سوچݨ دی ڳالھ

قوم پئن تے ساکوں کھواوے اساں کجھ نا کریسوں تحریر: فیصل شہزاد چغتائی

ہر بندہ اپنڑیں قمیض چھنڈک گھیندے جئیں ویلے اے گالھ ٹُرے کہ چلو کوئی ایہو جئی کم دی شروعات کریندوں جیندے ءچ ہر گھر سنور ونجن، مستقبل بݨ ونجے۔ گالھ قوم پرستاں دی کروں ، یا گالھ کروں قوم دے اگوانڑاں دی سبھ ایں پاسے سوچ ضرور رکھیندن لیکن کرݨ دا حوصلہ نی رکھیندء ، کبوتر وانگ آنکھیاں موند تے منہ ھک پاسے کر تے بہہ ویندن کہ اساں کیا کروں ۔۔۔ سرائیکی خطے ھک تاریخی حیثیت رکھیندے ایندا ورثہ ، تاریخی مقامات ، تہذیب دے نشانات آہستہ آہستہ ختم تھیندے ویندن، تاریخ کو دوبارہ نویں انداز ءچ لکھݨ والے نویں تاریخ دان مورخ آ گئن جو اپنڑی من پسند تاریخ تحریر کیتی ویندن، اساݙے قوم پرست جھمریاں ، اجرک ڈے ، کلچر ڈے و دیگر کماں ءچ کمال کیتی پئن۔

تے انہاں دے نال او تمام افراد ھن جو انہاں کماں ءچ دلچسپی رکھیندن، ماں بولی ݙینھ ایں سال بہوں جوش و خروش نال منایا گیا لیکن میڈی قوم دی توجہ اج وی چاول دی دیگ تے مرکوز رہی ، انہاں کوں کوئی فکر نی کوئی لیڈر آوے ونجے کون قوم پرست تے کون دانشور تے لکھاری تے قلمکار ، انہاں کو صرف پلا دی خوشبو چھیک آندی ھِ تے ہر پروگرام ٹپ ٹاپ تھئی ویندے، شاعراں دا ادیباں دا مشکور ھاں کہ انہاں دی وجہہ توں محفل ءچ رنگ آ ویندے لیکن معذرت نال سرائیکی قوم ءچ اج تک کوئی ایہو جئی لیڈر شپ سپیکنگ پاور کہیں کول کینی کہ اوندی آواز سنڑݨ دی قوم منتظر ہووے۔

آخیر وجہہ کیا ہے کہ ہر سال کجھ ایہو جئے معاملات ہوندن۔۔۔۔؟ اجرک ڈے ہووے ، ماں بولی ݙینھ ہووے یا کوئی وی کلچر ڈے ایں تے لوگ اپنڑیں بھوک دا روݨ روندے ضرور نظردن۔ جو در حقیقت میڈی نظر ءچ اصل منڈھ ھِ ، قوم دا زوال اوندے ڈھیڈ دی بھا ھِ جئیں کوں ویسماوݨ دی کوئی لیڈر ، قوم پرست، اگواݨ ، یا مخیر کوشش ہی نی کرݨ چاھندا تے نا ہی کریندے ۔ سیاسی پارٹیاں ہوون، سماجی پارٹیاں ہوون یا فلاحی ادارے ہوون سب اپنڑاں اپنڑاں اُلو سیدھا کریندن فوٹو بنڑاں تے اپنڑی کمائی دا سلسلہ بنڑیندن بدلے غریب کو آٹے دا تھیلا یا صابݨ ݙے ویندن۔ یا ھک لمبی امید تسلی جو کڈھیں نا پوری تھیووے۔ تمام سرائیکی سیاسی تنظیماں، فلاحی و سماجی تنظیماں دے سرپرستاں کوں سر جوڑ تے ایں ویلے اپنڑیں محنتاں تے پھیردے پانڑیں کو ݙیکھنڑاں چاھیدے تے اپنڑیاں ناکامیاں کوں لوکاوݨ دی بجائے انہاں دے اصل پاندھ کوں لبھنڑاں چاھیدا ھِ کہ آخیر اتنی محنت جدوجہد دے بعد وی قوم ھِ کہ بیدار ہی نی تھیندی ۔ ڈھول وجاو ، دھمالاں پاو ، جھمریاں مارو، قوم کوں کوئی غرض کینی ۔ نا ݙوکھ ءچ تے نا سکھ ءچ ۔۔۔ کیوں؟ کہیں ھک سیاسی تنظیم دا ناں ناں گھینساں جنرل گالھ کریساں کہ اگر کوئی ریلی کڈھنڑی ہووے تے سب سرپرست مل تے کال ݙیوون کہ باہر نکلو اپنڑیں حق پاروں تا گنتری دے چند سو افراد سڑک تے آندن۔ وجہہ؟ اگر ایکوں کامیابی سمجھا ویندا پئے تاں معذرت نال اے خوش فہمی ھِ کہ قوم انہاں سبھ دی آواز تے ھک تھئی ویسی تے سڑکاں تے آ ویسی ۔ ٧ سال پہل جئیں ویلے میں کاز تے کم شروع کیتا اوں ویلے وی ایہا غلطیاں تھیندیاں پئیاں ھن جو اج غلطیاں ھن۔ ھک ݙوجہے دا وجود برداشت ھی نی کریندے ۔ کوئی سرائیکی کھلے کھاندا پیا ہووے آکھیندے ہیں کہ کھاوݨ ݙیووے ایندے اعمال یہو جئے ھن ، اپنڑیں زبان کوں خود اپنڑی قوم کوں خود مندے کڈھیندے ہیں ۔ آخیر انہاں سبھ معاملات کوں کیویں کامایبی نال جوڑا ونج سکدے؟

