سرائیکی شاعری وچ نعت

سرائیکی شاعری وچ نعت دی تاریخ ٻہوں پراݨی ہے۔ سرائیکی زبان دی پہلی مشہور کتاب نورنامہ ہے۔ ایہ نعت دی کتاب ہے۔ نورنامے،معراج نامے،حلیہ مبارک یا حلیہ نامہ،تولد نامہ،بارات نامہ ، وصال نامہ ،مولود شریف،تاج نامہ،درود نامہ،معجزہ معراج سرائیکی نعتاں دیاں کتاباں تے موضوع ہن۔  کافی ،رباعی،دوہڑہ،قصیدہ ‘مثنوی تے غزل دی صنف وچ وی نعتاں موجود ہن۔ پراݨے زمانے وچ گھڑ ولی لعل، تورہ،جوگی نامہ، طوطا نامہ، ڈھولے نامہ، سی حرفی تے محمدی بارہ ما دی اصناف تے کتاباں وی نعتاں دیاں ہوندیاں ہن، مولانا نور احمد فرید آبادی،محمدیار بلبل فریدی،فقیر بخت ،محمد رمضان طالب،محمد بخش شاطر،فیض محمد دلچسپ ،مولوی مسکین،میرن شاہ،مولوی صدیق ،جانباز جتوئی ، غلام سیت پوری ،ایم بی اشرف،امید ملتانی،شائق بزدار،شباب ݙیروی ،حافظ رسول بخش حافظ،منظور احمد ناظم صابری، نور محمد سائل،حاجی بشیر احمد،دل نور پوری،آغا اقبال حسین،خان محمد کمتر،احمد حسن پر سوز،فیض عباسی،تاج محمد تاج،ماسٹر خادم حسین،خلیل احمد خلیل فریدی،دلکش اماموی،عبدالقدیر رئیس احمد پوری،فدا حسن،شہباز،عبدالرحمان آسی، شیخ امیر مجروح ،شاہ نواز فخری،گل خان خطائی،عبداللہ یزدانی ،نصیر سرمد،سرور خان سرور،عبدالرزاق بھٹی ، محمد نوازعظیم قادری ، عطا الرسول اویسی ، غلام نبی اویسی ، غلام حسین قمر،عزیزالرحمان گوہر،محمد رمضان بھٹی،محمد صدیق قدوسی،خادم حسین مخفی،غوث بخش منصف ،محمد منشا نادر لاشاری ،ممتاز احمد زاہد،نور الحسن لاشاری،محمد اقبال عاقل ،منظور شاہ،دیوانہ بلوچ،شوق اُچوی، خدا بخش اظہر، ثاقب دامانی ،صفدر کربلائی سمیت کئی شعراء سرائیکی نعتاں لکھیاں ہن

نورنامہ

ایہ کتاب ٥٠٠ ہجری وچ لکھی ڳئی ہے، ایندے لکھاری دا تخلص مُلاں ہے۔ لکھدے ہن:

پنج سو سال جو گذرئیے آ ہے ہجرت باجھ رسولاں

ملاں کہے غریب وچارا کم علماواں کولوں

معراج بارے لکھدن:

ہویا سوار براق دے اُتے ونج چڑھیا اَسمانے

حضرت تائیں ظاہر کیتس کل اسرار خزانے

نو اسمان کیتے رب پیدا ہر اَسمانے چڑھیا

گنبد عرش ٹکانیں ہویا قدم نبی ؐجاں دھریا

ساز وضوں ݙوں نفل رکعتاں ترت گذار سدھایا

کُنݙی پاݨی ہلدے آہے جاں پھر سجدے آیا

اعظم چانڈیو

اعظم چانڈیو نے حُلیہ مبارک کتاب لکھی ہے، لکھدن:

