سرائیکی صوبے دا مقدمہ
اے لکھت سرائیکی لوک سانجھ دے 18 جون 2018 دے ملتان کٹھ وچ پیش کیتی ڳئی ہئی.
بݨاوݨ دے فائدے، چرک دے نقصان[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
1۔ صوبہ دا ناں: ریاست اپݨی، لسانی شناخت کوں نہ منݨ دی پالیسی بدلے اتیں صوبے دا ناں سرائیکی ہووے۔ سرائیکیں تے پاکستان دی پیلھی لوڑھ پنجاب ونڈیجے، صوبہ بݨے۔ [1]
2۔ پاکستان دی سنبھالت ۔۔ سیکورٹی: چار صوبے کنی کنارے ۔ بارڈر دے صوبے ہن ۔ ادھلا مرکزی محفوظ صوبہ پاکستان دی سیکورٹی دی ضمانت بݨسی۔
3۔ صوبہ تے جیو اکنامکس: سی ۔ پیک دے آوݨ تے بلوچستان دے مرکزی تھیوݨ نال خطے دی ننویں جیواکنامکس سرائیکی صوبہ دی نگرانی مُتوں ادھوری رہسی۔
4۔ صوبہ، ڈی سنٹریلائزیشن اتےاکنامک گروتھ: سرائیکی صوبہ ڈی سنٹریلائزیشن ودھیسی جیڑھ ی اکنامک گروتھ دی ضمانت ہوندی ہے۔
5۔ پاکستان دا وفاقی تول توازن (Balance): سرائیکی صوبہ پاکستان دے متناسب وفاق ہووݨ دی لوڑھ بݨدے۔
6۔ سوسائٹی وچالے اُپرپ: سرائیکی ٻہوں وݙا سماجی پرت ہن۔ انہیں دا اُپرپ ۔ الیئی نیشن نہ انہیں کیتے چنڳاں نہ ریاست کیتے چنڳاں
7۔ کثیر قومیتی سچ دی منوت: سرائیکی صوبہ بݨن نال ریاست دا ݙونگھا وڳاڑ درست تھیسی۔ یعنی 22 کروڑ لوکیں دے منہ متھے، زبانیں، ثقافتیں دا انکار ختم تھیسی۔
8۔ زباناں: نعمت نہ جو بھوڳ: ریاست دی اے پراݨی روش چلدڑ نئیں جو زبانیں تے ثقافتیں دے انکارنال او مک ویسن ۔ اینجھی وحدت کݙاھیں حاصل نئیں تھیوݨی۔ جݙاں جو سرائیکی آوݨ آلے ویلھے دا اصل لنگوافارنکا ہے۔
9۔ زبان اتیں دیہات دا وسیب: سکولیں تے بزارایں وچ اَڄ اردو دا راج ہے۔ ہک زمانے ملتان دے درسیں تے بزاریں وچ فارسی دا راج ہوندا ہئی۔ پر نہ او رہی ہے نہ اے راہسی کیوں جو زباناں دیہات وچ ڄمدیئین تے پلدیئین۔ پاکستان وچ اردو دا کوئی دیہات کوئے نی۔
10۔ ستر سال دی بے پرواہی دے ݙراکلے امکانات: چار کروڑ سرائیکیں دی اکثریت کوں ستر سال کنیں محروم اتیں بے سُنڄاݨ رکھݨ ریاست کوں کمزور تاں کیتی کھڑے، ایندے کئی مزید مَندے نتائج وی نکل سڳدن۔ کوئی ریاست ایتلی بے پرواہ رہوݨ ایفورڈ نئیں کر سڳدی۔
11۔ پنجاب کن نویکلا پاکستان: حالت اے ہے جو مُلک دے نکڑے ٻال وی آہدن تے تریے صوبے ایہا ڳالھ پٹیندن جو پنجاب ای پاکستان ہے۔ پاکستان کوں پنجاب کن نویکلا تے انج کرݨ ضروری ہے۔اے کم سرائیکی صوبہ دی نال تھیسی۔
سرائیکی صوبہ: وتھاں تے پُل[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
1۔ ایران، افغانستان، سنٹرل ایشیا: ایران، افغانستان، سنٹرل ایشیا نال جیڑھاں ڈپلومیٹک وتھاں ہن، او زمنیی وتھاں وی بݨدن۔ سرائیکی صوبہ زمینی، سفارتی، تہذیبی ڳانڈھے کیتے ہک پُل ہوسی۔
2۔ وݨج وپار دی راہداری: جتھاں سرائیکی وسیب ایران، افغانستان تے سنٹرل ایشیا دی تجارتی راہداری ہے ایندے آئینی صوبائی درجے نال ریجنل ٹریڈ ودھسی، لوکیں کوں فائدہ تھیسی۔ اے حق نئیں بݨدا جو مال مݙی سرائیکیں دے ہاں توں لنگھے اتیں او محروم ہوون۔
3۔ چاریں صوبیں دی زنزیر: اُبھے لمے انڈس ہائی وے اتیں پچادھ پوادھ لہور کوئٹہ دےٹریڈ تے سٹریٹجک کمیونکیشن دا سرائیکی وسیب ہے۔ ایندی انتظامی صوبائی حیثیت اینکوں وفاق دی زنزیر بݨا ݙیسی۔
