شاہ جہاں بیگم

سلطان شاہ جہاں بیگم

سلطان شاہ جہاں بیگم (ڄَمَّݨ دی تَرِیخ: ٣٠ جولائی ١٨٣٨ء – فوت تِھیوݨ دی تَرِیخ: ١٦ جون ١٩٠١ء) ریاست بھوپال دی ݙاہویں حکمران اَتے تِرِیجھی بیگم بھوپال ہَن۔ مرکزی ہندوستان دی نواب شاہی ریاست بھوپال دی تقریباً ٥٧ ورھیاں تئیں حکمران رہی ہَن۔ جین٘دے وِچ ٣٢ ورھیاں تئیں عنانِ حکومت اُنّھاں دے ہَتّھاں وِچ رِیہی۔ شہا جہاں بیگم دے عہدِ حکومت وِچ ریاست بھوپال ایسٹ انڈیا کمپنی دے دائرہ اقتدار وِچ ہئی جاں جو ریاسرت دا مکمل انتظام سلطنت اُنّھاں دے کول رِیہا۔

سلطان شاہ جہاں بیگم–1872ء

ڄَم پَل اَتے ابتدائی حالات

شاہ جہاں بیگم بروز پیر ٦ جمادی الاول ١٢٥٤ھ / ٣٠ جولائی ١٨٣٨ء کُوں قلعہ اسلام نگر، بھوپال وِچ ڄَمّی ہئی۔ اُوں ویلے اِنّھاں دے اَبّا جہانگیر محمد خان بہادر نواب بھوپال یعنی حاکمِ ریاست بھوپال ہَن۔ شاہ جہاں دی ہر ونکی دی سِکھلائی نواب سکندر بیگم نے آپ کِیتی۔

تخت نشینی

٩ دسمبر ١٨٤٤ء کُوں شاہ جہاں بیگم دے اَبّا اَتے نواب بھوپال نواب جہانگیر محمد خان بہادر فوت تِھی ڳئے تاں قاعدہ تخت نشینی دے تحت شاہ جہاں بیگم نواب بھوپال مقرر تھئی ہئی۔ اُوں ویلے شاہ جہاں بیگم دی عمر محض ٦ ورھیاں دی ہئی۔ ایسٹ انڈیا کمپنی نے اُنّھاں دی اَمّاں نواب سکندر بیگم کُوں بحیثیّت نائب السلطنت مقرر کر ݙِتّا۔ نواب سکندر بیگم دسمبر ١٨٤٤ء تُوں ٣٠ اکتوبر ١٨٦٨ء تئیں بیگم بھوپال دے عہدے اُتے فائز رہی اَتے شاہ جہاں بیگم کول صرف رسمی طور تے عنانِ حکومت ہئی۔ ٣٠ اکتوبر ١٨٦٨ء کُوں نواب سکندر بیگم دے فوت تِھیوݨ دے بعد بروز پیر یکم شعبان ١٢٨٥ھ / ١٦ نومبر ١٨٦٨ء کُوں اُوہ بحیثیت بیگم بھوپال تخت نشین تھئی۔ ١٨٤٤ء وِچ تخت نیشنی دی اِیہ رِیت اِیں طرح قابلِ قبول پائی ہئی جو جِہڑیلے اُوہ شادی کر گِھنسی تاں اُنّھاں دے پئے کُوں رئیس ریاست بھوپال دا خطاب ݙِتّا ون٘ڄے۔

شادی اَتے اَل

جِہڑیلے شاہ جہاں بیگم سنِ شعور کوں اپڑی تاں اُنّھاں دی شادی کِیتے ٻہوں ڳویڑ پَرکھ اَتے وِچار دے بعد بخشی باقی محمد خان نصرت جنگ، سپہ سالار ریاست بھوپال کُوں چُݨ گِھدّا ڳیا جِنّھاں وِچ موروثی اَتے ذاتی طور تے رئیس و ریاست بھوپال دی وفاداری دے اعلیٰ جوہر موجود ہَن۔

باقاعدہ تخت نشینی

٢٦ جولائی ١٨٥٥ء کوں شادی دے بعد شاہ جہاں بیگم کُوں ایہ چوݨ حاصل تِھی ڳیا جو اُوہ اقتدار کُوں اپݨے ہَتّھاں وِچ گِھن سڳے۔

ݙوجھا نکاح

شاہ جہاں بیگم دا پہلا پئے ١٨٦٧ء کُوں فوت تِھی ڳیا تاں۔ ١٨٦٧ء وِچ شاہ جہاں بیگم ٢٩ ورھیاں دی عمر وِچ بیوہ تھئی اَتے ٣ ورھیاں تئیں کَلّھے حیاتی لنگھیدی رہی۔ دسمبر ١٨٦٩ء وِچ جِہڑیلے اُوہ ڈیوک آف ایڈنبرا شہزادہ الفریڈ، ڈیوک سیسکو برگ گوتھا نال ملاقات کِیتے کلکتہ ڳئی تاں گورنر جنرل ہند دے ایجنٹ کرنل رِچرڈ ہیڈ دی تجویز تے ݙُوجھے نکاح تے اَمادہ تِھی ڳئی۔

تاج المساجد، بھوپال

تعمیراں

تاج محل، بھوپال

شاہ جہاں مسجد، ووکنگ، لندن، مملکت متحدہ

وفات

اکتوبر ١٩٠٠ء دے اَخِیر وِچ شاہ جہاں بیگم کُوں سرطان (کینسر) تِھی ڳیا جیڑھا کَھٻّے ڳَل دے اندر ظاہر تِھیا۔ اِیں بِماری وِچ یارہاں مہینے رہی۔ بروز اتوار ٢٨ صفر ١٣١٩ھ / ١٦ جون ١٩٠١ء کُوں ٦٢ ورھیاں دی عُمر وِچ فوت تِھی ڳئی۔

تاج محل، بھوپال

خطابات شاہی

• 1838ء–1844ء: نواب زادی سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ۔
• 1844ء– 1860ء: عالی جاہ نواب سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ، نواب بیگم دارالاقبالِ بھوپال۔
• 1860ء–1868ء: ولی عہد بہادر نواب زادی سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ۔
• 1868ء–1872ء: عالی جاہ نواب سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ، نواب بیگم دارالاقبالِ بھوپال۔
• 1872ء–1878ء: عالی جاہ نواب سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ، نواب بیگم دارالاقبالِ بھوپال، گرینڈ کمانڈر آف اسٹار آف انڈیا۔
• 1878ء– 16 جون 1901ء: عالی جاہ نواب سلطان شاہ جہاں بیگم صاحبہ، نواب بیگم دارالاقبالِ بھوپال، گرینڈ کمانڈر آس اسٹار آف انڈیا، نائٹ کمانڈر، کراؤن آف انڈیا۔