گِلہ انشائیہ

گِلہ انشائیہ

از: ڈاکٹر خالد اقبال گلہ حقیقت اِچ محبت دے اظہار دا ہک روپ ہے۔ شرط اے ہے جو بندہ بدگمانی دے جال اِچ نہ پھسے۔ کیوں جو گِلہ ڈیون اعلیٰ ظرفی دا ثبوت ہے۔ تے بدگمانی کم ظرفی دا۔ بدگمانی بغیر سِر تے پیر دے اندیشیاں دے کنڈیاں آلے راہ دا پندھ ہے۔ بد گمانی سازشاں کوں پیدا کریندی ہے۔ جڈاں جو گلہ عاشق لوکاں دی آواز ہے۔ گلہ ڈیون دے مختلف طریقے ہِن۔ گلہ چُپ رہ کے وی ڈتا ونج سگیندے۔ بے رُخی اختیار کر کے وی یا وَل نِکے نِکے لفظاں جملیاں اِچ۔ اُلانبھے دے اے سارے انداز محبوبانہ ہِن۔ رُسے ہوئے یار کوں اِنہاں ترائے اِچوں کہیں وی ہک طریقے نال منایا ونج سگدے۔ زندگی دا سُنہپ محبت اِچ ہے۔ تے محبت دا سُہنپ اُلانبھے اِچ ہے۔ گِلہ آپنے اندر بہوں ساری معنویت رکھیندے۔ جڈاں جو غصہ بہوں بُری چیز ہے۔ غصہ جنگ دا اعلان ہے۔ غصے دا ردِعمل جیکر غصہ اِی ہووے تاں اے بئی وی خطرناک گالہہ تھی ویندی ہے۔ اِنسان غصے دی حالت اِچ عقل دے گھوڑے ویچ ڈیندے۔عقل منداں نے سچ آکھیا ہے جو طاقت ور اوہو ہے جیڑھا غصے دی حالت اِچ آپنے آپ تے قابو پاگھِنے۔ تصور دی اَکھ نال ڈیکھو تاں تاریخ گواہ ہے۔ جو جیڑھیاں قوماں نے غصے اِچ آکے طاقت دے غرور اِچ ڈوجھیاں تے قبضہ کرن دی کوشش کیتی ہے۔ او قوماں آپ اِی مِٹ گن۔ غُصہ تخریب دی علامت ہے۔غصہ کرن کیتے ایہو ٹوٹکا بہوں ہے۔ جو بندہ کجھ ڈینہواراں ہوٹل دا کھانا کھا گھنے‘ تبخیر دی شکایت تھیسی تے وَل غصہ ایویں لاہسی جیویں بُرے شاعراں تے تازہ کلام لاہندے۔

غصے تے قابو پاون کیتے سینکڑاں دیسی تے ولائتی نسخے ہِن۔ پر سب تُوں آسان نسخہ ٹھڈے پانی دے چَھٹے ہنِ۔ جیکر ایندے نال اِی اَرام نہ آوے تاں غصہ کرن آلے تے غصے نال پیش آونا چاہیدے تاں جو اینکوں وی پتہ چل ونجے۔

دنیا اِچ کتھائیں وی ذال مرد اِچ سرد گرم جنگ کوئی نویں گالہہ کینی۔ ہا البتہ اے گالہہ وڈی انہونی محسوس تھیندی ہے جو اکثر مرد آپنا غصہ گھر دے تھاں بھانڈیاں تے لہیندے ہِن۔ کجھ زیادہ غصیلے تے جوشیلے مرد آپنے اِی سِر اِچ کوئی چیز گھت مریندن۔ساڈے ہک سنگتی نے ہک تجویز عنایت فرمائی ہے جو حکومت کوں چاہیدا اے جو پورے ملک دے چھوٹے وڈے شہراں اِچ غصہ لہاون دی مناسب جا ڈیوے۔ جیکر ساڈے ملک اِچ وی جا جا تے ہائیڈ پارک بن ونجن تاں ساڈا ملک تے عوام بہوں ساریاں مشکالات‘ بھن تُرٹ توں بچ ویسن۔ ہائیڈ پارک دے بنن نال اے تھیسی جو بہوں جوشیلے تے جیالے‘ متوالے سڑکاں تے رکاوٹاں کھڑیاں ناں کریسن۔ گھراں اِچ تھاں کینا بھجسن۔ منشیات دی لعنت عام نال تھیسی۔ انتشار بہوں حد تک گھٹ تھی ویسی۔ ہُن تاں ساڈے پاسے اے وی تھیندے جو ہک شریف آدمی سودا سلف گھنن باہر نکلیا نرخ بھاء دی تکرار تے گالہہ ایڈی ودھ گئی جو حضرت گِروان پڑواکے گھر خالی ہتھ پُجے تے سارا ہفتہ جسم دی ٹکور کرویندے ریہے۔