دیکھ جمال نبی سرورؐ دا سِجھ تے چن شرماوِن

حور ملائک صدقے جاوِن پریاں گھول گھماوِن

بدن مبارک حضرت سرورؐ آہا عیبوں خالی

خالق خلقی سبھو سوہݨی صورت سوہݨے والی

شاہ حسین

وسدی ہر دم من میرے وچ،صورت یار پیارے دی

باغ ترا ، باغیچہ تیرا ، میں بلبل باغ تہارے دی

اپݨے شاہ نوں میں آپ رجھاواں،حاجت نیں پسارے دی

کہے حسین فقیر نماناں،تھیواں خاک دوارے دی

سچل سرمست

چوݙس چن ہے مونہہ محبوبی ، واہ وسیع پیشانی

ویکھن نال حیراں رہیوسے ، رنگ سارا رحمانی

جھلک ایہیں دی کون جھلے،جو ہوئی نور نشانی

سچل حسن حسیناں اُتوں،جان کیتی قربانی

سلطان ٻاہو

ب بسم اللہ اسم اللہ دا ایہہ گہنا وی بھارا ہو

نال شفاعت سرورِ عالم چھٹسی عالم سارا ہو

حدوں ودھ درود نبیؐ تے جئیں دا ایݙا پسارا ہو

میں قربان انہاں توں باہو جنہاں ملیا نبیؐ دلارا ہو

گھڑولی لعل

نا معلوم شاعر دی ہک گھڑولی لال پڑھو۔

ن۔ نت وسے مینہ کرم دا جی

پاݨی کوثر باغِ ارم دا جی

ہادی صاحب کل شرم دا جی

ساری امت دا رکھوال۔گھڑولی لعل

محمد شاہ نو بہار سیری حقانی

محمد شاہ نو بہار سیری حقانی دا ہک تورہ ݙیکھو

وصی آݨ کھڑوتا درتے،کھڑا پڑھے درود سرورؐ تے،سر ہیٹھاں دھر تے۔یانبیؐ جی

جُلو عرش اُتے یا حبیبیؐ،تھیا فضل تے خوش ہے نصیبی،قرب قریبی۔یا نبیؐ جی

طٰہ تاج لولاک دو شالہ،بݨیا روح الدین سبالہ،سہریانوالہ۔یانبی ؐجی

مولوی نبی بخش

مولوی نبی بخش دا ہک جوگی نامہ ݙیکھو

جوگی میݙا پاکوں پاک اے

خاطر جیندی کل لولاک اے

ادبوں حاضر تھی کھڑا براق اے

عاشق خود غفار اے

حوراں خدمت آیاں

انہاں دے علاوہ باغ شاہ تے مبارک شاہ دے جوگی نامے وی مشہور ہن۔

نور الدین مسکین

نور الدین مسکین دا طوطا نامہ ݙیکھو

بولیں طوطا نال ادب دے

اگوں میݙے شاہ عرب دے

آکھیں طوطا یار میݙے کوں

دل دے بھیداں ݙیواں کیکوں

توں ہے واقف رازِ نہانی

ہدہد نامہ

احمد یار خاں دا ہد ہد نامہ پڑھو:

جیویں ہدہد مدینے دی طرف جا

تمامی حال مہجوری دے سݨوا

کریں پہلے طواف اس یار دے توں

میرے اس یار تے غم خار دے توں

کریں بعد از ثنائش صد تحیات

کروڑاں بار تسلیمات و صلوٰت

باہاں بدھ کے ادب دے نال اوں جا

دو زانو بہہ کے سبھ احوال سݨوا

آکھیں رو رو کے سارا ہجر دا حال

کدی حضرت اے سانول مہر توں بھال

ڈھولا

خادم حسین مکھن

خادم حسین مکھن دا ڈھولا ایہ ہے:

م مدنی ڈھول آ ݙے دیدار ضروری

اصلوں مار مکایا ایں فرقت مہجوری

نہ کر بے پروایاں دل نہ سہندی دوری

خادم خاک نکاری ، توں خلقت ہیں نوری

ناطق دا ڈھولا

ل لاج امت دی احمد پاک پلیسی

کھوٹی کھری امت کوں اپݨے دامن لیسی

ہر ہر اکھ وچالے سَے سَے ݙوھ تاں ݙیسی

ناطق عاجز امت کوں ایہو پار پچیسی

شائق دا ڈھولا

ل لُک چھپ ڈھولا برقعہ میم دا پایو

آپوں ملک عرب وچ احمد نام دھرایو

کیتو حسن دا جلوہ ملکاں دھوم مچایو

شائق یار دے دل وچ ڈھولا جھوک بݨایو

سہ حرفی

سید امیر حیدر میرن،علی حیدر ملتانی،حافظ جمال ،حمل خا ن لغاری،سچل سرمست،فائق،شائق،سید مبارک شاہ،محمد بخش بخشا، سید شیر محمد گیلانی تے میاں رحیم بخش سہ حرفی لکھیاں ہن۔

