مرزا محمد رفیع سودا
مرزا رفیع نام پیدائش مابین 1118ھ و 1120ھ مطابق 1706ء و 1708ء بزرگاں دا پیشہ سپہ گری ہئی۔ والد تجارت کیتے ہندوستان وارد تھئے ہن۔ سوداؔ پہلے سلیمان علی خاں و داؤد بعد کوں شاہ حاتمؔ دے شاگرد تھئے۔ خان آرزو دی صحبت توں وی فائدے حاصل کیتے۔ خصوصاً اردو وچ شعر گوئی انہاں دے مشورے نال شروع کیتی۔ محمد شاہ بادشاہ دے زمانے وچ انہاں دی شاعری عروج تے ہئی۔ کئی روساء دے ہاں انہاں دی قدر تھیندی ہئی۔ خصوصاً بسنت خاں خواجہ سرا و مہربان خان زیادہ مہربان ہن۔ جݙݨ احمد شاہ ابدالی تے مرہٹیاں دے حملیاں نال دہلی تباہ و برباد تھی ڳیا تاں سوداؔ نے ٻاہر دا رخ کیتا۔ 1134ھ مطابق 1721ء وچ عمادالملک دے کول متھرا ڳئے۔ ول اونہی سال فرخ آباد وچ نواب مہربان خاں امید دے کول تقریباً 22 سال رہیے۔ اتھوں 1182ھ ،1770ء وچ نواب دے انتقال تے شجاع الدولہ دے زمانے وچ فیض آباد پہنچے۔ پنج سال بعد جݙݨ آصف الدولہ تخت نشیں تھئے تے اپݨا پایۂ تخت لکھنؤ منتقل کیتا تاں ایہ وی انہاں دے ہمراہ لکھنؤ آ ڳئے۔ اتھاں انہاں دی زندگی با فراغت بسر تھئی چھی ہزار (6000) روپے سالانہ مقرر ہن۔ تقریباً 76 سال دی عمر وچ 4 رجب (جمادی الثانی) 1195ھ 1781ء وچ لکھنؤ وچ انتقال تھیا۔ مرزا آغا باقر دے امام باڑے وچ مدفون تھئے۔ جتھاں آپ دی قبر اڄ وی ݙکھیج سڳدی ہے۔ قبر دی لوح تے مصحفی دا مصرع تاریخ 'سودا کُجا و آن سخن دلفریب او' درج ہے جتھوں ہجری سال 1195 بمطابق 1781ء برآمد تھئندے۔[١]