ہک رائے مُوجب او ملک جیہڑے حسنِ اتفاق نال گرم خِطیاں اِچ واقع ہِن۔ اِنہاں ملکاں اِچ ہائیڈ پارکاں دی بہوں لوڑ ہے۔ جیکر ایویں تھی ونجے تاں ساڈے وسیب اِچ بہوں بے کار‘ معذور‘ بحال تھی ویسن۔ آساڈے پاسے چونکہ غصہ اخراج سنٹر کینی۔ ہِیں کیتے بہوں سارے لوک دفتراں‘ ہوٹلاں اِچ ملازماں یا بساں ویگناں اِچ سوار تھیندے اِی کنڈیکٹراں نال تُو تکرار کرن پئے ویندن۔ یا وت لمبیاں قطاراں اِچ یوٹیلٹی بل بھریندے ہوئے دھینگا مشتی تے تُلیج ویندن۔ دھینگا مشتی وی ہک طرحاں نال منفی کتارسس (Chatharsis) دا عمل ہے جیندے پِچھوں غصہ تلاطم خیز موجاں دی صورت اِچ موجود ہوندے۔ دھینگا مشتی دا مظاہرہ قارئین تساں اکثر ٹرین یا بس اِچ چڑھدے ہوئے مسافراں اِچ ڈٹھا ہوسی۔ جتھاں مسافر زبان‘ ہتھ مُکیں تے لتاں دا آزادانہ استعمال کریندا پیا ہوندے۔ ہِیں کیتے ضروری ہے جو عوام الناس کوں حسنِ اخلاق دے آداب‘ ٹریفک دے اصولاں تے عمل کراون دا درس ڈیون دے نال نال تبخیرِ معدہ دا علاج تے شکوے دے اظہار دے مناسب موقعے ڈتے ونجن۔ جتھاں او گِلے شکوے کر سگن۔ بلا شبہ شکوہ یا گِلہ ای شائستگی تے تہذیب کوں ودھاون اِچ اہم کردار ادا کر سگدا ہے۔

غصے دا نازک پہلو اے وی ہے جو تساں جیہڑے بندے تے غصہ کریندے پے ہو۔ اوندی صحت تے کجھ اثر پووے یا ناں پووے البتہ غصہ کرن آلے دی صحت ضرور متاثر تھیندی ہے۔ عمومی تے ظاہر ی قسم دے خدشات اِچ دل دی دھڑکن دا تیز تھی ونجن۔ ساہ دا پھُلن‘ متھے تے پسینہ آون وغیرہ وغیرہ۔ ہر قسم دا غصہ بندے کوں سِییوی دی کار چَٹ ویندے۔ جڈاں جو گلہ سبحان اللہ کیا آکھن ہے۔ ناراضگی دا بہوں مہذبانہ انداز ۔ گِلہ محفل دی رونق‘ گفتگو دا موضوع‘ گِلہ رچ مِس تھیون دی علامت ہے۔ گِلہ خیر سگالی دے جذبات دا امین ہے۔ تے نیک خواہشاں دے اظہار دا ناں وی ہے۔ میں تاں صرف ایہو آکھساں جو گِلہ تاں دنیا دا رونق میلہ ہے۔

(اقتباس از کتاب: مُسکار (سرائیکی انشائیے)۔ از : ڈاکٹر خالد اقبال)

MubasherKaleem (talk) 14:31, 9 September 2018 (UTC)