امیر حیدرمیرن

م محمدؐ دے ناں توں گھول گھتاں جگ سارا

عاجز جئی کان کمینی چھوڑویس تخت ہزارا

میں ماندی درماندی کوں ڈکھلایس روپ نظارا

میرن شاہ میݙے من بھایا ماہی ماہ متار ا

علی حیدر ملتانی

م محمد صلی علیٰ دا ہر دم ساکوں آسرا اے

اوسے دی امید ساہاں عملاں نہ بھرواسڑا اے

اوسے دے دربار دے سائل ہتھ اساݙڑے کاسڑا اے

اوسے دے دلاسے تے حیدر ہنجوں والا ہاسڑا اے

معراج نامے

حافظ محمد یار

توں نبی کونین سرورؐ ، پاک سید مرسلیںؐ

دینِ روشن ، شان افضل ، توں پیمبر آخریںؐ

توں نبیؐ سرتاج بہتر، یامحمدؐ خاتمیں

حوضِ کوثردا توں ساقی، ہر نبی دا پیشوا

توں اگے فریاد میݙی ، یامحمدؐ مصطفےؐ

مولود شریف

خواجہ فریدؒ ، محمد یار بلبل ، شاطر نماناں ، مجروح شاہ ،جلال کلیم ، خرم بہاول پوری ،گلشن ، کمتر ,کہتر، فدوی، مولوی اعظم،احمد یار،نور محمد گدائی، صابر مبارک پوری،ولایت شاہ،مولوی عبیداللہ،مولوی کریم بخش پردیسی،خادم اور مولوی محمد صدیق امر پوری سمیت کئی شعراء  نے مولوداں لکھیاں ہن۔

نور محمد گدائی

چیتر چیت ہمیشہ کردی ، وچ مدینے جاواں میں

روضے پاک نبیؐ دے اوتوں ، اپݨی جان گواواں میں

جیکر ہوواں حضور ول پوری سارے مطلب پاواں میں

رب رحیم کریم قادر توں ہر دم ایہو چاہواں میں

خادم

قاصد شوق کبوتر ہوے

شہر مدینے جایں میݙے یارا

خدمت پاک نبی سرورؐ دی

رو کر حال سݨایں میݙے یارا

بہہ کر نال نیاز ادب دے

حاضر خدمت شاہ عرب دے

عرض کریں سبھ نال طلب دے

سمجھ کے سخن اَلایں میݙے یارا

حلیہ نامے

محمد اعظم

نوری عالم سارا آکھے ماہ کنعانی سوہݨاں

پَر چَن عرب دا بہت سلوݨاں،سوہݨاں تے من موہݨاں

لعل یاقوت لباں دی لالی ڈیکھن دی سدھرائی

رم جھم ݙنداں دی رتی توں موتی گھول گھمائی

ہر دم حمد الہی آکھاں رب کوں خالق جاناں

جیں رب اپݨاں دوست بݨایا سوہݨان ݙو جہاناں

مولوی عزیز الرحمن عزیز

ہنس مکھ رہے ہمیشہ سرور ؐغصہ کڈھا نہ آوے

جوش دے وقت متھے وچ ہک رگ ابھرے جنبش کھاوے

رہے نگاہ ہمیشہ جھکی اوتے ݙیکھے گاہے

پہلے کرے سلام ہمیشہ خُلق دے نال اِلاوے

قصہ ہرنی

ݙتن ملتانی

اول حمد ہکو سب مومن آݨو شکر بجا

مطلب رازق خالق ہر دا سچا پاک خدا

حضرت نبی محمدؐ صاحب نبیاں دا سردار

پڑ ھو درود صلوٰۃ ہمیشہ مومن بے شمار

لوک داستاناں

مولوی احمد یار تونسوی

مولوی احمد یار تونسوی قصہ یوسف زلیخا وچ لکھدن

مجلس خاص خدا دی نال جبرائیل وزیرے

دو کونین بہشت جو سارے سرورؐ دی جاگیرے

سفر نامہ

 قاضی محمدعارف  لکھدن:

طرف مدینے تھیئم روانہ ہویا لطف خدایا

نئیں کجھ خوف سفر دا ہر گز نام خدا سر چایا

تھیسی فضل الہیٰ شامل ہوسی پندھ سجایا

طالب ہاں دیدار نبیؐ دا ہر دم شوق سوایا

خواجہ فریدؒ

اِتھاں میں مٹھڑی نت جان بلب

او تاں خُش وسدا وچ ملک عرب

ہر ویلے یار دی تانگ لگی

سُنجے سینے سک دی سانگ لگی

ݙُکھی دِلڑی دے ہتھ تانگ لگی

تَھے مِل مِل سُول سمولے سب

تتی تھی جوگن چودھار پھراں

ہند سندھ پنجاب تے ماڑ پھراں

سُنج بَر تے شہر بزار پھراں

متاں یار مِلم کَیں سانگ سبب

توڑے دِھکڑے دُھوڑے کھاندڑی ہاں

تیݙے ناں توں مفت وکاندڑی ہاں

تیݙی باندیاں دی میں باندڑی ہاں

ہے دَر دِیاں کُتیاں نال ادب

واہ سوہݨاں ڈھولݨ یار سجن

واہ سانول ہوت حجاز وطن

آ ݙیکھ فرید دا بیتِ حزن

ہِم روز ازل دی تانگ طلب

غلام فقیر

غلام فقیر دا تعلق ڈھکی دیرہ اسماعیل خان نال ہے۔ ١٥ ستمبر ١٨١٩ کوں ڄمے تے ١٠ مئی ١٩٣٨ کوں فوت تھئے۔

واہ شان نبی سرورؐ دا اے

جیہڑا شافی روز حشر دا اے

یٰسین خدا فرمایا ہے

تیݙا نام مبارک آیا ہے

ایہو درجہ کئیں نہ پایا ہے

او صاحب شان قدر دا اے

ہک عرض کریندا اسیرا اے

درماندہ غلام فقیرا اے

تیݙے باجھوں دست نگیرا اے

میکوں آسرا تیݙے در دا اے

ویہویں صدی وچ نعت گو

فقیر بخت دے’’ختم الرسلؐ دی شان‘‘دے نام نال چوݙاں مولود شائع تھئے ہن، مدنی سئیں سلطان(امید ملتانی)،گلشنِ سرکارؐ(اسلم میتلا)، پھنوار،سوچاں سکھ دیاں(رمضان طالب ) رحمت دی ݙات(فقیر بخت)،خوشبو(شائق بزدار)،کونین دا والی،نعت میݙی کائنات(شباب ݙیروی)سہرے حضورؐدے،محبوب رسالت،عرب دا چن،فیضِ مصطفے،محسنِ کائنات،محمدی چمن،مدینے دے موتی،نوری گلشن(فیض سندھڑ)،ثنائے مصطفے ،سرکار دی رحمت،گلشن احسان،گلشن عقیدت،گلشن صابری،گلشن نعت(منظور احمد ناظم)،سرائیکی نعتاں،عظمت رسولؐ،محبت رسولؐ،نوری بارش،نوری سہرے(انتخاب حاجی بشیراحمد۔مغفورسعیدی)،مدینے ہواں ہا ، نوری نعتاں(مرتب۔ دل نور پوری ) ، نعت مصطفےؐ(آغا اقبال حسین)،دیوان کمتر(خان محمد کمتر ) ،خالق دا ماݨ محمد( احمد حسن پرسوز بخاری ) ، محمدی ݙوھڑے( فیض عباسی،گلشن رسولؐ(تاج محمد تاج)،مدنی دے سہرے( ماسٹر خادم حسین ) ، سوہݨے دے سہرے(خلیل احمد خلیل فریدی)،محمدی گلشن(محمد منشا نادر لاشاری)،ڈھولا پاک محمد (غوث بخش منصف)،عقیدت دے پھل( ممتاز احمد زاہد)عقیدت دیاں ہنجوں( نور الحسن لشاری) اور حافظ رسول بخش حافظ دے انیس کتابچیاں سمیت ٻہوں ساریاں کتاباں چھپیاں ہن۔

کجھ مشہور نعتاں

حقیقت محمدؐ دی پا کوئی نیں سگدا

اتھاں چپ دی جھااے اَلاکوئی نیں سگدا

(مولانا نورمحمد فرید آبادی)

نبیؐ سئیں تیݙے مکھ ݙکھاوݨ توں صدقے

خدا سئیں محمدؐ بناوݨ توں صدقے

تیݙے میم دے برقعے پاوݨ توں صدقے

احد ہو کے احمد سݙاوݨ توں صدقے

(خواجہ محمد یار بلبل فریدی)

۔

محبوبِ رب کونین دی شاہی پیا ٹھمکینداے ایویں

جیویں خدا ایکوں رنگیا ھے جگ کو رنگینداے ایویں

(صابر مبارک پوری)

تیݙے دین دے نور نے کیتا روشن ہک ہک گھر کوں

ݙاھاندیاں گئیاں آپو آپے رستے دیاں دیواراں

ایہو شوق رشید ہے میݙے جیون دا سرمایا

سوہݨے روضے دیاں چھاواں وچ ساری عمر گذاراں

(رشید عثمانی)