میڈے کجھ محسن دوست ھن جو ایں بارے جانڑدن کہ وجہہ کیا ھِ لیکن افسوس سیاسی مارکہ ، فلاحی مارکہ یا سماجی مارکہ اے جانڑݨ دی نا ہی کوشش کریندے تے نا ھی ایں بارے گالھ کرݨ چاھندے ۔ بس اپنڑیں ھوواں ءچ اُݙدا ودے تے اُݙدا رھاسی ، آخیر قبر دی ڈھیری تلے ونج تے سم ویسی ۔۔۔ قوم کوں کیا خٻر کون ھا ، کیتھاں رھاندا ھا ، کیھڑا بندہ ۔۔۔ سبھ خاک ۔۔۔ !

اساݙی قوم دا اصل درد ڈھیڈ دا ھِ جئیں ویلے ڈھیڈ ءچ کجھ نا ہوسی نا ہی کہیں تحریک دی کامیابی سو فیصد ممکن ہے تے نا ہی کہیں سماجی تے فلاحی ادارے تے ریلیاں ، ایندا ثبوت گزشتہ ماں بولی ݙینھ تے وی ھائی کہ لیڈر تقریر کریندا پئے لوگ دیگاں تے شروع ، کون لیڈر؟ معذرت نال محسوس نا کریسو۔ اساں سبھ کوں ہݨ بچپنے توں باہر نکلنا چاھیدا ھِ اساں اپنڑیں مخلص ، نڈر ، تحریک کوں زندہ رکھݨ والیاں کوں یکسر مسترد کیتی ودے ہیں ، بس جیویں کاز ٹُرے اویں اساں سبھ کیتے دے نعرے لگدن تے ول فلم شروع ۔۔۔ ہرگز نی ݙیٹھا ویندا کہ اساݙی قوم ایں ویلے کیں حالات ءچ گھیری ھِ ، لوگ نوحہ کنی کریندے پئین روٹی کینی کھاوݨ کوں کجھ کینی ، کم کار مُک گئن تے تساں اج وی لیڈر شپ دی کھیڈ ءچ الجھے ھیووے۔ ہر قوم دی ترقی دا راز ھک ݙوجہے دا احساس ہوندے ، احساس کیا اساں سبھ تاں ھک ݙوجہے نال سیدھے منہ گالھ کرݨ وی برادشت نی کریندے احساس کیا خاک کریسوں؟ کجھ آکھیندی سیاسی طور تے اساں مضبوط تھئی ونجوں ، کجھ آکھیندن فلاحی طور تے کجھ آکھیندن سماجی طور تے دوریاں ختم تھیون ۔ اے تمام چیزاں اوں ویلے تک ممکن کینی جئیں ویلے تک ھک ھک گھر توں بکھ دا راج ختم نی کروایا ویندا۔

