سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دی کہاݨی

1979ء اچ گورنر پنجاب جنرل ٹکا خان بہاؤ الدین زکریا یونیورسٹی تے اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور اچ سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے اجراء دا نوٹیفکیشن جاری کیتا، اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور اپݨے چانسلر دے حکم دی تعمیل کیتی تے ایم اے سرائیکی دا نصاب تیار کر تے کلاساں شروع کر ݙتیاں پر زکریا یونیورسٹی ایں تے عمل نہ کیتا۔ ملتان دے سرائیکی ادیب، دانشور تے ریسرچ سکالر یونیورسٹی دے وائس چانسلر تے پنجاب حکومت دی سرائیکی ڈیپارٹمنٹ آلے پاسے توجہ ݙیویندے ریہے ۔ پر جیویں ای پیپلز پارٹی تے ایں دا گورنر ٹکا خان تبدیل تھئے، یونیورسٹی حکام اکھیں پھیر گھدیاں۔

تنگ تھی تے میں صوبائی محتسب پنجاب دی عدالت اچ زکریا یونیورسٹی دے خلاف کیس کر ݙتا۔ میں اپݨی استدعا اچ لکھیا جو چانسلر دے حکم کوں نہ منݨ وائس چانسلر دے دائرہ اختیار اچ کائنی۔ گورنر حکم جاری کیتے ، ہک یونیورسٹی ایں حکم دی تعمیل کیتی اے تے اتھاں ڈیپارٹمنٹ قائم تھی تے کامیابی توں چلدا پے ، ہُݨ اتھاں گنجائش توں ڈھیر سٹوڈنٹ داخلے کیتے درخواستاں ݙتیاں ایں سانگے ڈیپارٹمنٹ دے قیام دا حکم جاری فرمایا ونڄے ۔زکریا یونیورسٹی ایم اے تے بی اے سرائیکی دا نصاب کرے ،  سرائیکی ڈیپارٹمنٹ قائم تھیوے ۔ ایں دے نال نال ایف اے تے میٹرک اچ سرائیکی مضمون پڑھاوݨ دا انتظام کیتا ونڄے۔ سیکرٹری تعلیم ڈاکٹر نوید شہزاد کالجیں اچ سرائیکی پڑھاوݨ کیتے 6 سرائیکی لیکچرراں دی سمری وزارت تعلیم حکومت پنجاب کوں بھیڄی ہے ۔استدعا ہے جو وزارت تعلیم توں منظور کیتیاں ہویاں آسامیاں پُر کیتیاں ونڄن۔

محتسب اعلیٰ پنجاب جسٹس (ر ) سجاد احمد سپرا صاحب زکریا یونیورسٹی دے حکام کوں سݙیا ۔ پیشی تے پیشی چلدی ریہی۔ یونیورسٹی دے ڈپٹی رجسٹرار لیگل نذیر چشتی پیش تھیندے ریہے۔ تقریباً ݙو سالیں بعد فیصلہ اساݙے حق اچ تھی ڳیا۔ محتسب اعلیٰ پنجاب اپݨے فیصلے اچ واضح لکھیا جو سرائیکی ڈیپارٹمنٹ قائم کیتا ونڄے ۔ایم اے ، بی اے سرائیکی دا نصاب بݨایا ونڄے ۔ سرائیکی پوسٹیں دا مسئلہ حل کرایا ونڄے تے سکینڈری سطح تے سرائیکی پڑھاوݨ دا انتظام کیتا ونڄے ۔ وائس چانسلر چوہدری غلام مصطفی پنجابی ہووݨ دے باوجود سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے قیام اچ مخلص ہن ،پر یونیورسٹی دی سیاست اچ ملوث او لوک جیڑھے اوں ویلھے سرائیکی ڈیپارٹمنٹ کوں روکݨ چہندے ہَن جو جݙاں تئیں انہاں دے اپݨے نا اہل شاگرد ایم اے سرائیکی نہ کر گھنن۔ اردو دے ہیڈ آف ڈیپارٹمنٹ ڈاکٹر انوار احمد رکاوٹاں پاتیاں ، اساں ول عدالت ڳے تے ول عدالت اساکوں سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے نال چار کروڑ دی بلدنگ وی ہائیر ایجوکیشن کمیشن توں گھن تے ݙتی جیڑھی احٖ یونیورسٹی دی آن ، شان ہے۔

