نصیرالدین محمد ہمایوں

ہمایوں

1530ء تا 1540ء تے ول 1555ء تا 1556ء مغلیہ سلطنت دا حکمران تے بانئ سلطنت ظہیر الدین بابر دا بیٹا ہئی۔ ایندے ترئے ٻئے بھرا کامران، عسکری تے ہندالی ہن۔ 17 مارچ، 1508ء وچ کابل وچ پیدا تھیا۔ ایندی والدہ دا ناں ماہم بیگم ہئی۔ ہمایوں نے ترکی، فارسی تے عربی دی تعلیم حاصل کیتی۔ اینکوں حساب، فلسفہ، علم نجوم تے علم فلکیات نال خصوصی دلچسپی ہئی۔ سپہ گری تے نظم و نسق دی اعلیٰ تربیت حاصل کیتی تے صرف 20 سال دی عمر وچ بدخشاں دا گورنر مقرر تھیا۔ ایں نے پاݨی پت تے کنواہہ دی لڑائیاں وچ شمولیت اختیار کیتی۔ ایندی خدمات دے صلے وچ اینکوں حصار فیروزہ دا علاقہ ݙے ݙتا ڳیا ۔ 1527ء دے بعد اینکوں دوبارہ بدخشاں بھیڄ ݙتا ڳیا ۔ 1529ء وچ جݙݨ اوہ آگرہ واپس ولیا تاں اینکوں سنبھل دی جاگیر دے انتظامات سونپے ڳئے۔

تخت نشینی

بابر دی وفات دے بعد نصیر الدین ہمایوں 29 دسمبر 1530ء کوں تخت نشین تھیا۔ بابر دی آخری علالت دے دوران وزیر اعظم نظام الدین خلیفہ نے سازش کیتی کہ مہدی خواجہ، جیہڑا ہمایوں دا بہنوئی تے تجربہ کار سپہ سالار ہئی، کوں تخت تے ٻلہا ݙتا ونڄے لیکن ایہ سازش ناکام رہی تے بابر نے پہلے ہی امرا کوں وصیت کیتی کہ اوہ ہمایوں کوں تخت نشین کرن تے اوندے نال وفاداری نبھاون۔ ایں طرح بابر دی وفات تے ہمایوں تخت نشین تھیا۔