غزوۂِ ذات الرقاع
رقاع کپڑے دی تھڳڑی کوں آہدن۔ حضرت ابو موسیٰ اشعری رضی اللہ عنہ فرمیندن کہ ایں غزوہ وچ ٹردے ٹردے ساݙے پیر پھٹ ڳئے تے اساں انہاں تے کپڑیاں دے تھڳڑیاں ولہیٹ گھدے۔ اینہی ڳالہوں ایں غزوہ دا ناں ذات الرقاع پئے ڳیا-[١] بعض مؤرخین نے آکھے کہ چونکہ اتھاں دی زمین دے پتھر سفید و سیاہ رنگ دے ہن تے زمین اینجھی نظردی ہئی جیویں سفید تے کالے پیوند ہک ݙوجھے نال جڑے ہوئے ہن، لہٰذا ایں غزوہ کوں غزوہ ذات الرقاع اکھیجݨ لڳا تے بعض دا قول ہے کہ اتھاں ہک درخت دا ناں ذات الرقاع ہئی ایں واسطے لوگ اینکوں غزوہ ذات الرقاع آکھݨ لڳے۔ تھی سڳدے کہ اے ساریاں ڳالہیں ہوون۔[٢]
ہک شخص تجارت کیتے مدینہ آیا، اوں نے ݙسا کہ قبائل انمار و ثعلبہ مدینہ تے چڑھائی کرݨ دا ارادہ رکھدن۔ جݙݨ حضور ﷺ کوں اِیں دی اطلاع ملی تاں آپ ﷺ نے چار سو صحابہ کرام دا لشکر اپݨے ہمراہ کیتا۔ حضرت عثمان بن عفان رضی اللہ عنہ کوں مدینہ وچ نائب مقرر کیتا۔ 10 محرم 5ھ کوں مدینہ توں روانہ تھی کے مقامِ ذات الرقاع تک تشریف گھن ڳئے لیکن آپ ﷺ دی آمد دا حال سݨ کے اے کفار پہاڑاں وچ بھڄ کے لک ڳئے ایں واسطے کوئی جنگ نہ تھئی۔ مشرکین دے چند عورتاں ملے جنہاں کوں صحابہ کرام نے گرفتار کر گھدا۔ اوں وقت مسلمان بہت ہی مفلس تے تنگ دستی دی حالت وچ ہن۔ حضرت ابو موسیٰ اشعری رضی اللہ عنہ دا بیان ہے کہ سواریاں دی اتنی کمی ہئی کہ چھی چھی آدمیاں دی سواری کیتے ہک ہک اونٹ ہئی جیندے تے اساں لوگ واری واری سوار تھی کے سفر کریندے ہن۔ پہاڑی زمین وچ پیدل چلݨ نال ساݙے قدم زخمی تے پیراں دے نؤں کِر ڳئے ہن۔ ایں واسطے اساں لوگاں نے اپݨے پیراں تے کپڑیاں دے تھڳڑ ولہیٹ گھدے ہن۔ ایہا وجہ ہے کہ ایں غزوہ دا ناں غزوہ ذات الرقاع (پیونداں والا غزوہ) تھی ڳیا۔ مشہور امام سیرت ابن سعد دا قول ہے کہ سب توں پہلے ایں غزوہ وچ حضور ﷺ نے صلوٰۃ الخوف پڑھی۔[٣]