برطانوی راج ہند

برطانوی راج یا برطانوی ہند (غیر باضابطہ نام: سلطنت ہندوستان) (انگریزی: British Raj یا British India، باضابطہ ناں Indian Empire) دی اصطلاح 1858ء توں 1947ء تک برطانیہ دے زیر نگیں بر صغیر کیتے استعمال کیتی ویندی ہے۔

Star-of-India-gold-centre

British Raj Red Ensign

British Indian empire in 1936

British Indian Empire 1909 Imperial Gazetteer of India

سلطنت ہندوستان علاقائی و بین الاقوامی سطح تے "ہندوستان" دے ناں نال ڄاݨی ویندی ہئی۔ "ہندوستان" جمعیت اقوام دا تاسیسی رکن تے 1900ء، 1920ء، 1928ء، 1932ء تے 1936ء دے گرمائی اولمپک کھیݙاں وچ شامل تھیا۔

شامل علاقے

ایں عرصے اچ برطانیہ دے زیر قبضہ رہݨ والے علاقیاں وچ موجودہ بھارت، پاکستان تے بنگلہ دیش شامل ہن جبکہ کݙہیں کݙہار عدن (1858ء توں 1937ء)، زیریں برما (1858ء توں 1937ء)، بالائی برما (1886ء توں 1937ء) شامل ہن۔ (مکمل برما 1937ء وچ برطانوی ہند توں الڳ کر ݙتا ڳیا)، برطانوی ارض صومالیہ (1884ء توں 1898ء) تے سنگاپور (1858ء توں 1867ء) کوں وی برطانوی راج دا حصہ شمار کیتا ویندے ۔ مشرق وسطٰی، جنگ عظیم اول دے فوراً بعد برطانیہ دے زیر قبضہ بین النہرین (موجودہ عراق) دا انتظام وی حکومت برطانیہ دے ہندی دفتر توں چلایا ویندا ہئی۔ ہندوستانی روپیہ مشرق وسطٰی دے کئی علاقیاں تے مشرقی افریقہ وچ زیر استعمال ریہا۔

غیر شامل علاقے

خطے دے دیگر ممالک وچ 1802ء وچ معاہدۂ ایمینز دے تحت برطانیہ دے زیر نگیں آوݨ والا علاقہ سیلون (موجودہ سری لنکا) برطانیہ دی شاہی نو آبادی ہئی تے برطانوی ہند دا حصہ شمار نہ تھیندا ہئی۔ علاوہ ازیں نیپال تے بھوٹان دی بادشاہتاں برطانیہ نال معاہدے دے تحت آزاد ریاستاں دی حیثيت نال تسلیم کیتیاں ڳئیاں ہن تے برطانوی راج دا حصہ نہ ہن۔ ۔ 1861ء دے معاہدے دے نتیجے وچ سکم دی ریاستی خود مختاری تسلیم کیتی ڳئی ۔ جزائر مالدیپ 1867ء توں 1965ء تک برطانیہ دے زیر نگیں ریہے تے برطانوی راج دا حصہ شمار نہ تھیندے ہن۔

آغاز و خاتمہ

ہندوستان وچ برطانوی راج دا آغاز 1858ء وچ (جنگ آزادی ہند 1857ء دے بعد) ایسٹ انڈیا کمپنی دے اقتدار دے خاتمے تے ہندوستان دے براہ راست تاج برطانیہ دے زیر نگیں آوݨ نال تھیندے تے خاتمہ 1947ء اچ تقسیم ہند تے بھارت و پاکستان دے قیام دے نال تھیندے۔