خان پور

خان پور Khanpur
شہر
ملک	سانچہ:Country data پاکستان
صوبہ	پنجاب
ضلع	رحیم یار خان
Time zone	UTC+5 (پاکستان کا معیاری وقت)

خانپور پاکستان دے صوبہ پنجاب دے ضلع رحیم یار خان وچ واقع ہک قدیم شہر ہے، جیندی 2017ء دے مطابق آبادی 1,56,152 ہے۔

تاریخ:

ایں شہر دی باقاعدہ بنیاد 1806ء وچ سابق والی ریاست بہاولپور نواب بہاول خان عباسی نے رکھی، جݙݨ انہاں نے گڑھی اختیار خان دی ذیلی ریاست کوں اپݨی ریاست وچ شامل کر کے ایندا ناں اپݨے ناں دی نسبت نال خانپور رکھا۔ گڑھی اختیار خان معروف صوفی بزرگ خواجہ در محمد کوریجہ دا مسکن ریہا ہے۔ خانپور محل وقوع دے لحاظ نال لاہور اتے کراچی دے وسط وچ واقع ہے اتے اتھوں مین ریلوے لائن گزریندی ہے جیہڑی 1880ء دی دہائی وچ وچھائی ڳئی ہئی۔ اے 1905ء توں 1985ء تک ریلوے جنکشن وی ریہا اتے اتھوں چاچڑاں شریف کوں ہک ریلوے لائن ویندی ہئی جیہڑا معروف صوفی بزرگ خواجہ غلام فرید دا مسکن ہئی۔ عظیم صوفی بزرگ مولانا خواجہ حافظ سراج احمد درانی دا مزار شریف وی اتھاں واقع ہے۔ انہاں نے ملک دی معروف دینی درسگاہ جامعہ اسلامیہ عربیہ سراج العلوم خانپور دی بنیاد رکھی۔ عالم اسلام دی عظیم علمی روحانی شخصیت مولانا خواجہ مفتی محمد مختار احمد درانی دا تعلق وی ایں شہر توں ہے۔

جغرافیہ و معیشت

خانپور دے پوادھ وچ لیاقت پور، پچادھ وچ رحیم یار خان، ابھے وچ ضلع راجن پور اتے دریائے سندھ، اتے لمے وچ چولستان واقع ہے۔ اتھوں دی معیشت دا دارومدار زراعت تے ہے اتے اے علاقہ کپاہ، گنا، کڑنک، دھان اتے امٻ دے باغات کیتے مشہور ہے۔ اگست 1973ء وچ اتھاں ہک خوفناک سیلاب آیا ہئی جیندے توں شہر کوں ٻہوں نقصان پہنچا ہئی۔

وجہ تسمیہ "کٹورا"

خانپور کوں "کٹورا" آکھݨ دیاں ݙو روایات ہن: ہک اے کہ ماضی وچ اتھوں دے بݨے کٹورے برصغیر وچ مشہور ہن، اتے ݙوجھا اے کہ جغرافیائی لحاظ نال اے شہر ہک کٹورے دی مانند نشیبی علاقہ ہے جتھاں سیلابی پاݨی جمع تھی ویندا ہئی۔ 1927ء وچ ہیڈ پنجند شروع تھیوݨ دے بعد سیلابی پاݨی آوݨ بند تھی ڳیا، لیکن 1973ء دے سیلاب وچ پاݨی براہ راست خانپور وچ جمع تھی ڳیا۔

اہم مقامات

خانپور دے نزدیک دین پور شریف تحریک آزادی دے حوالے نال مشہور ریہا ہے، جیہڑا تحریک ریشمی رومال دا گڑھ ہئی اتے مولانا عبیداللہ سندھی دا مدفن وی اتھائیں ہے۔ ایندے علاوہ چاچڑاں شریف، گڑھی اختیار خان، باغ وبہار، ظاہر پیر اتے نواں کوٹ دے قصبات وی اہمیت رکھدن۔

تعلیم اتے ٻیاں سہولیات

خانپور وچ متعدد تعلیمی ادارے موجود ہن جنہاں وچ ڈگری کالجز، سیکنڈری اتے پرائمری اسکولز شامل ہن۔ دینی مدارس وچ جامعہ عربیہ سراج العلوم خانپور اہم ہے۔ اتھاں ہک شوگر مل اتے کجھ کپاس دے کارخانے وی موجود ہن۔ شہر وچ جدید غلہ منڈی اتے سبزی منڈی قائم ہن۔ عدلیہ کیتے سول کورٹس وی موجود ہن۔ ہاکی اتھوں دا مشہور کھیݙ ریہا ہے۔

تحصیل دی حیثیت

خانپور ہک پراݨی تحصیل ہے جیہڑی 1932ء تک ریاست بہاولپور وچ ضلعی حیثیت رکھدی ہئی۔ 1932ء وچ رحیم یار خان کوں ضلع بݨا کے خانپور کوں تحصیل دا درجہ ݙتا ڳیا۔

بلدیہ

خانپور وچ 1874ء وچ بلدیہ دا قیام عمل وچ آیا اتے ہݨ اے تحصیل کونسل دی حیثیت نال کم کریندی پئی ہے۔

خانپور اپݨی تاریخی اتے دینی اہمیت دے نال نال زرعی لحاظ نال وی ہک اہم علاقہ ہے۔

سیاسی سماجی شخصیات

سیٹھ اسلم محروم، شیخ امیرالدین محروم، میاں اسلام مرحوم، سردار خان سندھو مرحوم، چوہدری بوٹا بھنڈر مرحوم، چوہدری طفیل بھنڈر مرحوم ، چوہدری کلیم اللہ مرحوم ، سیٹھ ہدایت اللہ بھنڈر مرحوم، سید کرامت علی شاہ مرحوم، فیض رسول مرحوم

مزید دیکھیے

• بہاولپور
• خواجہ سراج احمد درانی
• سراج احمد خانپوری
• فاروق القادری
• محمد احسن مختار درانی
• جامعہ عربیہ سراج العلوم خان پور

حوالہ جات

خان پور کی نمائندہ ویب گاہسانچہ:Wayback