سرائیکی وسیب دے اقتصادی تے سماجی مسئلے

چاہیدا تاں اے ہے جو جدید سائنسی ٹکنیک نال تھل دی ایں صلاحیت کوں ودھایا ویندا۔ ایندے پکھیاں، جانوراں کوں بچایا ویندا، اینکوں نیشنل ورثے دا درجہ ݙے کے محفوظ بݨایا ویندا۔ پر ایندے اُلٹ اینکوں ترقی دے ناں تے بنجر آکھ کراہیں کھیت کھلیاݨ دی شکل وچ ملیامیٹ کیتا ویندا پئے۔ پہلے مرحلے وچ کُپیں دے ذریعے ایندے درختاں کوں کوئلہ بݨایا ڳئے۔ کوئلہ بݨاوݨ آلے اے کُپ تھل اچ ہر جاہ تے ݙٹھے ونڄ سڳدن جیڑھے مقامی آبادیاں راہیں pollution دا باعث ہن جیڑھی کہیں ریاستی ایجنسی یا اِتھوں دے سیاسی مُہاندرے کوں نظر نئیں آندی۔

کہیں فورم ولوں کوئی ڈیمانسٹریشن یا واک دا اہتمام نئیں تھیا۔ ناں ای ایں ڳالھ کوں ترقی دی ترڄیحات وچ رکھیا ڳئے جو انہیں کوں بند کرایا ویندا۔ ایں خطرناک کم وچ ملوث لوکاں کیتے متبادل روزگار دا انتظام کیتا ویندا۔ ۔ پر ایہو ای فرض کیتا ڳئے جو تھل تاں بنجر اتے غیر آباد ہے۔ سو اینکوں مزید بنجر اتے غیر آباد تھیوݨ ݙیویجے۔ اڄاں مقامی آبادی pollution دی ایں مصیبت توں جانبر نہی پئی تھیندی جو پتہ لڳے "ویران" تھل کوں آباد کرݨ کیتے گریٹر تھل پئی آندی ہے۔ حقیقت تاں اے ہے جو "پاݨی دا کال ہے، پاݨی دا کال ہے" دا شور مچا کے سندھ دریا کوں محض ہک نہر اچ تبدیل کیتا ویندا پئے، جیڑھا کچھی سونے دی پچھی نال کݙاہیں سو لڑیاں اچ واہندا ہئی۔ کُجھ سوجھواݨاں دا اے خیال وی ہے جو اے کیوں نئیں سوچیا ویندا جو کُجھ مُدت پچھوں اِتھوں دیاں زمیناں وی اونویں سیم تھور نہ تھی ویسن جیویں اُتلے پنجاب اچ تھی چُکن؟

کیا ترقی دے ناں تے نہری نظام بھوئیں کوں مریندا اتے گُھٹیندا نئیں آندا؟ ممکن ہے اے سبھ خدشات سیاسی مواد دی حثیت رکھدے ہوون۔ وت وی اساں سرائیکی، پنجابی، اردو ادیباں دی اے ذمہ داری بݨدی ہے جو اپݨی حکمران elite دے اڳوں تھل دی ݙُکھ بھری کتھا رکھوں۔ تمام مُہذب دنیا اے سمجھیندی ہے جو اندھی ٻُلہݨ کوں، پاڑے کوں، ہرݨ کوں، ہنس کوں بچاوݨ دے کلچرل معنے کیا ہوندن۔ یا اے وی کہیں Green Peace دا صرف media play ہے؟ گلوبلائزیشن دے ناں تے مقامی ثقافتاں راہیں اِنہاں دی وسوں کوں جیویں ماریا ویندا پئے بالآخر بارود دا ڈھیر ثابت تھیسی۔ ھووݨاں تاں اے چاہیدا ہا جو ترقی بارے خدشات کوں دُور کیتا ویندا۔ تھل دی ثقافت، ایندے گیت، ایندی شاعری، ایندے پھل، پکھی، جانور محفوظ کیتے ویندے۔ ایندے وسݨیکاں تائیں جتھاں جتھاں او پئین، سہولتاں پُڄایاں ویندیاں۔ اینکوں نیشنل میوزیم دا “World Heritage” اعزاز نصیب ہوندا۔ کوئی اے پُچھ ݙیوے جو تھل مرݨ، کتاب مرݨ، دریا مرݨ، ہرݨ مرݨ، جنگل مرݨ دے کیا معنے ہوندن؟