ضمیر مشترک

ضمیر مشترک اسم ضمیر دی قسم ہے ۔ ایندے کیتے اے جملے ݙیکھو؛

۱۔او اُوندی قمیض سیندی ٻیٹھی ئِ(دی جاتے) او آپݨی قمیض سیندی ٻیٹھی ئِ۔۲۔اُونہہ اُوندا ذمیہ کم کر گھدے (دی جاتے) اُونہہ آپݨاں ذمیہ کم کر گھدے۔۳۔انھیں انھیں دا ذمیہ کم کر گھدے(دی جاتے) انھیں آپݨا ں ذمیہ کم کر گھدے۔۴۔او انھیں دے کپڑے استری کریندے پئین(دی جا تے )او آپݨے کپڑے استری کریندے پئین۔۵۔تُوں تیݙا کم کر (دی جاتے) تُوں آپݨا کم کر۔ ۶۔توں تیݙی کتاب پڑھ (دی جاتے) توں آپݨی کتاب پڑھ۔۷۔تُساں تہاݙیاں کتاباں کھولو(دی جاتے) تساں آپݨیاں کتاباں کھولو۔۸۔میں میݙے سکول وینداں (دی جاتے) میں آپݨے سکول وینداں۔۹۔اساں ساݙے سکول ویندے ہیں(دی جا تے) اساں آپݨے سکول ویندے ہیں۔۱۰۔اساں ساݙا کم کر گھدے (دی جاتے) اساں آپݨا کم کر گھدے۔

اُتے ݙتے ڳئے جملہ نمبر ۱ کن جملہ نمبر ۱۰ تئیں دے پہلے حصے ئِ چ ضمائر شخصی یا خالص او (ضمیر واحد غائب)، اونہہ (ضمیر واحد غائب) انھیں (ضمیر جمع غائب) او ضمیر (جمع غائب) توں (ضمیر واحد حاضر) ، تساں(ضمیر جمع حاضر)، میں (ضمیر واحد متکلم) تے اساں (ضمیر جمع متکلم) بطور فاعل استعمال تھین جݙاں جو ضمائر اوندی ، اوندا، انھیں دا، انھیںدے، تیݙا، تیݙی، تہاݙیاں، میݙے، ساݙے تے ساݙا بطور مفعول ورتئے ڳئین۔ اُتے ݙتئے ڳئے جملیں دے ڈوٖجھئیں جملئیں ئِ چ اُتے لکھئے ڳئے ضمائر اضافی دی جا تے آپݨی ، آپݨاں ، آپݨے تے آپݨیاں بطور مفعول استعمال تھین۔ لہٰذا انھیں سارئیں مثالیں کن نشابر اے تھیا جو

’’او ضمیر اضافی جہڑی جو غائب، حاضر یا متکلم کیتے ورتی ون٘ڄے، پر اینہہ کن پہلوں ضمیر شخصی دا استعمال ضروری ء ِ جیویں جو اُتے ݙتے ڳئیں جملئیں کن ظاہر پیا   تھیندے‘‘ یا

او اضافی ضمیراں جہڑیاں جو فاعل دے بجائے مفعول تے کم آوِن  یا او ضمائر شخصی یا خالص جہڑیایں جو جملے ئِ چ فاعل دے طور تے ورتیاں ون٘ڄن تے وت انھیں دی ضمائر اضافی کوں ای ضمائر مشترک آکھیا  ویندے۔ مثال دے طور تے اُتے ݙتے ڳئے جملئیں ئِ چ استعمال تھیندڑ ضمائر اضافی اُوندا، اوندی، انھیں دا، انھیں دے، تیݙا، تیݙی، تہاݙیاں، میݙے، ساݙے تے ساݙا  یا  آپݨی، آپݨاں، آپݨے تے آپݨیاں وغیرہ ضمائر مشترک اکھسین‘‘۔

کجھ اے جملے ݙیکھو؛۱۔میں آپ آساں یا میں خود آساں یا میں خود آپ آساں۲۔توں آپ ون٘ڄ یا توں خود ون٘ڄ یا توں خود آپ ون٘ڄ

اُتے ݙتے ڳئے ݙوہائیں جملئیں ئِ چ ضمائر آپ، خود، خود آپ  بطور ضمائر /اضافی/ضمائر مشترک استعمال تھین۔ جہڑیا ں جو آپݨی ڳالھ ئِ چ زور پیدا کرݨ کیتے ورتیا ں ڳئین۔

’’لہٰذا ضمیر مشترک (جہڑی جو آپݨے فاعل دے اڳوں بطور مفعول آئی ئِ) اونہہ ضمیر شخصی یا خالص دی ڳالھ ئِ چ زور پیدا کرݨ سانگے آئی ئِ جہڑی جو بطور فاعل استعمال تھئی ئِ‘‘۔

اُتے ݙتی ڳئی ساری بحث کن نشابر اے تھیا جو

i۔ او ضمیر اضافی جہڑی جو جملے ئِ چ فاعل دی بجائے مفعول دے کم آوے  یا   

ii۔ او ضمیر اضافی جہڑی جو جملے ئِ چ ضمیر شخصی  یا خالص(جہڑی جو بطور فاعل ورتی ڳئی ہووے) دی ڳالھ ئِ چ زور پیدا کرݨ سانگے ورتی ون٘ڄے ضمیر مشترک اکھیندی ئِ۔

iii۔ ضمائر شخصی یا خالص غائب ہوون، حاضر ہوون یا متکلم ہوون تے انھیں دی جنس یا تعداد کجھ ہووے پر انھیں دے اڳوں ورتیاں ون٘ڄݨ آلیاں ضمائر مشترک کجھ ایں ہوندئین ۔

واحد مذکر کیتے آپݨا، جمع مذکر کیتے آپݨے، واحد مونث کیتے آپݨی تے جمع مونث کیتے آپݨیاں استعمال تھیندئین۔ جیویں جو اُتے ݙتے ڳئے جملئیں کن ظاہر ئِ ۔ اے ڳالھ یاد رہوے جو ضمیر مشترک آپ ، خود، خود آپ ہر اونہہ ضمیر شخصی کیتے (جہڑی جو جملے ئِ چ بطور فاعل ورتی ڳئی ئِ) توڑے جو او مذکر ہووے ، مونث ہووے واحد ہووے یا جمع ہووے ہکو جھئیں استعمال تھیندی ئِ۔ جیویں جو اُتے ݙتے ڳئے جملئیں کن ظاہر تھیندے۔