ضلع چکوال

ضلع چکوال صوبہ پنجاب پاکستان دا ہک ضلع ہے۔ راولپنڈی ڈویژن وچ شامل ہے۔

انتظامی ونڈ

• تحصیل تلہ گنگ
• تحصیل چکوال
• تحصیل چوا سیدن شاہ
• تحصیل کلرکہار
• تحصیل لاوہ

جغرافیہ

پہاڑی علاقہ ہے۔

ضلع چکوال دیاں وادیاں:

لُنڈی پٹی

سہگل آباد کنوں کالس تائیں لُنڈی پٹی ہے۔۔ ایہ علاقہ چکوال دے ابھردے پاسوں ابھے کنوں لمے تائیں کھنڈیا ہو ہویا علاقہ ہے۔ لنڈی پٹی وچ سہگل آباد، ڈہمن، چوآگنج علی شاہ، جند خانزادہ، ملہال مغلاں، موگلہ اتے جند اعوان یونین کونسلاں اتے جھاٹلہ جسوال، خان پور دے علاقے شامل ہن۔ ملہال مغلاں لُنڈی پٹی دا مرکزی شہر ہےـ شاہ مراد شاعر خان پور دا ہائی۔ تکیہ شاہ مراد خانپور دے لمے پاسوں ہک کلومیٹر دے پندھ تے ہے۔

جھنگڑ وادی:

ایہ اٹھ کلومیٹر لمبی وادی ہے.  آڑہ تے کوٹلی دے درمیان ہے.   بشارت، وَہالی، آڑہ، کوٹلی، لہڑ سلطان پور دے علاقے شامل ہن.

وادی کہُون: 

وادی کہون دی آبادی ترائے لکھ ہے، کہون وادی وچ چوآسیدن شاہ، ڈنڈوت، ملوٹ، خیرپور( کھر دیر تحصیل کلر کہار)،  دلیل پور،  کھنڈوعہ،  کھوکھر بالا،.ڈلوال  وعولہ،   دوالمیال،   تترال،   ڈھریالہ کہون شامل ہن.

وادی دھن:

چکوال تحصیل۔ کلر کہار کنوں چکوال تے ڈھڈیال کنوں ݙاہ کلومیٹر اڳوں سید تائیں دھنی علاقہ ہے۔ نیلہ، ڈھڈیال، بھون، کلرکہار، بھین، بلکسر، بھگوال، کریالہ ،بھرپور مشہور علاقے ہن۔ بابا پیلُو، پیلُو مہرو دا ہائی۔ مائی مہرو تے بابا پیلُو دیاں وستیاں نال نال ہن، ہُݨ رل تے ہک تھی ڳیاں ہن۔

وادی ونہار:

کلر کہار کنوں منارہ تے سرداہی کنوں وسنال تائیں وادی ونہار دا علاقہ ہے،

بوچھال کلاں وادی ونہاد دا مرکز ہے،

مکھیال ، میانی،بوچھال کلاں، بوچھال خورد،وسنال، بھلیال، سرکلاں، بولہ، دھرکنہ، نورپور،چک مصری ،پہاڑ خان، جھامرہ ،مورجھنگ، سرداہی، رنسیال، مانک پور ،بھسین، لاپھی ، منارہ،،گفانوالہ،گاہی، سیتھی،بھال، نورپور، کہوٹ ،مہال کلیجی،ماٹن خورد،دئیاں،ماٹن کلاں، کلر کہار وادی ونہار دے مشہور علاقے ہن۔

وادی پکھڑ

ایں وادی وچ لاوہ، دھندہ شاہ بلاول، اکوال، بِدھڑ ، ملتان خورد، کوٹ گلہ، ونہار تے لیٹی شامل ہن۔
ہردیْو باہری دے موجب اعواݨکاری دے ترائے لہجے ہن:

١۔ وان٘ڈھی: تلہ گنگ تے نال نال علاقے، نالہ انکاڑ کنوں مشرق دا علاقہ

٢۔ ریْشی: ریش نالے دا علاقہ

٣۔ پاکھڑی:

زباناں

• سرائیکی
• اعواݨکاری
• دھنی
• ونہاری
• جھنگڑی
• کہونی
• لُنڈی

ونہاری

کلر کہار توں منارہ تائیں،. سرداہی توں وسنال تائیں

دھنی

کلر کہار توں ڈھڈیال تائیں, بھیں تے موہڑہ شریف تائیں،. کلر کہار توں بھرپور تے نیلہ تائیں

کہون

کلر کہار توں چوآسیدن شاہ تائیں،

جھنگڑ

چوآسیدن کنوں آڑہ تائیں

لُنڈی

سہگل آباد کنوں کالس تائیں لُنڈی زبان ہے۔

اعواݨی

وادی پکھڑ تے باقی علاقے وچ اعواݨکاری لہجہ ہے، لاوہ، تلہ گنگ،. اعواݨی لہجہ ہے،

ہردیْو باہری دے موجب اعواݨکاری دے ترائے لہجے ہن:

١۔ وان٘ڈھی: تلہ گنگ تے نال نال علاقے، نالہ انکاڑ کنوں مشرق دا علاقہ

٢۔ ریْشی: ریش نالے دا علاقہ

٣۔ پاکھڑی:

تعلیم

• ٹیکسلا یونی ورسٹی چکوال کیمپس
• گورنمنٹ پوسٹ گریجویٹ کالج چکوال
• گورنمنٹ کالج برائے خواتین چکوال

مشہور چیزاں

• ݙاند
• گھوڑے

ریوڑیاں

گلوکار

• معروف کلاسیکل گائیک استاد حسین بخش گلُو

ساز

• ڈھول
• شہنائی پسندیدہ ساز

صنفاں

• ہمیڑی (لوک گیت جہڑا ٻہوں سارے نینگر مل تے ڳندے ہن۔ اینکوں ڳاوݨ ٻہوں اوکھا ہے اتے ڳلے وچ سُر دے نال نال قوت وی درکار ہوندی ہے)
• ماہیا

میلے

پنجاہ کنوں ودھ مقاماں تے درباراں تے عرس تے میلے تھیندے ہن۔ چکوال وچ مشہور میلے خیرپور، چوآسیدن شاہ، پادشہان، دھرابی، جھامرہ، چکوال، پتالیاں، ولانہ، ڈھاب پڑی، ڈنڈوت، تکیہ شاہ مراد، کرسال، کھوکھر زیر، نارنگ سیداں، علاول شریف اتے قادر پور وچ لڳدے ہن ڄݙاں جو ڈھڈیال، ارڑ کہون اتے مرید وچ جشن نوروز تے میلہ ہوندا ہے۔

شخصیات

• صوبیدار خداداد خان جیکوں وکٹوریہ کراس ملا،
• جنرل افتخار خان
• جنرل عبدالمجید ملک،
• جنرل عبدالقیوم
• ذوالفقار علی خاں ایم این اے