بلخ شیر مزاری

بلخ شیر مزاری
(اردو : بلخ شیر مزاری)
بلخ شیر مزاری مزاری قبیلہ کے سردار اور پاکستان کے نگران وزیر اعظم
معلومات شخصیت
پیدائش	8 جولا‎ئی 1928ء   کوٹ کرم خان
وفات	4 نومبر 2022ء (94 سال)  لاہور
شہریت	برطانوی ہند (1928–1947) پاکستان (1947–2022)
جماعت	پاکستان تحریک انصاف
مناصب
نگران وزیراعظم پاکستان
برسر عہدہ 18 اپریل 1993  – 26 مئی 1993
عملی زندگی
مادر علمی	ایچی سن کالج
پیشہ	سیاست دان
ماء ٻولی	سرائیکی
پیشہ ورانہ زبان	اردو ، سرائیکی

بلخ شیر مزاری پاکستان دے مشہور سیاست دان تے سابق نگران وزیر اعظم ہن۔ قدیم مزاری قبیلے دے سردار (تمندار) تے سب توں وݙے سردار، میر بلخ شیر مزاری 8 جولائی 1928ء کوں کوٹ کرم خان وچ اکویویں سردار تے مزاری قبیلے دے چھیویں میر مراد بخش خان مزاری دے ہاں پیدا تھئے۔ انہاں کوں 1933ء وچ اپݨے پیو دی وفات دے بعد مزاری قبیلے دا چیف بݨا ݙتا ڳیا، جنہاں نے صرف 9 مہینے تک چیف دے طور تے حکومت کیتی۔ بلخ شیر مزاری دے پیو میر مراد بخش مزاری توں پہلے انہاں دے وݙے بھرا میر دوست محمد خان مزاری تے انہاں دے پیو میر شیر محمد خان مزاری مزاریاں دے 19ویں سردار تے چوتھے میر رہ چکیے ہن۔ یاد رہے جو مزاری قبیلہ پاکستان دے بلوچستان، سندھ تے پنجاب صوبیاں دے درمیان ٹرسٹیٹ ایریا تے واقع ہے۔

ابتدائی حالات

1945ء وچ ایچی سن کالج کنوں تعلیم مکمل کرݨ دے بعد، بلخ شیر مزاری روجھان مزاری وچ رہوݨ لڳے، جتھوں 1951ء وچ انہاں نے فعال سیاست وچ شمولیت اختیار کیتی تے کئی مواقع تے رکن قومی اسمبلی تے صوبائی اسمبلی دے رکن منتخب تھئے۔ اپݨے قبیلے دے سردار دے طور تے، بلخ شیر مزاری کوں ’’میر‘‘ دا خطاب حاصل ہے پر اوہ ’’تمندر‘‘ یا سردار دے انداز نال وی چلدے ہن۔ بلخ شیر مزاری 22ویں سردار تے مزاریاں دے ستویں میر ہن۔ بلخ شیر مزاری دے نال نال انہاں دے بھرا شیرباز خان مزاری نے وی پاکستان دی سیاست وچ نمایاں کردار ادا کیتا ہے۔ اوہ ہݨ ایں دنیا وچ کائنی رہے، جیہرے انہاں دے پوہترے میر دوست محمد مزاری راجن پور کنوں پاکستان پیپلز پارٹی (پی پی پی) دے رکن پارلیمنٹ ہن، جنہاں نے وزارت پانی و بجلی دے پارلیمانی سیکرٹری دے طور تے خدمات انجام ݙتے۔

بطور نگران وزیر اعظم

19 اپریل 1993ء کوں صدر غلام اسحاق خان نے اپݨے ماورائے آئین صدارتی اختیارات دا استعمال کریندے ہوئے پاکستان وچ اقتدار دی کشمکش کوں حل کرݨ کیتے پاکستان دے آئین وچ اٹھویں ترمیم دے ذریعے وزیر اعظم نواز شریف دی حکومت کوں انہاں الزامات دے تحت برطرف کر ݙتا تے ایندے بعد غلام اسحاق خان نے میر بلخ شیر مزاری کوں نگران وزیر اعظم مقرر کیتا۔ نگران وزیر اعظم دے طور تے اپݨے مختصر کیریئر وچ، مزاری دی خارجہ پالیسی انہاں دی مضبوط قوت رہی۔ انہاں دی طرف کنوں ہک اہم اقدام اسلامی تعاون تنظیم (OIC) دے سربراہی اجلاس وچ پاکستان دے نمائندہ سربراہ دی حیثیت نال شرکت کرݨا ہئی۔ سربراہی اجلاس وچ انہاں نے او آئی سی تے زور ݙتا جو اوہ جموں و کشمیر وچ بھارتی مظالم تے انسانی حقوق دی خلاف ورزیاں دی مذمت کیتے پرعزم اقدامات کرے۔ کشمیری عوام دی جدوجہد نال متعلق انہاں نے آکھیا جو انہاں کوں انہاں دے حق خودارادیت کنوں محروم رکھا ڳیا ہے تے کشمیری سرزمین تے بھارت دے مسلسل قبضے دی مذمت کیتی۔ انہاں نے نشان دہی کیتی جو نہ ختم تھیوݨ آلا جبر کشمیری عوام دی بھارت دے ناجائز قبضے کنوں آزادی دی خواہش کوں تروڑݨ وچ ناکام رہیا ہے۔ فلسطین دے سوال تے وزیر اعظم بلخ شیر مزاری نے آکھیا جو اسرائیل کوں اقوام متحدہ دی سلامتی کونسل دی قرارداداں 242 تے 338 تے مکمل عملدرآمد کرݨا چاہیدا ہے تے تمام فلسطینی عوام کوں اپݨے وطن واپس ݙیوݨ دی اجازت ݙتی ونڄے۔ بوسنیا ہرزیگوینا وچ نسل کشی تے انہاں نے آکھیا جو پاکستان نے سربیا تے اضافی پابندیاں عائد کرݨ دی سلامتی کونسل دی قرارداد کوں اسپانسر کیتا ہے۔ انہاں نے مخلصانہ طور تے امید ظاہر کیتی جو کانفرنس بوسنیا ہرزیگوینا دی ضروریات کوں فراخدلی نال جواب ݙیسی۔ نگران وزیر اعظم بلخ شیر مزاری نے او آئی سی کنوں وی مطالبہ کیتا جو اوہ آذربائیجان تے آرمینیا دے حملے دی شدید مذمت کرے تے آذربائیجان تے نگورنو کاراباخ دے علاقے کنوں تمام غیر ملکی افواج دے انخلاء دا مطالبہ کرے۔ قبرص دے معاملے تے وزیر اعظم نے آکھیا جو پاکستان نے ترکی تے یونانی برادریاں دی برابری تے مبنی ݙو زونل تے ݙو فرقہ وارانہ وفاقی ڈھانچے دی حمایت کیتی۔ انہاں نے عالم اسلام کنوں وی مطالبہ کیتا جو سیاسی تبدیلی دے ایں دور وچ افغانستان دے عوام دا ساتھ ݙیون۔

