندی رہی اَتے اُنّھاں دا کلام ادبی رسالیاں وِچ چَھپدا رِیہا۔ پنجاب یونیورسٹی وِچ معاشیات وِچ ایم اے دے ݙوجھے سال وِچ ہَن جِہڑیلے گھر آلیاں کُوں یوسف کامران دے نال اُنّھاں دی سنڳت دا پتّا لڳیا۔ ہِک اِیہو جئیں ٹَٻَّر وِچ جِتّھاں رشتے دے بِھران٘واں نال ڳالھ کرݨ وی منع ہئی اُتّھاں اِیہ خبر قیامت توں گَھٹ ناں ہئی۔ اِیں جرم دی سزا وِچ کشور اَتے یوسف دا نکاح پڑھوا ݙِتّا ڳیا۔

ادبی خدمتاں

کشور دا پہلا شعری مجموعہ "لبِ گویا" ١٩٦٨ء وِچ سامھݨے آیا۔ اَتے اُونیں ٻہوں دُھم پاتی۔

اعزازات

ایوارڈ

1. آدم جی ایوارڈ (لب گویا ) 1969
2. یونیسکو ادب برائے اطفال ایوارڈ (دیس دیس دی کہاݨیاں)
3. کولمبیا یونی ورسٹی (بہترین مترجمہ)
4. منڈیلا ایوارڈ 1997
5. ستارۂ امتیاز 2000

کشور اُتّے لکھے ڳئے مقالے

مقالات ایم فل

• فہمیدہ ریاض+ کشور ناہید اور پروین شاکر کی شاعری میں عورت کا شعورِ ذات ،شہناز پروین نگران ڈاکٹر روبینہ ترین، بہاءالدین زکریا یونیورسٹی۔ ملتان ،2004ء
• ''کشور ناہید کی نثری خدمات '' کرن اسلم۔ نگران ڈاکٹرنسیمہ رحمان ،گورنمنٹ کالج یونی ورسٹی،لاہور۔2016
• مقالات ایم اے
  • کشور ناہید- شخصیت اور فن ،محمد افضل شیخ نگران ڈاکٹر انوار احمد، بہاءالدین زکریا یونیورسٹی۔ ملتان، 1988ء
• اُردو کی دو آپ بیتیوں "بُری عورت کی کتھا (کشور ناہید) اور ہم سفر (حمیدہ اختر رائے پوری) کا تجزیاتی مطالعہ ،نادیہ فریال نگران ڈاکٹر قاضی عابد ،بہاءالدین زکریا یونیورسٹی .ملتان، 2000ء

کتابیات

• پاکستانی اہلِ قلم کی ڈائریکٹری مُرتبین فرید احمد + حسن عباس رضا ،اکادمی ادبیات پاکستان .اسلام آباد 1979ء ص 359
• تاریخ اور روایات (1975ء-2007ء) ،ڈاکٹر روبینہ ترین + ڈاکٹر قاضی عابد ،ملتان، شعبہ اُردو بہاءالدین زکریا یونیورسٹی، 2007ء ص ،37،

کتابیات (کشور ناہید شناسی)

• "پاکستانی ادب کے معمار" کشور ناہید - شخصیت اور فن ،ڈاکٹر شاہین مفتی ،اسلام آباد، اکامی ادبیات پاکستان

رسائل

• ماہنامہ "ادب لطیف" لاہور 5، مئی 1981ء

تصانیف

کشور دے کلام دا انگریزی اَتے ہسپانوی ٻولیاں وِچ ٻولی وٹار تِھی چُکیا ہِے۔ کشور نے آپ وی کئی کتاباں دا اردو وِچ ٻولی وٹار کِیتا ہِے اِین٘دے توں اَنج ٻالاں کِیتے وی لِکھین٘دی رہی ہَن۔

•  باقی ماندہ خواب
• عورت زبانِ خلق سے زبانِ حال تک
• عورت خواب اور خاک کے درمیان
• خواتین افسانہ نگار 1930 سے 1990تک
• زیتون       
• آ جاؤ افریقہ
• بری عورت کی کتھا
• بری عورت کے خطوط: نا زائیدہ بیٹی کے نام
• سیاہ حاشیے میں گلابی رنگ
• بے نام مسافت
• لبِ گویا
• خیالی شخص سے مقابلہ
• میں پہلے جنم میں رات تھی
• سوختہ سامانیء دل
• کلیات دشتِ قیس میں لیلی
• لیلی خالد
• ورق ورق آئینہ
• شناسائیاں رسوائیاں
• وحشت اور بارود میں لپٹی
• ہوئی شاعری(زیرِ طبع)
• عورت مرد کا رشتہ(مکالمے اور تحریریں)
• زخم برداشتہ(پاکستان کہانی)
• گمشدہ یادوں کی واپسی
• کشور ناہید کی نوٹ بک
• آباد خرابا
• مٹھی بھر یادیں
• گستاخی
• (2001)the distance of a shout
• the culture and civilization of Pakistan (2018

ٻاہرلے جوڑ

Kishwar Naheed, 1940-