تمام تحریکاں تنظیماں اگر سرائیکی خطے تے ہر مستحق گھر کوں مستقل بنیاداں تے کھڑا کرݨ کیتے کم نی کریندیاں تاں اے لیڈر تاں رھاسن لیکن افسوس انہاں کوں لیڈر آکھݨ والی قوم نہ رھاسی۔ سب یکے بعد دیگرے مردے ویسن کجھ خود کشیاں نال ، کجھ فاقیاں نال ، تے کجھ دی خرید و فرخت دا سلسلہ بااثر لوگاں دے ہتھ رھاسی، او ویکدے رھاسن۔ مقدر نا سنورسن۔ بہوں لوگوں سرائیکی قوم تے کم کیتے خون لائے ، پیسہ لائے ، وقت لائے ۔ لیکن اوندا رزلٹ آج تک صفر ھِ جو نال جڑدے مفاد حاصل کریدنے نو دو گیارہ تھئی ویندے۔ تنظمیاں دے سرپرست آکھیدنن قوم منافق ھِ ، قوم آکھیدی ھِ اے تمام لوگ منافق ھن جو مختلف دکاناں لا تے بیٹھے ھن سرائیکی پاروں کجھ نی کریندے۔ ھک ݙوجہے دی کوٹ ءچ بال پا تے برالزمہ تھئی ویندن ، یا گھوٹ مار کے بہہ ویندن کہ میں کیوں کراں او کریسی۔ آخیر کریسی کون؟ سیاسی تنظیماں ، فلاحی ادارے تے سماجی ادارے دے سرپرستاں کوں متھا جوڑ تے ھک پاسے بہہ تے حکمت عملی طے کرنی ہوسی کہ آخیر کیوں اتنا وݙا فاصلہ ھِ ہر سمت توں ، میڈیا الیکٹرانک ہووے یا پرنٹ ہووے تساں کوں اہمیت نی ݙیندا، لوگ اہمیت نی ݙیندے، لوگ تاں لوگ سرائیکی قوم دے فرد وی ھک سوچ تے متفق نی تھیندے۔ وجہ ھِ سرائیکی کاز دے ناں تے رنگ برنگ پارٹیاں دا آ ونجݨ ، ھک پارٹی ہووے لیکن اپنڑیں ہووے۔ مطلب سبھ دی ہووے ، جئیں ویلے سرائیکی خطے تے دعوی کریندے وے کہ تساں وارث ھیووے ایویں سرائیکی خطے ءچ رھاوݨ والے ہر لوگ تساݙے اپنڑیں ھن ۔ اگر لوگ اپنڑیں ھن تے انہاں دے ݙوکھ وی اپنڑیں ھن ۔ انہاں ݙوکھاں دا مداوا کون کریسی ؟ آخیر او کیویں مکسن؟ میں کراچی ءچ بیٹھاں یقین منو وسیب توں لوگ کال کریندن تے اپنڑیں ڈوکھاں دے برے ݙسیندن تے اے تمام ݙوکھ کوئی کلھا بندہ ، تنظیم یا پارٹی ختم نی کر سکدی ۔

موجودہ لاک ڈاون دی صورت ءچ کتنے گھر غربت دی لکیر توں وی تلے آ گئن جیندا کوئی حساب کینی ، مزدور آج فقیر بݨ گئن ۔۔ یقین منو ۔۔۔ تپتی دھوپ ءچ کانڈھی بیلچہ چا تے بیٹھے لوگ خیرات منگݨ تے مجبور تھئی گئن ۔ سفید پوش خاندان غریب تھئی گئن تے مخیر حضرات سفید پوش ۔۔۔ اپنڑی چادر دے مطابق کیا کیتا ونج سکدے ۔ تنظیمیاں ، تحریکیاں سماجی فلاحی ادارے ، اتحاد پیدا کرن تے طے کرن کہ منزل کیاھِ تے قوم کوں رستہ ݙیکھاون کہ کیھڑا رستہ بہتر تے آسان ھِ جو اساں سبھ کوں اساݙی منزل تے پھجا سکدے ۔ منزل کیا ھ؟ ایں بارے ھک چنگا لیڈر ھی تساں کوں ݙسا سکدے اساں صرف رائے ݙے سکدے ہیں ۔ ݙوجہہ قوم تھوڑی سنجیدہ تھیوون کھیڈ کود بہوں تھئی گئی کوئی کہیں دا دشمن کینی تے نا ہی کوئی کہیں نال ساڑ رکھیندے ، میڈے نوجوان بھیرا ہوون ، بزرگ یا سرائیکی کاز کیتے ھک لفظ لکھݨ والا میڈے واسطے سبھ قابل تعظیم ھن، قوم کو وی ھݨ تھوڑی سنجیدگی دا اظہار کرنا ہوسی ، تاڑی ݙونہیں ہتھاں نال وجدی ھِ ھک ہتھ نال تاڑی وجاوݨ نا ممکن ھِ اگر بندہ مردے تاں کم از کم چار بندے ضرور چاھیدے ہوندن جو مونڈھا ݙیوون۔ تے تدفین کرن ، ہر بندہ جئیں ویلے دنیا ءچ آیا تاں وی کہیں ݙوجہے دی مدد چاھیدی ھائی جئیں ویلے دنیا توں ویسی تاں وی کہیں دی مدد دی لوڑ ہوندی ھِ ،سادہ گالھ اے کہ ھک بندہ ݙوجہے نال مل تے ہی مکمل تھیندے ۔ علیحدگی پسند ۔ الگ تھلگ رھاوݨ والے ھک ݙینھ ایں دنایا توں چلے ویندن تے پتہ وی نی چلدا کہ کیتھاں گئے ۔ ایں سانگے قوم ایں بارے ضرور سوچے اگر اج تھوڑا قوم سنجیدہ تھیندی ھِ اپنڑیں بالاں دے مستقبل بارے تاں کل بہتر مستقبل مقدر ہوسی۔

