سندھی زبان

پاکستان دیاں زباناں دا نقشہ

Sindhi-speakers by Pakistani District - 2017 Census

سندھی زبان (Sindhi language) ہند آریائی گروہ دی زبان تے جنوبی ایشیاء دے علاقہ سندھ دی زبان ہے جیہڑا پاکستان دا صوبہ ہے۔ پاکستان وچ سندھی ٻولݨ آلیاں دی تعداد تقریباً ہک کروڑ پچاسی لکھ تے بھارت وچ تقریباً اٹھاویہہ لکھ ہے تے سندھی کوں پاکستان تے بھارت ݙوہاں ملکاں وچ دفتری زبان دا درجہ حاصل ہے۔ اگرچہ سندھی انڈو آریان گروہ دی زبان ہے لیکن اس وچ دراوڑی اثرات وی پائے ویندے ہن، جیہڑا اس کوں خاص انفرادیت تے اہمیت ݙیندے ۔ سندھی بولݨ والے زیادہ افراد پاکستان دے صوبہ سندھ وچ ہن تے بقیہ دنیا دت باقی حصیاں وچ خاص کر بھارت دے کئی حصیاں وچ آباد ہن جیہڑے 1947ء وچ تقسیم ہند دے بعد سندھ توں ہجرت کر کے بھارت گئے تے اتھاں آباد تھی گئے۔ سندھی عام طور تے ترمیم شدہ عربی رسم الخط وچ لکھی ویندی ہے۔ حکومت بھارت نے 1948ء وچ عربی رسم الخط دء جگہ دیوناگری رسم الخط کوں اردو، سندھی، جیہی زباناں کیتے بھارت وچ رائج کیتا۔

سندھی جنوب مشرقی پاکستان دے سکولاں وچ پہلی زبان دے طور تے پڑھائی ویندی ہے۔ سندھی وسیع ذخیرہ الفاظ دی وجہ نال محررین تے مصنفین کوں راغب کریندی ہے جس دی وجہ نال ادب تے شاعری دا ہک وسیع ذخیرہ رکھدی ہے۔ سندھی دے کئی لہجے پاکستان دے باقی کجھ صوبیاں بلوچستان تے سرائیکی وسیب دے آخری علاقیاں تے بھارت دی ریاست گجرات تے راجستھان وچ بولے ویندے ہن۔

سندھی چوݙہویں صدی عیسوی توں اٹھارویں صدی عیسوی تک تعلیم و تدریس دی مشہور زبان رہی ہے۔ اے او وقت ہئی جݙݨ شاہ عبداللطیف بھٹائی تے کئی ݙوجھے شعرا نے سندھی زبان وچ اپݨا صوفیانہ کلام لکھا تے انسان تے خدا دے درمیان رشتے دی وضاحت کیتی۔ قرآن دا پہلا ترجمہ سندھی وچ کیتا گیا، جیہڑا بارہویں صدی عیسوی یا اس توں پہلے، قرآن دا پہلا ترجمہ ہے۔

لاسی، سندھی بھیل ، سندھی ، سرائیکی، ڈھاٹکی، میمنی، کچھی سندھ دیاں وݙیاں زباناں ہن، انھاں وچوں لاسی، سندھی بھیل تے سندھی آپت وچ رلدیاں ملدیاں زباناں ہن۔ انھاں وݙیاں زباناں دے نال نال سندھ وچ کئی ٻیاں زباناں وی ہن،اُنھاں وچوں کجھ ایہ ہن۔

،، اوݙکی، ماڑواڑی، باگڑی، جوگی

سندھی زبان دے چھی لہجے ہن۔

1. لاڑی
2. لاسی
3. تھریلی
4. وچولی
5. کآٹھیاواڑی کچھی
6. شکاری بھیل

سرائیکی انھاں چھی لہجیاں وچ شامل کائنی ۔ سرائیکی زبان سندھی کنوں وکھری زبان ہے۔

سندھی کوں جے زباناں دا مجموعہ یا میکرو زبان شمار کروں تاں سندھی ترائے وکھریاں وکھریاں زباناں دا ہک گروہ ہے، انھاں ترائے زباناں وچ لاسی، سندھی بھیل تے سندھی شامل ہن۔