چنگیز خان

چنگیز خان (انگریزی: Genghis Khan) (تلفظ: /ˈdʒɛŋɡɪs ˈkɑːn/، عام طور پر تلفظ /ˈɡɛŋɡɪs ˈkɑːn/;[4][5] منگولی: [tʃiŋɡɪs xa:ŋ] ) منگول سردار۔ دریائے آنان دے علاقے اچ ڄمیا۔ اصلی ناں تموجن ہئی جیندا مطلب ہے "لوہے دا کم کرݨ آلا"۔ 1175ء اچ تیرہاں ورہیاں دی عمر اچ اوندے پیؤ نے اوندی شادی بورتے نال کر ݙتی۔ چونکہ شروع ہی توں چنگیز خان نہایت شاہانہ مزاج دا آدمی ہئی ایں ڳالہوں اپݨی لیاقت دے کارݨ اوہوں سال تخت تے ٻیٹھا۔

حیاتی وہاݨی

جݙݨ 1175ء کوں اوہ اپݨے قبیلے دا سردار بݨا تاں ٻئے قبائل نال اوندی چپقلش شروع تھی ڳئی۔ اوں نے تمام قبائل تے حلقیاں کوں اپݨے زیر اثر کرݨ دی بھر پور کوشش کیتی کیونجو اوں ویلے منگولیا تے کئی قبائل دی حکومت ہئی۔ وت صورت حال دی بھال گھنݨ دے بعد اوں نے سبھے سرداراں کوں کٹھا کیتا تے مل کے ݙوجھے علاقیاں کوں فتح کرݨ دا منصوبہ پیش کیتا۔ اوں مشورے دے بعد اوہ ٻہوں مقبول تھی ڳیا تے ٻئے سبھ سرداراں نے اونکوں متفقہ طور تے اپݨا سردار تسلیم کر گھدا تے متفقہ طور تے دریائے آنان دے قریب ہک مجلس اچ اونکوں چنگیز خان دا خطاب وی ݙتا۔

چنگیز خان نے باقاعدہ طور تے منگول سلطنت کوں ہک مضبوط سلطنت دے طور تے متعارف کروایا، منگول سلطنت دی فوج دی تنظیم نو دے نال دیگر اداریاں کوں وی مضبوط بنیاداں تے کھڑا کیتا۔ اوں نے فوج دی تنظیم دے جیہڑے اصول مقرر کیتے اوہ صدیاں تک فوجی ماہرین کیتے مشعل راہ دا کم ݙیندے رہے۔ اوں نے چین کوں ݙو دفعہ تاراج کیتا تے 18۔1214ء وچ ݙو چینی ریاستاں ہیا تے کن تے قبضہ کر گھدس۔

وفات

1219ء وچ اوندے چند سفیر، جیہڑے مختلف ممالک وچ بھیڄے ڳئے ہن، قتل تھی ڳئے۔ اوں واقعے نے اونکوں تسخیر عالم تے ابھارا تے اوہ دنیا کوں فتح کرݨ دے ارادے نال نکل کھڑا تھیا۔ اوں سال اوں نے شمالی چین تے افغان سرحد دے کئی علاقے فتح کیتے۔ بخارا تے مرو دے علاقیاں کوں لٹا تے ہرات تے قبضہ کر گھدا۔ اوندے بعد ترکی تے جنوب مشرقی یورپی ملکاں دا رخ کیتا۔ اوندے فوجاں نے جنوبی روس تے شمالی ہند تک یلغار کیتی۔ 1227ء وچ چین تے تریجھے حملے دے دوران وچ اوندا انتقال تھی ڳیا۔