تمام تحریکاں تنظیماں ، فلاحی سماجی ادارے تساں سبھ دی بھلائی سانگے کم کریندے پئن تساݙے حصے دی جنگ لڑدے پئن نا ہی قوم دا کوئی فرد انہاں کوں ایندی اجرت ݙیندے تے نا ہی انہاں دی تعریف کریندے کیوں؟ اے سبھ تساݙے حصے دا کم کریندے پئن کم از کم انہاں دا شکریہ تاں ادا کرو تاکہ اے سبھ مزید کم کرن ۔۔۔۔ قوم ھک ݙو ݙینھ ءچ نی سنوردیاں قوم کوں سنوارݨ ءچ بہتر ذھن ہوندن جو قوم دی سمت درست کرݨ ءچ ݙینھ رات کم کریندن ، قوم نال جڑا اگر کوئی وی خاندان اج مشکل ءچ ھِ تاں او کلھا لڑدا پئے ، پوری قوم کوں ایں بارے خبر کینی ۔ اگر ٨ کروڑ دی آبادی سرائیکیاں تے مشتمل ھِ تے اگر ٢٠ لکھ لوگ وی مشکل ءچ گھیرے ہوون تاں ہر ݙینھ اتنے خاندان بہتر زندگیاں گزار سکدن ، بشرط ٨ کروڑ تے مشتمل سرائیکی آبادی دے تمام فرد ھک قوم ہووݨ دا ثبوت ݙیوون، اساں سبھ کجھ ہیں لیکن اساں کہیں دی نی سنڑدے ایں سانگے بہوں پچھی تے ھیں ۔ ہر قوم بنڑدی ویندی ھِ تے اساں رُولدے ویندے ہیں ۔ قوم دا ہر فرد سنجیدگی دے نال سرائیکی کاز ءچ حصہ گھینے ، ٨ کروڑ تے مشتمل آبادی کوں ھک نیٹ ورک ءچ گھن آوݨ اتنا آسان کم کینی ایں سانگے جتنے دوست ممکن ہووے ایں کاز تے اپنڑیں تئیں کم کرن۔ جئیں ویلے سبھ نیٹ ورک ءچ آ ونجن تاں ہر تنظیم ، فلاحی یا سماجی ادارہ دے سرپرست اپنڑاں اپنڑاں منشور قوم دے سامنڑیں رکھن تے قوم کو حق ݙیوون کہ او انتخاب کرے کہیں ایہو جئے بہتر انسان دا جو ہر سمت توں قابلیت رکھیندا ہووے جیندے ءچ ردی بھر وی کھوٹ نا ہووے۔ تاکہ ھک مضبوط کاز تے مضبوط قوم دی مضبوط بنیاد رکھی ونجے۔ میڈا ادارہ ، میڈا قلم میڈی محبتاں ہر وسیب زادے کیتے ھن تے جو ممکن تعاون ہوسی او میں کریساں۔ ایں کاز ءچ اگر آوݨ والے ٣ سال ءچ نیٹ ورکنگ ھی مکمل کر گھیندوں تاں اے بہوں وݙے کم دی شروعات ہوسی ۔ تے قوم دی بنیاد۔۔۔۔،،،،

ملک محمدرمضان ارائیں..