سجاول حجاݨہ
سجاول حجاݨہ
سڄاول خاں حجاݨہ ساݙے وسیب دا ہک سیاݨا سوڈھا بندہ ہا ہر میل کٹھ دا ڳاݨھا دوستیں دی ہر محفل اوندے بغیر ادھوری اتے نامکمل راہندی ہئی ـ سخی اتنا جو کہیں مہمان کوں بغیر ٹکر مانی کھویندیں نہ اٹھݨ ݙیندا ہا جے کر آوݨ والا مہمان آکھے ہا جو میں روٹی کھادی وداں اتے گھر روٹی نہ پکی ہووے ہا تاں سجاول خاں مہمان کوں اینجھا گالھیں وچ لوا ٻلہیندا جو اونکوں وقت دا پتہ ای نہ چلدا ہا اتے گھروں روٹی چو تے بیٹھک تے آ ویندی اتے مہمان کوں چارو ناچار روٹی کھاوݨی پوندی ہئی ـ جے کر سجاول خاں ساہن والے دے کہیں ہوٹل تے ٻہہ ہوٹل والے کوں چاہ دا آکھے ہا اتے ہوٹل والا پچھے ہا چوکھی چاہ ہووے تاں سجاول خاں اہدا ہا چوکھی کیا انھاں سارئیں کوں پلا اتے ہوٹل والا سجاول خاں دے کھاتے وچ ساریں کوں چاہ پلا ݙیندا ہاـ ایندے علاوہ سجاول خاں ہک ہنس مکھ بندہ ہا جیرھا اپݨے دوستیں اتے اپݨی ذات تے فرضی کہانیاں بݨا تے مجمع وچ جان پاتی راہندا ہا چاچا سرور کلیار،، رحیمݨ گجر اتے فقیرا چڑوہا اوندے ٻہوں گھاٹے سنگتی ہن سجاول خاں ساکوں ہک ݙینہہ ݙسیا جو ہک موقعے فقیرا چڑوہا تقریبن ہر ݙوجھے تریجھے سویلے سویلے ساݙے گھر آ ویندا اتے آوݨ سیت میݙی ذال کوں اہدا "ادی ساکوں تکھے تکھے روٹی پکا ݙے اساں فیصلے تے ونجݨے "ـ ہک ڄہڑے او دوست جݙاں ساݙے گھر آیا اتے میݙی ذال کوں ناشتہ پکاوݨ دی اٻاہل کیتس تاں میݙے ذال اونکوں آکھیا ـ" ادا تہاݙی ڳالھ تاں ساکوں نئیں بھندی او لوک اتنا مکے ہوئے ہن جو انھاں دے فیصلے تساں کریندو" ایویں ہک دفعہ چاچے سرور کلیار تے گالھ بݨا تے سنڑایس جو ہک ݙینہہ سرور میݙی وستی آیا میکوں سݙ ماریس میں اوں ݙینہہ قدرتی طور تے گھر کائنا ہم ـ اوندے سݙ تے چھوہر چھٹکر بارھوں آئے تاں سرور انھاں وچوں کہیں چھوہر کوں آکھیا پنیاں پنیاں ہینی رنگ رنگ ائی المختصر کہیں دیں اکھیں کوں ہرݨ دے اکھیں نال تشبیہہ ݙتس تاں کہیں دے ڳلھیں کوں سرخ انار اتے قندھاری سیب دا نانواں ݙتس میں اوں شام گھر گیوم تاں چھوہریں میکوں آکھیا ݙاݙا ـــــ| سرور کلیار تاں چھوہر باز اے ساکوں او ایویں ایویں اہدا ہا میں آکھیا نہ ابا ایوینں نئیں اکھیندا او تہاݙا ݙاݙا اے تہاݙے نال مذاق کریندے " چھوہر چپ تھی گئے اٹھویں چوتھے سرور دا ول ساݙی وستی چکر لگا ـ سرور چھوہریں نال ول اوہا چھیڑ چھاڑ کیتی لیکن اج اوندی چھیڑ چھاڑ تے چھوہریں دا ردعمل بیا ہا ـ انھیں اونکوں آکھیا ساکوں پتے ـــ پتے ــــ توں مذاق کریندیں سرور انھاں دے ایں عمل تے انھاں کنوں پچھیا تہاکوں کیں آکھیے جو میں مذاق کرینداں انھاں آکھیا ݙاݙے سجاول جیندے جواب اچ سرور انھاں کوں آکھیا "سجاول کوں ڈیش دا پتے" ایویں سجاول خاں ہک ݙینہہ خواب سݨوایا میں ݙٹھے میں مر ڳیاں میں ݙٹھے جنت وچ وݙیاں وݙیاں کرسیاں اتے صوفے سیٹ لڳے پن جنھاں تے خان سردار براجمان ہن میں ایݙے اوݙے ݙٹھا متاں کتھاؤں کئی سیٹ واندی ہووے میکوں ہک سٹول خالی نظریا میں اوندے اتے ٻاہوݨ پیوم تاں میکوں ہک فرشتے ہڑگی پٹائی اوئے اوئے ــــــــ میں اوں فرشتے کوں ملتجی نظریں نال ݙہدیں آکھیا پیا تاں خالی اے میں ٻہہ نہ تھیواں؟ اوں فرشتے ہک خان دے چمچے دا ناں گھندئیں آکھیا اتھاں توں بہہ ڳیوں تاں فلانہ ڈیش تے ٻاہسے سجاول خاں دے سیاݨے پن دی ہک مثال ݙیکھو سجاول خاں آکھیا ہک ݙینہہ باٹھ آلے دا ہک نوجوان اساں کنے ترائے چار ککڑیں ویچݨ آیا اساں مل گھن گھدیاں ناجاݨ او چھوہر ککڑیں گھروں چوری چا آیا ہا ـ اوندے گھر والےککڑیں دا پتہ کریندے کریندے ہک ݙینہہ میݙے در تے آ بیٹھے انھاں میں کنوں ککڑیں دی پچھ گچھ کیتی میں آکھیا انھاں کوں کئی پٹھی تاں پکا بندہ بیٹھے اتے اے میں کنوں چٹی دی لالچ کیتی بیٹھن ـ میں سوچیا نھاں کنوں کیویں پڳا پٹاواں میں آنھاں کوں آکھیا ککڑیں دا میں واقعی گھدئین لیکن جیں کنوں میں گھدئین کتواں ݙینہہ اے میں اونکوں گولیندا وداں ککڑین شیت سپرے گھادی ودیاں ہن جیندے کھاوݨ نال سارے گھر دے اکثر بندے بیمار ہن ـ میں اوکوں گولیندا وداں او کتھائیں میکوں نظرے اتے میں اوں تے پرچہ کرا تے اوکوں ڈھکواواں اوں تاں چنگاں بھلا ساݙا نقصان کرا رکھیے جیکر تہاکوں اوندا پتے تاں میکوں ڈسو جیلھے مدعی پارٹی ݙٹھا جو الٹا رپھڑ ساݙی ڳقچی اچ پوندے تاں او ہک ٻئے دے منہ ݙو ݙہدی ـ ککڑ چور دے جانڑݨ کنوں مکردے گھر واپس تھی گئے ـ چنگا وقت چنگیاں یاداں ہمیش بندے دے نال راہندئین اچانک سجاول خاں دی یاد سوچ دی کنڈی کھڑکائی اے اتے لفظ خود بخود تحریر وچ اندے گن آخر وچ دعا ھے اللہ پاک سجاال خاں حجاݨہ،. رحیم بخش گجر اتے چاچے سرور کلیار کوں بہشت وچ جاہ ݙیوے ایہے محترم دوست ہݨ ایں دنیا تے نئیں ریہے
جاویدآصف
ہک روایت
"ہک روایت اے وی ھے جو جݙاں احمد خان کھرل 80 سال دی عمر اچ انگریزیں کوں ہکل پٹائی تاں کجھ سمجھ دار کھرل "ل" گرا تے کھر بݨ ڳئے اتےکجھ اپݨی ذات وچوں"ک"کوں میس تے ہرل تھی ڳے۔
جݙاں لوک سامراج دے خلاف لڑدے پے ہن تاں خطے دے سجادہ نشین ،جاگیردار تے ملاں ملواݨے اپݨی عزت اتےناموس دی پڳ انگریز دے قدمیں وچ وچھا تے انھاں دے اڳوں سرخرو تھیندے پئے ہن ،سید یوسف گردیز دا سجادہ نشیں سید مراد شاہ گردیزی،دربار بہا الدین زکریا دا سجادہ نشیں شاہ محمود قریشی اول، فرید الدین گنج شکر دا گدی نشیں،مخدوم آف شیر شاہ، خاکوانی،گیلانی ،ݙاہا،سب انگریز دے پیریں تے بوسے ݙیندے پئے ہن ، اڄ انہاں دیاں اولاداں پاکستان تے حکمرانی کریندیاں پن۔
عجیب ڳالھ اے کہ عوامی گیتیں وچ اینجھے ہر ہیرو دی گھوڑی مشہور ہوندی اے تہوں احمد خان کھرل(1776-21 ستمبر 1857) دی گھوڑی ساوی وی مشہور تھئی۔(ڈاکٹر شاہ محمد مری سنگت مری لیب فاطمہ جناح روڈ کوئٹہ editor@sangatacademy.net 0812843358
سرائیکی ترجمہ: جاویدآصف