4۔ سندھو: سندھو لمے اُبھے رابطے ڳانڈھے کریندے تے پچادھ پوادھ ہک وݙی جغرافیائی ونڈ بݨدے۔ سرائیکی صوبہ دا قیام پچادھو دے خطرات دی ݙک ٹھل بݨسی۔
5۔ بین اقوامی معاہدے. سرائیکی بے دخل: وݙے بین اقوامی تے تجارتی معاہدے سرائیکیں دی رلت مُتوں تھیندن۔ سرائیکی قرضے تے قیمت تاں بُھڳیندن پر فائدیں کنیں محروم ہن۔
ہکڑپ (وحدت ۔ اتحاد) دا ریاستی ڈسکورس[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
1۔ قومیتی وَن پَون (ڈائیورسٹی) دی منوت: سرائیکی صوبہ دی تحریک ہک لمبی اتے دنیا وچ بے مثال تحریک ہے جیڑھی زبان تے کلچر وچ دھاں کے اُبھری ہے۔ سرائیکی صوبہ سارے مُلک دے ثقافتی تے لسانی حقوق دی ضمانت ہوسی اتیں سٹیٹ بلڈنگ دے ننویں امکانات پیدا کریسی۔
2۔ تعلیمی نظام تے اُپرپ (بیگانگی): اقوام متحدہ تے ماہرین تعلیم متفق ہن جو پرائمری تعلیم مادری زبان وچ ہووے۔ پرائمری سطح تے مادری زبان کن محرومی ٻالیں کوں علمی طور تے ساری حیاتی کمزور تے اندر دے ماݨ تے خود اعتمادی کنیں خالی کر ݙیندی ہے۔ آئین وچ ذریعہ تعلیم دا اختیار صوبے کن ہے۔ صوبہ پنجاب پنجابی زبان کوں وی مارے تے سرائیکی کوں وی محروم رکھے۔ سرائیکی صوبہ دی تعلیمی پالیسی سکول سطح تے مادری زبان تے انگریزی کوں لاگو کریسی۔
3۔ میݙیا ، تل وطنی لوک تے تشدد: اساں سرائیکی تے سارے تل وطنی اڄوکے میڈیا دے تشدد دے عادی تھی ڳئے ہئیں۔ ہک تاں میڈیا تے آوݨ والے اکثر لوک غیر مقامی تے اوپرے ہوندن۔ ݙوجھا اُنہیں دے لفظ تے زبان اوپری ہوندی ہے۔ تریجھا او رات ݙینہہ مقامی زرعی کلچر تے مفادات دے خلاف الیندن۔
پنجاب تے سرائیکی[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
1۔ صوبہ بطور پنجاب ونڈ: سرائیکی صوبہ سرائیکیں دی لوڑھ تے پنجاب دی ونڈ پورے ملک دی لوڑھ ہے۔
2۔ ٻنہیں صوبیں وچ سرائیکی: سرائیکی ہر صوبے وچ نا خوش نئیں۔ جتھاں سہَمت ہن، اُتھاں دخل نہ ݙیوݨ سرائیکی نیشنلزم دی پالیسی ہے۔ جتھاں ناخوش ہن، سرائیکی صوبہ اُنہیں دے مسئلے کوں بہتر ایڈریس کریسی۔
3۔ پنجاب معدنی ، آبی انرجی مُتوں: سرائیکی دھرتی دی کپاہ، پاݨی تے کݨک دا کوئی حساب تاں رکھݨا پوسی۔ پنجاب کن انرجی دے نہ معدنی وسائل ہن نہ آبی۔ کالا باغ ڈیم دا رُکݨ ایں ڳالھ دا ثبوت ہے جو ٻنہیں دے وسائل زبردستی دی بجائے صلح نال ورتیج سڳدن۔
4۔ گورننس دی اٹکل مُتوں: ہمیشہ کنوں تے خاص کر نواز شریف دی حکومتیں ویلھے ہکا ڳالھ ثابت تھئی ہے جو پنجاب دی سیاسی قیادت گورننس نئیں ڄاݨدے۔ جے انصاف کرو تاں سرائیکی سندھی بہتر حکومت کر ویندن۔
پارلیمانی کمیشن تیں پارلیمانی[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
سرائیکیں دی ہار اے ہے جو اُنہیں دے صوبے دے ناں وچ پنجاب لاگو کر ݙتے نئیں ۔ بل وت وی ݙکیج ڳئے۔ سرائیکیں دی جیت اے ہے جو صوبہ پارلیمانی ریکارڈ تے پروسس وچ داخل تھی ڳئے۔ اَدھ پنجاب تیں ٻئے ترائے صوبے ایندے منوت ہن.
ٻاہرلے جوڑ[لکھو | ماخذ وچ تبدیلی کرو]
[/https://sunjjan.blogspot.com/2018/06/blog-post_20.html?spref=fb&m=1link]