سرائیکی نثر

دیرہ اسماعیلخان، تکمیل سرائیکستان

لکھت کرن لاشاری

ہک جغرافیائی خطہ قوم سانگے گھر ہوندے جینکوں او اپݨا وطن اپݨا خمیر تے دھرتی ماء جہے خوبصورت الفاظ ݙے تے اپݨے جذبات دا اظہار کریندے،، سرائیکی قوم سانگے سرائیکی وسیب جیندا جغرافیہ ہک مختصر نعرے دی صورت وچ سرائیکی قوم دا ٻال ٻال اپݨی قوم دی جغرافیائی حدود، اور ایکتا بیان کریندے کہ، روہی، تھل دمان، کوہ سلیمان،

سرائیکستان سرائیکستان،

پر سرائیکی وسیب دا ھک اہم حصہ ڈیرہ اسماعیلخان ڈویژن،بشمول بنوں، لکی، تے ٹانک دے اضلاع سمیت 9نومبر 1901 وچ متعصب انگریز لارڈ کرزن نے. انگریز حکومت کیتے بطور سیاسی چال غیر فطری طریقے نال اپݨے سرائیکی قومی جغرافیے تو جدا کر کے اوں وقت دے نویں صوبے شمال مغربی سرحدی صوبے وچ شامل کر ݙتا ھا، جیندا ہک سیاسی مقصد افغان قبائل دے. علاقے دے اڳوں ھک لسانی باڑ لا تے افغان قبائل کو محدود کرنا ھا، پر بعد دے حالات وچ افغان قبائل تے انگریز وچ مفاہمت تھی ڳئی تے سرائیکی وسیب دے علاقہ جات بطور مفاہمت شمال مغربی سرحدی صوبے دا باقاعدہ حصہ بݨا ݙتا گیا،. جئیں خاطر ڈیرہ اسماعیلخان تے ٹانک سمیت پورے سرائیکی وسیب وچ اڄ تک سرائیکی عوام تے تنظیماں 9 نومبر بطور یوم سیاہ منیدن، ایں ظالمانہ اقدام دے خلاف تے واپس اپݨے فطری جغرافیے نال جڑت سانگے اوں وقت نواب آف ٹانک دی سیاسی جدوجہد اور کئ گمنام لوکاں مسلح جدوجہد وی کیتی، پر افغان قبائل تے انگریز دے ہک تھیوݨ تے جلد ہی اے تحریک چئودھار دشمݨ دے نرغے وچ کمزور تھی ڳئی،، ایندے بعد تاں جیویں اے خطہ افغانیں کوں بطور مال غنیمت مل گیا،، 1898دی مردم شماری وچ. جیہڑا بنوں ضلع 98% فیصد سرائیکی اکثریت دا ھا اڄ اتھاں سرائیکی 2% فیصد تو وی گھٹ ھے، لکی (مروت)ضلع جو سو فیصد مکمل سرائیکی ضلع ھا اڄ سرائیکی 15%فیصد تو وی گھٹ ھے، ایویں ٹانک ضلع تے مسلسل افغان پناہ گزین آبادکاری دا سیلاب جاری ھے، اور سرائیکی اکثریت صرف 50%, 52% فیصد رہ ڳئی ھے، ایویں ہی ایں خطے دا مرکزی شھار ڈیرہ اسماعیلخان وی غیر قانونی آبادگاری تے قبضے دے عذاب دا شکار ھے، جتھاں افغان آبادگاری تقریباً 30% فیصد دے نیڑے ھے،، افسوس تے اے ھے جو ایں صورت حال وچ زیادہ تر اضافہ قیام پاکستان دے بعد بلخصوص ضیاالحق دی خلافت وچ تھیا، جو اڄݨ تک جاری ھے، مقام افسوس تے حیرت تاں اے ھے جو پشتون رہنما خود تاں ڈیورنڈ لائن بارڈر کو غیر فطری، غیر قانونی تے غیرانسانی آکھ تے تسلیم نی کریندے، پر سرائیکی علاقہ جات دے قبضے تے نہ صرف خاموشی دی منافقت کریندن بلکہ اکثر ڈھٹائی نال اینکوں زبردستی اپݨا حصہ سمنجھدن، جو محکوم قومیں وچ سیاست دی ہک بدترین مثال ھے، اتھاں دے مقامی نمائندے تے سیاسی پارٹیاں وی باقی وسیب دی طرح ہر الیکشن وچ سرائیکی نعرے اور الحاق سرائیکستان دا نعرہ مار تے ووٹ جیتݨ دے بعد درپردہ اپݨا مفاد تخت پشور (پشاور) نال وابستہ کر گھندن، 1901تو اڄ تک ڈیرہ اسماعیلخان خطے دے سرائیکی عوام کہیں نہ کہیں شکل وچ تخت پشور تو ازادی تے اپݨے سرائیکی وسیب نال جڑت سانگے سیاسی جدوجہد جاری ھے، وقت دی ضرورت ھے کہ ملک وچ قومیں سانگے ہک نواں عمرانی معاہدہ کیتا ونڄے، ہر قوم کو اوندا مکمل اکثریتی جغرافیہ ݙتا ونڄے اور ہر قوم دا حق ملکیت تسلیم کیتا ونڄے اساں سرائیکی عوامی تریمت تحریک تے سرائیکی عوامی سنگت دے پلیٹ فارم تو وفاقی تے موجود خیبر پختونخوا دی صوبائی حکومت تو پرزور مطالبہ کریندے ھیں کہ ڈیرہ اسماعیلخان، ٹانک، تے ݙوجھے سرائیکی اکثریتی علاقیاں دی عوام دی خواہش مطابق اے علاقے واپس سرائیکی وسیب نال جوڑ تے مکمل صوبہ سرائیکستان بݨایا ونڄے