لیبیا وِچ زنانیاں

لیبیا وِچ زنانیاں احتجاج کرین٘دے ہوئے۔

لیبیا وِچ زنانیاں (اردو: لیبیا میں خواتین) (انگریزی: Women in Libya) اُوہ زنانیاں ہِن جیڑھیاں جو لیبیا وِچ ڄَمّیاں، اُتّھاں رہن٘دیاں ہِن، یا اُنّھاں دا تعلق لیبیا نال ہِے۔

تاریخ اَتے قنُون

١٩٧٠ء دے ݙہاکے وِچ زنانیاں دی اَزادی وݙی حَد توڑِیں عمر دا معاملہ ہئی۔ ہِک مبصّر نے عمومی طور تے ݙسایا جو شہر دی پینترِیہہ ورھیاں توں گَھٹ عمر دیاں زنانیاں نے روائتی نقاب کوں نظر انداز کر ݙِتّا ہئی اَتے اُوہ مغربی طرز دے پہناوے پاوݨ دا شون٘ق رکھین٘دیاں ہَن۔ پینترِیہہ توں پِنتالِہیہ ورھیاں دی عُمر دے لوک اِیں تبدیلی اُتے بھال پاوݨ کِیتے تِکھائی نال اَمادہ تِھین٘دے پئے ہِن جاں جو اِیویں لڳدا ہِے جو پِنتالِہیہ ورھیاں توں ودھ عمر دیاں زنانیاں اِین٘دی حمائت نئیں کرین٘دیاں پئیاں۔ ہِک ݙہاکے دے بعد شہری زنانیاں وِچ پردہ غیر مَمُولی ہئی ۔ بھان٘ویں جو حالیہ ورھیاں وِچ اِیہ صورتِ حال بدل ڳئی ہِے اَتے جدید دور دے لیبیا وِچ بے پردہ زنانیاں دی ڳِنتری تقریباً ناں ہووݨ دے برابر ہِے۔

اِیں ویلے دے وِچالے، زنانیاں کوں وی اپݨے پئیاں یا مرد ٻیلیاں توں بغیر ڳَݙّی چلین٘دے، خریداری کرین٘دے یا پن٘دھ کرین٘دے ہوئے ݙِٹّھا ڳیا (جیکوں بے حیائی آکھیا وین٘دا ہِے)۔

چوݨ وِچ حِصّے دا حق اَتے حکومت

١٩٢٠ء دے ݙہاکے دے اَغاز توں، لیبیا دیاں زنانیاں کوں چوݨ پاوݨ اَتے سیاسی حیاتی وِچ حِصّہ گِھنَّݨ دا حَق حاصل ہِے۔ اُوہ اپݨے پئیاں توں اَزادانہ طور تے جَذَیت دی ملکیّت اَتے تصرف وی کر سڳدیاں ہَن، جاں جو اِیہ سبھے حقوق ١٩٦٩ء دے انقلاب توں پہلاں صرف کُجھ زنانیاں ای استعمال کرین٘دیاں ہَن۔

اِین٘دے بعد توں، حکومت نے زنانیاں کوں چوݨاں اَتے قومی سیاسی اداریاں وِچ حِصّہ گِھنّݨ دی ترغیب ݙِتّی ہِے، جاں جو ١٩٨٧ء وِچ صرف ہِک زنانی اسسٹنٹ سیکرٹری برائے اطلاعات تے ثقافت دے طور تے قومی حکومت دے اُمور وِچ اَڳّوں وَدّھی۔ وَل، ١٩٨٩ء توں ١٩٩٤ء تئیں فاطمہ عبد الحفیظ مختار نے وزیر تعلیم دے طور تے خدمتاں انجام ݙِتّیاں۔ سلمیٰ احمد راشد ١٩٩٢ توں ١٩٩٤ء تئیں زنانیاں دی سنڳتی وزیر دے عُہدے اُتے لڳی رہی ہَن۔

انجمناں

زنانیاں اپݨی انجمناں بݨاوݨ دے قابل وی ہِن جِنّھاں وِچُوں پہلی بن غازی وِچ ١٩٥٥ء دی ہِے۔ ١٩٧٠ء وِچ زنانیاں دے ٻہوں ساریاں تنظیماں جنرل وومینز یونین وِچ ضَم تِھی ڳئیاں، جیڑھیاں ١٩٧٧ء وِچ لیبیا دی زنانیاں دی یونین بݨ ڳئی۔ ١١ دسمبر ١٩٦٩ء دے آئینی اعلامیے وِچ زنانیاں کوں قنُون دے تحت مرداں دے برابر درجہ ݙِتّا ڳیا ہئی۔ بعد وِچ زنانیاں دی تحریک تعلیمِ بالغاں اَتے حفظانِ صحت جئیں شعبیاں وِچ سرگرم رہی۔