عالم دی تخلیق دا باعث ہر مخلوق توں اعلیٰ

بعد خدا دی ذات دے سب توں اچیاں شاناں والا

جیندے ناں دیاں بانگاں سݨ کے شام دے ݙیوے بلدن

جیندے ناں توں فزریں ویلے ݙیہنہ کوں سوجھلے ملدن

(حسن رضا گردیزی)

جݙاں دور عدم وچ ذات احد کیتا حمد اپݨا منظور اے

نال الفت احد دے حمد ملا کیتا احمدؐ نام ظہور اے

تہوں ہر توں پہلے پیدا کیتس پاک احمدؐ دا نور اے

وت مدت اوں ناں کوں رکھیس اپݨے محض حضور اے

(غلام حسن شاہ تائب)

یزداں بھجے فرمان کیتا روح الامیں تے

جبریل نہ لا دیر توں ونج جلد زمیں تے

پیغام پچا جلد میݙے ماہِ جبیںؐ تے

محبوبؐ میݙا آوے جو اج عرش بریں تے

محبوب دی اج عرش تے مہمانی کریساں

اج وحی نیں گال میں زبانی کریساں

(تسکین ملتانی)

نعت لکھاں میں پاک محمدؐ ھے محبوبؐ سبحانی

قسماں چایاں خود رب اکبر ایجھاں حسن لاثانی

رب اکبر ھے رحمت بھیجی جوڑ شکل انسانی

مجروح لولاک لما سر جھلدا واہ شوکت سلطانی

(شیخ محمد امیر مجروح)

کریندے ودے ہیں ثنا مصطفےؐ دی

پسند آگئی ھے ادا مصطفے دیؐ

دعا ھے حشر وچ خدا آکھ ݙیوے

کوئی نعت سبقت سݨا مصطفے دیؐ

(سبقت)

جنہاں نال عرشیاں دی ونج سک لہا یو

میݙے گھروی او خوش قدم بختاں والا

تیݙے حسن احسن دی تمہید لکھدیں

ھے حیران لوح و قلم بختاں والا

(نور محمد سائل)

سوہݨے نبیؐ دی شان خدا داکمال ھے

کیءں کوں ھے دعویٰ نال دا کیندی مجال ھے

عظمت تیݙی ھے ݙوہاں جہاناں دے واسطے

اِتھاں کوئی مثال نہ اُتھاں مثال ھے

(سلیم احسن)

زمین تے سوجھلا احسان اے حضورؐ دا ھے

تمام دہر تے سایہ اُنہاں دے نور دا ھے

(منیر فاطمی)

بݨے چوݙاں طبق سب والی ء کونین دے صدقے

تھئی تخلیقِ آدمؑ نانااے حسنینؓ دے صدقے

خدا وند پاک میکوں وی سلیقہ نعت گوئی دا

عطا کیتا رسولِ پاکؐ دی نعلین دے صدقے

(نذیر ڈھلا خیلوی)

خطائی تیݙے نعتاں لکھے جھوم جھوم کے

اللہ ایندا کھولا ھے ادراک مدنیؐ

تیݙی جتی پاک دی ھے شان وکھری

ٹپ گئی ھے اے ست افلاک مدنیؐ

(گل خان خطائی)

رب سئیں ھے چیندا زلفیں دیاں قسماں

محبت دیاں ہوندن ایہو جیاں رسماں

تئیں وانگ رب کوں منا کوئی نیں سکدا

جتھاں پہنچا عربیؐ جا کوئی نیں سکدا

(جام ایم ڈی گانگا)

پار ݙسیندا اے شہر مدینہ ، میں روواں اروار

نہ ہے ونجس نہ بیڑی کوئی ، دریا ݙسدن تار

میں مسکین نماناں عاجز ، رکھی ہم امید

ساوے روضے اُتے پہنچاں ، دم نکلم اوں وار

(امید ملتانی)

رب دے حبیب ؐ کیتیاں رب دو تیاریاں

فردوس وچوں آئیاں سئیں دو سواریاں

افلاک تے قدم شہء لولاکؐ جاں رکھا

سجھ،چن وجود گھول تے نذراں گذاریاں

(نور محمد کہتر)

ذکر تیݙے یار دا مولا کریند رہ ونجاں

توں وی راضی میں وی اپݨا ہاں ٹھریندا رہ ونجاں

لوک پڑھدن حج نمازاں میݙے ذمے لا ایہو

میں تیݙے محبوبؐ دے سہرے لکھیندا رہ ونجاں

(شاکر شجاع آبادی)