سرائیکی ڈیپارٹمنٹ جیڑھا اتنی وݙی جدوجہد توں قائم کرایا ڳیا کوں ناکام بݨاوݨ کیتے سر زور کوششاں ایں ویلھے وی جاری ہِن ۔ سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دا چیئرمین اردو ڈیپارٹمنٹ دے استاد کوں لاتا ڳے ۔ ایہ ایویں  ہے جو انگریزی ڈیپارٹمنٹ دا استاد فارسی آلے کوں لا ݙتا ونڄے۔ اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور دی مثال وی موجود ہے جو جیں ویلھے تئیں پی ایچ ڈی چیئرمین کائنی آیا تاں اوں ویلھے تئیں شعبے دا استاد انچارج ریہا۔ زکریا یونیورسٹی اچ اردو شعبے توں جیڑھا استاد بھیڄا ڳیا ہا سرائیکی دا ایں کوں پتا وی نہ ہا۔ ایہ وی حقیقت ہے جو بہاولپور دے سرائیکی ڈیپارٹمنٹ اچ ہک ݙینھ کیتے وی اردو ڈیپارٹمنٹ تے ملتان دے سرائیکی ڈیپارٹمنٹ اچ ہک ݙینھ کیتے وی سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دا انچار ج کائنی ریہا۔ پچھلے دور اچ وزیراعظم یوسف رضا گیلانی سرائیکی زبان دی ترقی تے سرائیکی ریسرچ کیتے ترائے کروڑ روپے دی گرانٹ ݙتی ۔ ایں گرانٹ دے بارے اچ تفتیش کیتی ونڄے جو کتھاں ڳئی؟

ایہ لکھدے ہوئیں ٻہوں ݙکھ تھیندا پے جو سرائیکی طلبہ دی حوصلہ شکنی کیتی ویندی ہے۔ سرائیکی دی محبت اچ ٻہوں لوکیں اپݨیاں نجی لائبریریاں سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے حوالے کیتیاں ، سب کجھ بے کار تے بند پے۔ سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے چیئرمین تے استاد ایویں لڑدن جیویں کُکڑ لڑدن ، انہائیں لڑائیں کوں ݙیکھ تے لوک اکھیندن جو جنگلیں اچ جانور وی ایویں کائنی لڑدے ۔ سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دی حالت ݙینھ تے دل خون دے ہنجوں روندے۔ نویں وائس چانسلر توں درخواست ہے جو سرائیکی ڈیپارٹمنٹ دے معاملیں تے توجہ ݙیون تے اردو آلے چیئرمین کوں اردو ڈیپارٹمنٹ اچ بھیڄن تے سرائیکی ڈیپارٹمنٹ اچ سرائیکی سند یافتہ تعینات کرن تانجو سرائیکی پڑھاوݨ آلے طلبہ دا فائدہ تھیوے ۔ یونیورسٹی  دیاں وݙیاںتنخواہیں وی حلال تھیون ۔ سرائیکی شعبے اچ ایم فل تے پی اچی ڈی شروع کرائی ونڄے تے سندھیالوجی طرز تے  تحقیق دے کم کوں وی ودھایا ونڄے تے ایں شعبے دی بلڈنگ دا ہک کمراہ وی کہیں ٻئے شعبے کوں نہ ݙتا ونڄے ۔

ایہ ٹھیک ہے جو سرائیکی ڈیپارٹمنٹ بہاولپور توں وی طلبہ تے وسیب دے لوکیں کوں شکایت ہے ، اتھاں وی سرائیکی دوست ماحول کائنی۔ اتھاں وی طلبہ کوں پیار کائنی ملدا، اتھاں وی سیاسی استاد چھ چھ مہینے کلاسیں دا منہ نی کریندے ۔ اتھاں وی ایم فل تے پی ایچ ڈی دے ماحول دی پرورش دی بجائے ’’ ڳچی گُھٹ ‘‘ ماحول ہے پر ݙاہ ، ویہہ طالب تاں ہِن ۔ ملتان آلیں سرائیکی ڈیپارٹمنٹ کوں تباہی تئیں پُڄا ݙتے ۔پچھلے ݙیہاڑے خبر آئی ہے جو ہک طالبعلم ہے۔ ایندی وجہ نویں چیئرمین قاضی عابد دی سرائیکی نال دلچسپی ہے۔ حکمرانو! خدا دا ناں منو سرائیکی شعبے کوں برباد تھیوݨ توں بچاؤ جو ایندے ایرے اچ اسیݙی رت رلی پی اے ۔

حوالہ

·        معروف سرائیکی دانشور سئیں ظہور دھریجہ دی کتاب سرائیکی قلم قبلیہ وچوں چوݨ