نواز شریف حکومت بحال

26 مئی 1993ء کوں سپریم کورٹ نے فیصلہ ݙتا جو صدر غلام اسحاق خان دی جانب کنوں قومی اسمبلی دی تحلیل تے وزیر اعظم دی برطرفی غیر آئینی اقدام ہے۔ سپریم کورٹ دا ایہ اقدام اسحاق خان دے صدارتی اختیارات دے بھاری ہتھ کنوں استعمال دی شدید سرزنش ہئی تے اینکوں جمہوریت دے حامیاں دی فتح دے طور تے سراہیا ڳیا۔ ایندے باوجود، اگرچہ سپریم کورٹ نواز شریف دی حکومت کوں بحال کرݨ وچ کامیاب تھی ڳئی ہئی، پر پہلے کنوں موجود جمود کوں بحال نہیں کیتا ونڄ سڳا تے صدر تے وزیر اعظم دے درمیان کشمکش جاری رہی، جیندے کنوں باقاعدہ حکومتی کم کاج دا حصول ناممکن تھی ڳیا۔

سیاسی سفر

بلخ شیر مزاری نے 1950ء دی ݙہاکے وچ سیاست وچ حصہ ڳھدا۔ 1951ء کوں ڈسٹرکٹ بورڈ ڈیرہ غازی خان دے چیئرمین منتخب تھئے۔ مسلم لیگ پارلیمانی بورڈ دے رکن بݨیے۔ 1955ء وچ آزاد امیدوار دی حیثیت نال پاکستان دستور ساز اسمبلی جبکہ 1956ء وچ مغربی پاکستان اسمبلی دے رکن منتخب تھئے۔ 1973ء وچ آزاد امیدوار دی حیثیت نال پنجاب صوبائی اسمبلی جبکہ 1977ء وچ پاکستان پیپلز پارٹی دے ٹکٹ تے قومی اسمبلی دے رکن منتخب تھئے، پر پارٹی کنوں اختلافات دے بعد انہاں نے استعفیٰ ݙے ݙتا۔ 1982ء وچ صدر پاکستان جنرل محمد ضیاء الحق نے مجلس شوریٰ دا رکن نامزد کیتا۔ 1985ء وچ غیر جماعتی انتخابات وچ قومی اسمبلی دے رکن منتخب تھئے۔ انہاں نے پارلیمانی ایسوسی ایشن، دولت مشترکہ، انٹر پارلیمانی یونین تے اقوام متحدہ وچ متعدد واری پاکستان دی نمائندگی کیتی۔

وفات

4 نومبر 2022ء کوں طویل علالت دے بعد لاہور وچ وفات پا ڳئے۔

نگران وزیر اعظم

24 اکتوبر 1990ء کوں آئی جے آئی دے ٹکٹ تے راجن پور حلقہ این اے -134 (موجودہ حلقہ 175) کنوں قومی اسمبلی دے رکن منتخب تھئے۔ 18 اپریل 1993ء کوں صدر پاکستان غلام اسحاق خان نے قومی اسمبلی توڑ ݙتی۔ ایندے نال ہی نواز شریف حکومت اختتام پزیر تھئی تے میر بلخ شیر مزاری کوں نگران وزیر اعظم نامزد کر ݙتا ڳیا۔ 26 مئی 1993ء کوں سپریم کورٹ آف پاکستان نے صدر غلام اسحاق خان دے ایں اقدام کوں غیر آئینی قرار ݙیندے ہوئے نواز شریف دی حکومت کوں غیر مشروط طور تے بحال کر ݙتا۔ اسمبلی دی ایں بحالی دے نال ہی نگران وزیر اعظم میر بلخ شیر مزاری 26 مئی 1993ء ہی کوں 39 ݙیہاڑے حکومت کرݨ دے بعد رخصت تھی ڳئے تے اقتدار نواز شریف کوں منتقل کر ݙتا ڳیا۔ 24 اکتوبر 1993ء دے عام انتخابات وچ میر بلخ شیر مزاری ہک واری ولا اپݨے آبائی حلقہ این اے -134 کنوں قومی اسمبلی دے رکن منتخب تھئے۔

سیاسی عہدے
ماقبل نواز شریف	وزیراعظم پاکستان 1993ء	مابعد نواز شریف