سئیں میم کریمؐ دے ݙیکھݨ کیتے ہر ویلے ماہی سکداں

اوندی یاد ہمیشہ دل وچ راہندی بیٹھا نغمے فراق دے لکھداں

اوندے جوڑ کے سہرے جگ وچ گانداں ونج جہیڑی جھوک تے ٹکداں

قسم خدا دی کر فیض آکھے میں تاں محض غلام سئیں لکھداں

(فیض سندھڑ)

تیݙی زلف دے پچھاویں والیل پینگھ جھوٹے

ول فجر دی تجلی ادبوں انکھیں چا نوٹے

جبریل در دا بانا تیݙے لاݙلے کھݙالے

سئیں سوہݨے کملی والے

(عزیز شاہد)

چھوڑ میں اپݨے گھر نوں جاواں

یار دے در تے ݙیرے لاواں

جاواں پھر نہ آواں،جاواں شہر مدینے

(خلیل احمد خلیل)

حبیبا ؐاچی شاناں والیا جے توں آیوں تے بہاراں آیاں

اللہ کوں توں پیا را لگدا ایں تہوں رب نے وی خوشیاں منایاں

ناصر پڑھ پڑھ تیݙیاں نعتاں بھل گیا سارے جگ دیاں باتاں

پیار تیݙا ھے پلے سوہݨیا ،کی کرنیاں ہور کمایاں

(ناصر شاہ)

پیر مہر علی شاہ گولڑھوی

----------------------------------------

اج سک متراں دی ودھیری اے​

کیوں دلڑی اداس گھنیری اے​

لوں لوں وچ شوق چنگیری اے​

اج نیناں لایاں کیوں جھڑیاں​

مکھ چند بدر شعشانی اے

متھے چمکے لاٹ نورانی اے

کالی زلف تے اکھ مستانی اے

مخمور اکھیں ہن مدھ بھریاں

اس صورت نوں میں جان آکھاں​

جان آکھاں کہ جان جہان آکھاں​

سچ آکھاں تے رب دی شان آکھاں​

جس شان تو شاناں سب بنیاں​

ایہہ صورت شالا پیش نظر​

رہے وقت نزع تے روز حشر​

وچ قبر تے پل تھیں جد ہوسی گذر​

سب کھوٹیاں تھیں سن تد کھریاں​

یعطیک ربک داس تساں​

فترضی تھیں پوری آس اساں​

لج پال کریسی پاس اساں​

واشفع تشفع صحیح پڑھیاں​

سبحان اللہ ما اجملک​

ما احسنک ما اکملک​

کتھے مہر علی کتھے تیری ثنا​

گستاخ اکھیاں کتھے جا اڑیاں

(پیر مہر علی شاہ گولڑھوی )

ایم بی اشرف دی ہک طویل نعتیہ نظم ’’کونین دا سݨپ‘‘

کل انبیاؑ تے ملک فلک توں لتھے بنھ قطاراں

خوش تھی مدنیؐ دے جمݨے تے حوراں گاوݨ واراں

ݙیوݨ کاݨ مبارک بادی آیاں مار اُݙاراں

جھومیا عرش معلی سݨ تے خوشیاں دیاں چمکاراں

کل کینات کوں ازلاں توں ہن جیندیاں واٹ نہاراں

او آیا تاں اجڑی دھرتی تھی گئی گل گلزاراں

عبداللہ یزدانی

جݙاں یاد تیݙی دا چن چڑھداے پلکاں تے ستارے بل ویندن

تیݙے ناں دا ورد کرینداں تاں میݙے سارے ݙکھڑے ٹل ویندن

کتھ عرشِ بریں کتھ فرشِ زمیں کتھ قابَ قوسین او ادنیٰ

میݙا پاک نبیؐ اُتھ پہنچا ھے جتھاں پر جبریل دے جل ویندن

سب جھولیاں بھر بھر ٹُر ویندن اتھاں پتھر وی بݨ دُر ویندن

جہیڑے آندن ایں دروازے تے کون آدھے خالی ول ویندن

ہݨ بھیج مدینے توں مولاؐ کوئی بدلی آپݨے ساوݨ دی

میکوں بہہ بہہ تتیاں دھپاں تے ایویں روز پچھاویں ݙھل ویندن

میݙے لکھ سلام درود ہون اوں پاک نبیؐ تے یزدانی

جیندو گِھن سوغات دروداں دی جِن،اِنس،مَلک،مرسل ویندن

اکیسویں صدی وچ نعت

ڈیرہ اسماعیل خان دے ڈاکٹر سلطان احمد مستجیرکی کتاب’’مسافر غارِ ثور دا‘‘ پہلی سرائیکی منظوم سیرتِ رسولؐ ہے ،قریبا800 صفحات تے مشتمل ایں کتاب کوں 2006 دا قومی سیرت ایوارڈ وی ملا ہائی

