سرائیکی انشائیہ نگاری

اِیہ وی سرائیکی لوک ادب دی ہِک وَنکی ہِے جِین٘دے وِچ انجو انج مقصداں کِیتے انجو انج طرزاں دے انشائیے لکّھے وین٘دے ہِن۔ اِیہ وی سرائیکی مضمون نگاری نال رَلدی مِلدی لوک ادب دی وَنکی ہے۔  

اشائیہ نگاری

انشائیہ، سرائیکی مضمون نگاری دی ہک قسم ہے۔ انگریزی وچ اینکوں ہلکا پھلکا مضمون Light essay آکھیا ویندے۔ ایہ صنف فرانسیسی زبان توں انگریزی تے ول اردو تے سرائیکی زبان تک منتقل تھئی ہے۔ اردو نثری ادب وچ صنف انشائیہ کوں ڈاکٹر وزیر آغا نے متعارف کرایا۔ او صنف انشائیہ بارے لکھدن:

’’انشائیہ ہک اینجھی صنف ہے جیندے وچ نہ صرف تازگی دا سب کنوں ڈھیر مظاہرہ کیتا ویندے بلکہ تازگی دے ذرا جھیٔں گھٹ احساس دی وجہ نال انشائیہ آپݨے فنی مقام توں تلے ڈھہ ویندے۔ تازگی توں مراد محض اظہار تے ابلاغ دی تازگی نھیں بلکہ تازگی توں مراد موضوع تے نقطہ نظر دا اینجھا انوکھا پن ہے۔ جیڑھا جو حیاتی دی یکسانیت تے ٹھہراؤ اڳاں ودھ کے ماحول دا نویں سروں جائزہ گھنݨ تے مائل کریندے۔‘‘

اشائیے دا اندازِ تحریر

انشائیہ ہک اینجھی مختصر تحریر ہوندی ہے جیندے وچ مصنف حیاتی دے متعلق، کہیں وی موضوع بارے برحسّہ، سادہ تے شگفتہ انداز نال اظہار خیال کرے۔

انشائیے دا موضوع

انشائیے وِچ خارجی دنیا دے واقعات کوں داخلی احساس دے نال حِسی تجربے نال ملا تے پیش کیتا ونڄے۔ انشائیے وچ ڳالھ توں ڳالھ کوں اڳاں ٹوریا ویندے۔ کہیں وی عام جھیٔں موضوع تے نِکی جھیٔں چیز بارے ڳالھ ٹوری ویندی ہے۔ موضوع دے حوالے نال تہہ در تہہ معانی کھولے ویندن مگر اسلوب یا انداز پُر لطف ہووݨاں چاہیدے۔ سرائیکی ہک مٹھڑی زبان ہے ایندے وچ انشائیہ لکھݨ دی ٻہوں زیادہ گنجائش موجود ہے۔ سرائیکی زبان دے انشائیہ نگاراں نے آپݨے انشائیاں وچ بظاہر عام موضوعات بارے شگفتہ انداز نال پتے دیاں ڳالھیں کیتین۔ ڳالھ وچوں ڳالھ بݨاوݨ انشایئے دی اُتم خوبی ہے۔ انشایئے وچ، انشائیہ نگار دا بے تکلفانہ انداز نال کہیں موضوع بارے شگفتگی تے روانی نال اظہار کریندے۔ جیندے نال پڑھݨ والا تحریر کوں خوشی خوشی پڑھدے تے تازگی دی کیفیت محسوس کریندے۔

انشائیے وِچ مزاح      

مزاح انشایئے دا لازمی جزو نھیں مگر وَت وی انشایئے وچ شگفتگی تے تازگی دا ہووݨ ضروری ہے۔ انشایئے وچ انشائیہ نگار کوں ایہ آزادی حاصل ہوندی ہے جو او نکتہ آفرینی، اشعار دے حوالے، حسب ضرورت طنز و مزاح دے مختلف حربیاں کوں ازما سڳدے۔ سرائیکی ادب وچ انشایئے کوں متعارف کراوݨ والے لکھاریاں محمد اسلم میتلا، ڈاکٹر سلیم ملک، حبیب فائق، ڈاکٹر طاہر تونسوی، پروفیسر عامر فہیم، جاوید احسن، اللہ بچایا نمبر، انجم لاشاری، حمید الفت ملغانی، ڈاکٹر خالد اقبال، عمر علی خاں بلوچ، اسلم بھٹی، عبدالباسط بھٹی، قاصر فریدی، راہی گبول، ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز، پروفیسر دلشاد کلانچوی، ابن الامام شفتر، نذیر علی شاہ (مرحوم)، اللہ بخش یار، رحیم طلب، ابو البشر شاہ جیلانی، فاروق آتش، منظور اعوان، سردار احمد سعید، ملک اقبال حسن بھپلا، تے مریم حفیظ گھوٹیہ دے ناں شامل ہن۔

ٻِیا ݙیکھو

• سرائیکی انشائیاں دی تن٘دِیر

• سرائیکی مضمون نگاری

• سرائیکی طنز تے مزاخ

• سرائیکی مکتوب نگاری

• سرائیکی سفرنامہ

• سرائیکی غیر افسانوی نثر

حوالہ جات

۔۔۔۔۔