کالاباغ

کالا باغ (Kalabagh) پاکستان دے صوبہ پنجاب دے ضلع میانوالی وچ ہک قصبہ تے یونین کونسل ہے تے سرائیکی وسیب دا اہم ترین مقام اے۔

ایہ دریائے سندھ دے مغربی کنارے تے واقع تحصیل عیسیٰ خیل دا حصہ ہے، جیہڑا کالا باغ ڈیم دا مجوزہ مقام وی ہے۔ ایندی وجہ شہرت سلسلہ کوہ نمک تے سرخ پہاڑیاں وی ہن۔ اتھاں پہاڑاں دے درمیان توں دریائے سندھ دے بہاؤ دا قدرتی نظارہ وی قابل دید ہے۔ شہر دی اکثریتی آبادی سرائیکی زبان ٻولیندی اے جبکہ کجھ پشتون آبادی وی ہے۔ آزادی پاکستان دے بعد کالا باغ دے ستویں نواب ملک امیر محمد خان مغربی پاکستان دے گورنر وی رہیے۔

کالا باغ کئی نسلاں توں اعوان ملکاں دے قبضہ اچ رہ ڳے ، اتھاں دے پہاڑاں توں لوݨ نکلدے ، لوہا وی دریافت تھی چکیا ہے ، کالا باغ دے نیڑے ای دریائے سندھ واہندا ہے ، جیں دے ݙوہیں پاسوں کشتی رانی کیتی ونڄ سڳدی ہے، ایں سہولت دی وجہ توں حملہ آور ایں رستہ توں دریا عبور کر تے سرائیکی وسیب تے حملہ آور تھیندے ہن ۔ اعوان ملک سولہویں صدی اچ اتھاں آ تے آباد تھئے ،انہاں دا پہلا پڑاؤ ڈانٹ کوہ تے ہا جیڑھا کالا باغ توں اُتے دے پاسے ہک قدرتی قلعہ ہے ۔ جیں ویلھے کݙاہیں خطرہ ہوندا ، لوک ایں اچ آ تے پناہ گھندے ہن ، پہلے اعوان آباد کار دا ناں شیخ عدو ہا ، بعد اچ انہاں دے پوترے بند علی نمک دی کان تے قبضہ ڄما گھدا تے پورے علاقے دا سردار بݨ ڳئے ، او ملاح وی ہن ، ایں سانگے کشتیاں دے ذریعے او لوک دریائے سندھ عبور کرݨ چاہندے ، انہاں دا کرایہ دے علاوہ نمک دا محصول وی گھندے ہن ، کالا باغ دے شمال اچ بھنگی خیل خٹک آباد ہن ، انہاں انہاں توں خراج گھنݨ شروع کر ݙتا ۔ اگرچہ او زمانہ بد امنی تے پریشانی دا ہا اتے آئے ݙینہ حملے تھیندے راہندے ہن ، لیکن اعوان ملکاں پوری جرات دے نال حالات دا مقابلہ کیتا تے آخر کار قرب و جوار دی ساری اراضی تے قابض تھی ڳئے ۔(الف)

حوالے

(الف) کتاب: میݙی دھرتی، میݙے لوک ، مصنف: ظہور احمد دھریجہ ، ناشر: جھوک پبلشرز ، ملتان 2018ء