ڈاکٹر سلطان احمد

جھا ہر دی اتھاں ہکا ہئی

نہ اُچا کوئی نہ جِھکا ہئی

جئیں حق دا کلمہ سِکھا ہئی

او بݨ ساراں دا یار آیا

بھانویں عربی یا کوئی عجمی ہئی

ہئی حبشی یا ہئی رومی بھئی

کالے گورے نال ہس دلڑی لئی

سوہݨا ساراں دا دلدار آیا

کجھ ٻئے شاعر

محمد دے در دے بھکاری اساں

ایندے ناں تو جند جان واری اساں

ایندے در توں پندوں ایندے در توں گھندوں

ایویں عمراں ساری گزاری اساں

(فیاض حسین قاصر فریدی)

جے سجھ ولاوے تاں اوندی مرضی جے چن لہاوے تاں اوندی مرضی

پڑھا کے کلمہ جے سنگریزاں کوں او سݨاوے تاں اوندی مرضی

(خاور نقوی)

لجپال کریم محمدؐ سئیں ایہو کرم چا کر پچھے موت آوے

میݙیاں انکھیاں رج رج ݙیکھ گھنن تیݙا اعلیٰ در پچھے موت آوے

تیݙے فیض توں دل سیراب تھیوے رہے کئی نہ ݙر پچھے موت آے

دل نور نزاع دے وقت ݙیکھے تیݙا رخ انور پچھے موت آوے

(دل نور پوری)

عالم اوں ؐ توں ودھ نہ کوئی

عامل اوں توں ودھ نہ کوئی

جیکوں العلیم دی طرفوں

ہر ہک علم سکھایا گیا

ہر نکتہ سمجھایا گیا

کون پڑھیندا کون سکھیندا

اے جئیں علم تے ای جئیں نکتے

تہوں تاں دنیا دا کوئی مکتب

م مٹھلؐ دے قابل کونیں

(حمید الفت ملغانی)

میں پلکاں نال چماں خاکِ اقدس تیݙی گلیاں دی

میݙا ناں وی جیکر شامل کرو آقاؐ سعادت وچ

(حفیظ گیلانی)

کتھاں عرش دا واسی کتھاں میݙا گھر

اگلی دنیا چوں تھی آواں ، متاں

(اقبال حسین)

اے بدرالدجاؐ ، شاہِ اممؐ ، والیء ثقلینؐ

اے کوثر وتسنیم تیݙے نیر دا مُل نیں

مدنی! تیݙے صفدر کوں بس اتنا پتہ اے

کائنات تیݙے چولے دی ہک لیردا مُل نیں

(صفدر کربلائی)

رب دا ݙھول جو آیا ھے کائنات وس پئی اے

نوری قدم ٹکایا ھے کائنات وس پئی اے

جݙاں تئیں نور ہا پردے وچ کائنات اجڑی ہئی

چہرہ والشمس ݙکھایا ھے کائنات وس پئی اے

(توقیر مہروی)

جہان سارا تھیا منور جو اج سراجِ منیرؐ آگئے

فلک تے حور و مَلک پئے گاون حبیبِ ربِ قدیرؐ آگئے

زمین منور زماں منور مکاں مکاں لامکاں منور

فلک توں انوارِ حق پئے وسدن حضورؐ روشن ضمیر آگئے

(امان اللہ کاظم)

میکوں آنپڑے در تے سݙا میݙا مولاؐ

ایہا آس دل دی پجا میݙا مولاؐ

(ابرار عقیل)

ݙکھڑے ساݙے ٹال محمدؐ

وسدی راہوے تیݙی آل محمدؐ

(کاظم شاہ نازک)

میں ہاں سوالی تہاݙے در دا تساں نبیاں دے بادشاہ ہو

خیال رکھدے ہو ہر بشردا تساں نبیاں دے بادشاہ ہو

ہے ذات سا ئیاں دی لگدی پیاری،درود پڑھداں میں رات ساری

تے اکھ تے ہنج دا ہے تارا تردا تساں نبیاں دے بادشاہ ہو

(مخمور قلندری)

