عبدالملک بن مروان

عبدالملک دا مقبرہ، باب الصغیر، دمشق

685ء وچ عبد الملک مسند خلافت تے متمکن تھیا۔ ایندی پیدائش عثمان ابن عفان دے عہد خلافت وچ 26ھ کوں تھئی۔ تخت نشینی دے وقت دی عمر 39 سال ہئی۔ مروان نے اپݨی زندگی وچ خالد بن یزید تے عمرو بن سعید کوں ولی عہدی توں خارج کرکے عبد الملک کیتے بیعت حاصل کر گھدی ہئی۔ مروان نے ایندی تعلیم و تربیت دی طرف پوری توجہ ݙتی۔ ایندی پرورش ، مدینہ دے علمی ماحول وچ تھئی تے اے ارباب علم و فضل تے اہل کمال دی صحبتذں نال فیض یاب تھیا۔ ہیں وجہ توں اے اموی حکمراناں وچ سب توں زیادہ پڑھا لکھا خلیفہ شمار تھیندے۔ اگرچہ عبدالملک انتہائی ناسازگار ماحول وچ تخت نشین تھیا لیکن اوہ محض اپنے عزم و استقلال، تدبر تے دواندیشی دی بدولت مخالفین تے قابو پاوݨ وچ کامیاب تھیا تے ایں طر ح ہک مستحکم اموی حکومت دی بنیاد رکھی۔

دور خلافت

پہلا اموی دور دا طلائی دینار جیندے تے شاید عبدالملک دی تصویر اے

695ء، 76ھ وچ دمشق وچ ایندے حکم نال ٹکسال تعمیر کیتی ڳئی۔ حجاج بن یوسف نے کوفہ وچ وی ایہوجیہی ہک ٹکسال قائم کیتی۔ سونے تے چاندی دے دینار وچ بالعموم ہک تے ݙاہ دی نسبت ہئی۔ اگرچہ ایں نسبت وچ بعض اوقات تبدیلیاں وی تھیندے ریہے ۔ اسلامی سکیاں دے معیار، قدر و قیمت تے خوبصورتی دی بدولت بہت جلد اقوام عالم نے انہاں کوں قبول کر گھدا۔ 705ء وچ مختصر جیہی علالت دے بعد عبد الملک نے وفات پاتی تے دمشق وچ دفن تھیا۔ مدت خلافت تقریباً 21 سال ہے۔ اپݨی زندگی وچ اپݨے ݙوہاں پتراں، ولید بن عبدالملک تے سلیمان بن عبدالملک کوں یکے بعد دیگرے جانشین نامزد کر چکا ہئی۔ چنانچہ وفات توں قبل ولید کوں سݙا تے اونکوں ملکی معاملات تے حکومت دے بارے وچ نصیحتاں کیتیاں۔