اے ݙکھ جݙاں وی میکوں ستیند ن تاں وجد دے وچ درود پڑھداں

تے نعت سئیں دی کوں گنگنانداں جݙاں زمانہ ملال ݙینداے

ایہا تڑپ ہے جو میں سݨاواں ہا حال درداں دا درتے ونج کے

او خالی در آئے کوں نیءں مڑیندا تے درد عمراں دے ٹال ݙینداے

(ثاقب دامانی)

ہاں خادم کملیؐ والے دا کئیں خان نواب دا نوکر ناں

میں سیرت دا پروانہ ہاں کئیں عام شباب دا نوکر ناں

کوئی غلط تعبیر منیندا ناں کئیں کوڑے خاب دا نوکر ناں

میں نوکر مفطر سچیاں دا کئیں نیت خراب دا نوکر ناں

(عابد علی مفطر)

کملی والےؐ دا ھے اے کرم نعتاں لکھ لکھ سݨیندا وداں

ناں محمدؐ دی تسبیح پکا چُم انکھیاں تے لیندا وداں

(یوسف مضروب)

ٻیاں اہم کتاباں وچوں سک عربی دی(جام ایم ڈی گانگا)،نورگر(سفیر لاشاری)،نور دا سوجھلا(محمد صدیق نازک)،سوہݨا ساوا روضہ(بشیر احمددیوانہ)،سک مدینے دی(ناظم بخاری ) ، سوجھل سہرے(محمد رمضان طالب)،کلامِ کہتر(نورمحمد کہتر)،م مقدس،جلوے حضورؐ دے،تانگاں ڈھول دیاں،میلادِ مصطفےؐ( فیض محمد سندھڑ)،تھیواں نبی دے صدقے،سئیں دے سہرے(حافظ نذیر احمد)،کمالِ قدرت( شاکر شجاع آبادی،دل نور پوری)،نور دے نظارے،نوری نعتاں،ݙوجگ دا سلطان(دل نور پوری)،کونین دا گوٹھ(محمد نواز نیازی)،ثنا تھی ونجے( مصطفے عزیز)،سہرے پاک نبی دے( حافظ بشیر مغفور)،سلسلے سلونی دے(عزیزشاہد)،مدنی دے سہرے( گل شاد قادری)،تن روشنی من روشنی( سرور قریشی)،حضورؐ دا شان،رب خش تھینداے( ظفر مسکین)،م دے اُولے(حمید الفت ملغانی)،مٹھے مدنیؐ دیاں نعتاں،پاک نبیؐ دیاں نعتاں(حافظ رسول بخش)، کلام کہتر(نورمحمد کہتر)،ماکھی توں مٹھا مدینہ،صفتاں لجپال دیاں( عارف شاہ عارف)،رحمت دی چھاں(جمشید کلا نچوی) میݙے آقاؐ کملی والے(پروین اختر پروین)اورنت جان بلب،نت تانگ طلب(فیاض حسین قاصر فریدی) شامل ہن۔

حوالے

۱۔سرائیکی ادب۔ریت تے روایت۔ڈاکٹر طاہر تونسوی

۲۔سرائیکی ادب دا ارتقا۔ڈاکٹر نصراللہ خان ناصر

۳۔سرائیکی زبان و ادب کی مختصر تاریخ۔سجاد حیدر پرویز

٤۔نور نامہ حضرت ملاں۔مرتب۔دلشاد کلانچوی

۵۔ابیات باہوؒ ۔مرتب سلطان الطاف علی

٦۔منتخب کلام سچل سرمستؒ ۔مرتب اسلم رسول پوری

۷۔معراج نامہ حافظ محمد یار۔مرتب۔دلشاد کلانچوی

۸۔مولود نبی مختارؐ۔نوبہار سیری

۹۔دیوان خواجہ غلام فریدؒ ۔مترجم وشارح۔مولانا نور احمد فریدی

۱۰۔مجموعہ کلام مولوی نورالدین مسکین

۱۱۔پنجاب میں اردو۔حافظ محمود شیرانی

۱۲۔سرائیکی زبان کی مزید لسانی تحقیقاں

۱۳۔فن نعت کی نئی جہات۔محمد حیات چغتائی

۱٤۔آتشِ عشق ۔کلام امیر حیدر میرن،مرتب حاجی شمس الدین

۱۵۔خادم دے ڈھولے۔ناشر مولوی فیض بخش

۱٦۔دیوان غلام فقیر۔قلمی نسخہ ملکیت حاجی رشید احمد

۱۷۔وحدت افکار۔علاقائی شاعری کا انتخاب۔ وفاقی وزارت اطلاعات